Top 8

176 IV. Wschód

siadających licencję na posiadanie broni. Do końca 2005 liczby te wynosiły odpowiednio 23 665 i 651 738. Tylko w ciągu ostatnich czterech lat liczba agencji wzrosła prawic 1,7-krotnic, zaś liczba wydanych licencji na posiadanie broni - 2,2-kiotnie. Tym samym prywatny tynck bezpieczeństwa zatrudnia już sporą armię dobrze wyszkolonych i wyposażonych funkcjonariuszy.

Taki dynamiczny wzrost nie jest - jak dawniej - motywowany masowym odpływem kadr ze struktur siłowych. Obecnie ma on charakter koniunkturalny. Z jednej strony warunkuje go duże zapotrzebowanie na bezpieczeństwo, z drugiej zaś - klimat polityczny, sprzyjający poszerzaniu możliwości biznesowych szeroko rozumianej korporacji siłowej.

Tabcts 2. Dynamiki wmmu prywatnych przedsiębiorstw ochrony w laudi 2031-2005

Rok	2001	2002	2003	2004	2005
Ucabi ptywjtnych przedsiębiocww ochrony	14 116	15 96$	17 919	20 702	23 665 651 738
liczba wydanych licencji na potanianie btoni	296 555	375 753	449 929	536 076

zolu MSWratu KermllMrrerar) atu nfcowodtidtj odum/ioifdtnydi unfcna JiuumIj I pintiuwralyt 5 0I.I0H -wuwlc-fOMn)

Początkowo w prywatnym biznesie siłowym dominowały usługi związane z fizyczną ochroną osób i mienia. Oczekiwania klientów wymusiły rozszerzenie oferty o ochronę ich praw własności (tzw. krysza - zob. dalej) i specjalizację. Szef wyspecjalizowanej agencji „Piersonał-SB" Oleg Wodowskow ujął to tak: „Z punktu widzenia pracodawcy istotna jest umiejętność rozwiązania problemu. Jeśli problemem są struktury siłowe bądź inne zasoby administracyjne, potrzebny jest specjalista, zajmujący kierownicze funkcje w tych strukturach i mający stosowne koneksje. Jeśli problem stanowi •■kryminał*, to potrzebny jest funkcjonariusz z odpowiednim doświadczeniem i praktyką. Jeśli problemem jest konkurencja, to niezastąpione będą umiejętności i nawyki gromadzenia i analizowania informacji, posiadane przez funkcjonariuszy służb specjalnych i organów porządku prawnego. W kwestii ochrony osobistej profesjonalistami najwyższej klasy są byli funkcjonariusze FSO"**. Konkurencyjną przewagę uzyskały firmy z najbardziej rozgałęzionymi koneksjami.

Konkurencja uwarunkowała także dalsze istotne przeobrażenia na prywatnym rynku ochrony. Część firm wyspecjalizowała się w sprzedaży, instalacji i obsłudze technicznych środków ochrony, część przckonwcrtowala kapitał w konwencjonalne formy biznesu bądź butiki inwestycyjne. Pod koniec lat 90. uwidoczniła się tendencja do fuzji agencji: zaczęły powstawać koncerny ochroniarskie oferujące szeroką gamę usług: od zbierania i analizy informacji, po usługi detektywistyczne.

Funkcjonariusze agencji prywatnych podtrzymują kontakty ze swymi macierzystymi instytucjami i chętnie manifestują poczucie wspólnoty korporacyjnej.

^a O. Wodowskow. KaArj dAt struktur kumnirrcMikty WpwjwjtwstA- bik    tuto? (htt[x//

www.nacbezro/«CTirliy/aftłcle.płtp?łd=l774; pobrano. 12.07.2006).

Co ciekawe, szef Ligi Przedsiębiorstw Bezpieczeństwa i Ochrony L Goloszczapow nic wyklucza na przykład reintegracji agencji prywatnych w struktury państwowe³⁰. Oznacza to, że w określonych sytuacjach sektor prywatny może działać jako komponent jednolitego systemu bezpieczeństwa FR^,ł. Prywatny sektor bezpieczeństwa jest chętnie wykorzystywany przez władze regionalne, na przykład władze Moskwy. Według Moskiewskiego Zarządu Spraw Wewnętrznych w maju 2006, podczas obchodów rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem w zapewnieniu porządku publicznego uczestniczyło 247 prywatnych agencji ochrony. Uczestniczą one także w sterowanym odgórnie życiu politycznym FR. Z relacji obserwatorów rosyjskiej sceny politycznej wynika między innymi, że kierowana przez szefa Rady Federacji Siergieja Mironowa „Partia Sprawiedliwości" zbudowała swe regionalne oddziały na bazie prywatnych przedsiębiorstw ochrony.

ęSit.

5. Ewolucja kryszy

Krysza, kluczowy termin w rosyjskim leksykonie biznesowym, w języku rosyjskim oznacza „dach”, „przykrywką”. Termin ten został zapożyczony ze slangu oficerów wywiadu, w którym oznacza on „operacyjne przykrycie”. Pojawienie się tego terminu świadczyło, z jednej strony, o profesjonalizacji prywatnych usług siłowych, z drugiej zaś o tym, że prywatne przedsiębiorstwa ochrony zaczęły być kojarzone z określonym środowiskiem instytucjonalnym. Termin zaczął oznaczać „protekcję”, zapewnienie biznesowi prywatnemu warunków do niezakłóconego funkcjonowania, a samo zjawisko protekcji stało się ważnym, wręcz niezbędnym elementem prowadzenia działalności gospodarczej.

Masowy napływ oficerów byłych KGB, GRU i MSW do siłowych przedsiębiorstw prywatnych prowadził do wypierania ugrupowań przestępczych z prywatnego rynku ochrony. W drugiej połowie lat 90. konkurencja na tym rynku przybrała formę „zdejmowania krysz bandyckich". W Petersburgu liderem w tym zakresie było przedsiębiorstwo Bałtik-łiskoit, założone w 1993 przez byłych funkcjonariuszy Romana Cepowa i Iwana Koricszkowa, a w Moskwie Międzynarodowe Stowarzyszenie „Bezpieczeństwo Przedsiębiorczości i Osób", które zjednoczyło pięć dużych agencji prywatnych (Prawoporiadok, MiG, Bajard, NOWO i Rosyjska Służba Bezpieczeństwa Ekonomicznego).

W miarę upływu czasu znaczenie kryszy wzrosło; stała się ona niezbędna do eliminowania konkurencji. W ostatnich latach nastąpiło wzmocnienie „kryszy państwowej”, tj. poziomych sieci powiązań struktur siłowych i grup nieformalnych, związanych z państwem i mających dostęp do siłowych zasobów państwa (urzęd-