Zasady Wykładni Prawa L Morawski6

«*■ Zasady wykładni prawa »mi

nie z zasadami prawnymi to jedna z najbardziej podstawowych reguł wykładni systemowej.

Uporządkowanie przepisów w systemie prawnym wyraża się przede wszystkim w tym, że przepisy nie tworzą bezładnego zbioru reguł, ale zgodnie z zasadami techniki legislacyjnej powinny być pogrupowane biorąc pod uwagę zarówno ich treść (systematyzacja pozioma), jak i miejsce w hierarchii aktów normatywnych (systematyzacja pionowa). Wnioskowanie o treści przepisu na podstawie jego położenia, czy też miejsca w systemie prawa (systematyzacja zewnętrzna), a także miejsca w systematyce aktu normatywnego (systematyzacja wewnętrzna) to jedna z podstawowych reguł wykładni systemowej (argumentum a rubrica). Odpowiednio do tych dwóch aspektów systematyzacji przepisów prawnych wyróżnia się wykładnię systemową wewnętrzną i zewnętrzną¹. Uporządkowanie przepisów prawnych w systemie prawa przejawia się także w tym, iż dobry legislator stara się redagować przepisy w taki sposób, by nie zawierały one luk i sprzeczności. Zakazy wykładni przepisów w sposób prowadzący do luk lub sprzeczności to kolejne reguły wykładni systemowej²,

Do generalnego wymogu interpretacji przepisów prawa w spójny i harmonijny sposób odwołuje się na przykład TK w uchwale z 25 stycznia 1995 r. (W 14/94, OTK 1995/1/19): „Interpretator [...] powinien dążyć do takiego tłumaczenia norm, które by tworzyło spójny z prakseologiczne-go punktu widzenia system”, podobnie też SN w uchwale z 16 marca 2000 r. (I KZP 53/99, OSNKW 2000/3-4/21) wywodzi, iż „ustalając znaczenie przepisu prawnego interpretator powinien brać pod uwagę systematykę wewnętrzną aktu prawnego, w którym przepis ten się mieści, i powinien przyjmować, że system prawa jest w jakimś sensie całością «jedno-litą»” i «harmonijną»”.

Jak mówiliśmy (por. rozdz. V), wykładnia systemowa pełni rolę subsy-diamą w stosunku do wykładni językowej. Subsydiamość wykładni systemowej polega przede wszystkim na tym, że służy ona do rozstrzygania

¹ Wyrok NSA z 02.12.2003, III SA 1209/01, POP 2004/4/90; wyrok NSA •/. 13.05.2003, III SA 2106/01, LEK nr 148943-, wyrok NSA z 15.10.2004, FSK 617/04, M. Podat. 2005/ /1/44; uchwała NSA z 14.03.2005, FPS 5/04, ONSAiWSA 2005/3/49; wyrok NSA z 25.04.2005, FPS 3/04, ONSAiWSA 2005/4/65.

⁷ Ogólnie na temat reguł wykładni systemowej J. Wróblewski, Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988, s. 134; K. Opałek, J. Wróblewski, Zagadnienia teorii praim, Warszawa 1969, s. 248.

*sai 126 iii