IMG82 (10)

I

262

I

262

8.6.3.3. Kontrola i prognozowanie występowania foliofagów

Kontrolą i prognozowaniem objęte są w drzewostanach świerkowych: brudnica mniszka. osnujka (= zasnuja) świerkowa {Cephalna abielis L.). osnujka ( = zasnuja) hallena (Cephalcia falleni Dalm.). osnujka (= zasnuja) północna (Cephalda anensis Panz.). za-wodnica świerkowa, a także wskażniea modrzew laneczka.

Podobnie jak w przypadku szkodliwych foliofagów sosny kontrolę można przeprowadzać w okresie rójki, po złożeniu jaj. w okresie stadium żerującego (gąsienice lub larwy), w stadium poczwarki, w okresie spoczynku foliofagów w środowisku glebowym.

Kontrola i prognozowanie występowania brudnicy mniszki zostały omówione poprzednio (str. 216-223). Prowadząc działania z tego zakresu w drzewostanach świerkowych, jednak należy pamiętać, że brudnica mniszka składa jaja na całej strzale świerka i w związku z tym jesienną kontrolę obłożenia pni drzew jajami przeprowadza się na całej długości strzały. Nic stosuje się ponadto jako czynności kontrolnej Icpowania drzew, jak ma to miejsce w drzewostanach sosnowych. W pracach prognostycznych uwzględnia się większą wrażliwość drzewostanów świerkowych na żer brudnicy mniszki niż drzewostanów sosnowych. Stąd przyjmuje się mniejsze o około 25% liczby ostrzegawcze i krytyczne brudnicy mniszki dla drzewostanów świerkowych.

obwodzie rzutu korony drzewa wyznacza się kwadrat o powierzchni I nr położony na linii

Podstawową metodą kontroli osnujki świerkowej są jesienne poszukiwania owadów spoczywających pod ściółką i w glebie mineralnej, które przeprowadza się od 15 września do 31 paz'dzicmika. W drzewostanach świerkowych, w których stwierdzono żerowanie larw osnujki. na każde 5 ha wyznacza się jedno drzewo próbne przeciętne, zwłaszcza pod względem ukształtowania korony i miejsca występowania (w przeciętnym zwarciu). Na

warstwicy pnia drzewa próbnego (rys. 8.191). Z tak wyznaczonej próby wybiera się larwy osnujki. przeszukując glebę do 30 cm głębokości (osnujka zimuje zwykle na głębokości 5-15 cm). Uzyskany materiał (obok larw osnujki zbiera się w próbie larwy innych owa-

dów) przesyła się do Zespołu Ochrony Lasu celem dalszej analizy. Jako liczbę ostrzegawczą przyjmuje się średnio obecność w próbie 20 larw samic z oczami imaginalnymi. Ta wielkość jest podstawą wyznaczenia obszarów zagrożonych.

Kontrolę występowania zawodnicy świerkowej przeprowadza się w uprawach i młodnikach świerkowych, ustalając procent uszkodzonych tegorocznych igieł na pędach drzew próbnych. Czynność tę wykonuje się w sierpniu, po zejściu larw do ściółki i gleby, gdzie zimują.

Kontrolę liczebności wskażnicy modrzewia-ncczki przeprowadza się w drzewostanach świerkowych i / udziałem świerka (powyżej 30%) w terenach górskich i podgórskich. Polega ona na usla-

Rysunek 8.191

Kontrola liczebności osnujki świerkowej w górach

leniu /a pomocą lornetki liczby uszkodzonych pędów. Tę cz.ynność wykonuje się na przełomie maia i czerwca oraz. w początkach sierpnia według Instrukcji Ochrony Lasu. Ponadto w lipcu-sicrpniu w godzinach wieczornych należy obserwować lot motyli wokół koron drzew lub ustalać nasilenie lotu za pomocą pułapek fcromonowych. Na tej podstawie wyznacza się obszar zagrożenia i tam na jesieni, przed opadem śniegu, przeprowadza się kontrolę zasadniczą, polegającą na ustaleniu liczby gąsienic wylęgających się z jaj na pędach pozyskanych z. koron drzew kontrolnych i umieszczanych w fotocklektorach. czyli specjalnych wylęgarkach. Za liczbę krytyczną przyjmuje się 300 larw wylęgłych z jaj 1 próbki, tj. gałęzi długości lm.

8.6.3.4. Kontrola i prognozowanie występowania kambio- i ksylofagów

Kontrolę i prognozowanie szkodliwych na świerku kambio i ksylofagów prowadzi się zgodnie z zasadami obowiązującymi dla szkodników wtórnych różnych gatunków drzew. Przedmiotem kontroli jest przede wszystkim komik drukarz, komik zrosłozębny. rytownik pospolity, c/.terooczak świerkowiec. smolik harcyński, żerdzianka krawiec i żerdzianka szewc, ścigi oraz drwalnik paskowany, rytel pospolity i trzpienniki.

Kontrolę prowadzi się głównie dokonując przeglądu drzewostanów o potencjalnym zagrożeniu przez szkodniki wtórne, a w odniesieniu do komika drukarza także i za pomocą kontrolnych drzew pułapkowych i pułapek feromonowych. Równocześnie z komikiem drukarzem na kontrolnych drzewach pułapkowych obserwuje się liczebność i rozwój innych komików i ksylofagów. Należy jednak pamiętać, że np. komik zrosłozębny wyjątkowo zasiedla drzewa ścięte i stąd jego obserwacja na pułapkach me jest miarodajna dla pro gnozy występowania.

Przebieg kontroli komika drukarza za pomocą drzew pułapkowych jest następujący pułapki kontrolne przygotosvujc się z drzew o zielonych, ale przerzedzonych koronach, o picrśnicy ponad 30 cm. Wykłada się je do I kwietnia, a w wyższych paniach górskich d > 15 kwietnia. W terenach w zimie trudno dostępnych zaleca się wykładanie pułapek na ic-sieni. Pułapki wyłożone na jesieni winny być okrzesane i ułożone na podkładkach Pułapki wyłożone później pozostawia się z koroną. Pułapki wykłada się w tych drzewostanach świerkowych w wieku ponad 60 lat, w których komik drukarz występował poprzednio, a szczególnie poprzedniego lata, a także w drzewostanach przyległych. Pułapki zaznacza się literą ..K". Miejscem kontroli powinny być także drzewostany o szczególnym potencjalnym zagrożeniu przez komika drukarza (np. obrzeża zrębów wiatrowałow itp Uskłada się w zasadzie 3 serie pułapek: na I generację, na generację >io>tr/ana i na II genc:.:-cję komika. Druga i trzecia seria pułapek jest wykładana wtedy, kiedy na pułapkach I >crn na I dm² jest jeden lub więcej otworów wejściowych drukar/j Pułapki II serii wy klaJa oę 3-4 tygodnie po pojawieniu się komika na pułapkach I serii tw zależności id w.minkow mikroklimatycznych i pogodowych przypada to między 15 maja a 15 czerwca'. Pułapki III serii wykłada się zwykle w drugiej połowic czerwca (na nizinach' lub nieco po/nici w go rach) pod warunkiem, że w tym czasie na pozostawionych nteokorow.mych wu/mk.u z 1 serii pułapek znajduje się poczwarki komika drukarza Pułapki wykłada się grupami po 3 sztuki: I serię w lukach i płazowinach - 1 grupę na 3 ha lub 300 mb ściany lasu. II »erię w miejscach o przejściowym nasłonecznieniu w liczbie trzykrotnie mnicjszei. III sonę w h czbic 2 razy mniejszej niż 1 seria w miejscach O przejściowym nasłonecznieniu i n.m, bardziej ocienionych. Kontrolne znaczenie pułapek polega na tym. że ustalone na isslo.i