FB IMG820930365215287

Tab. 5.8. Stężanie izotopów promieniotwórczych w 10 cm warstwie gleby w Polsce (X-XI 1992 r.) [kBq/m*j - wg J. Henschke i wsp.

Izotop promieniotwórczy	średnia stężari dla Polski	Zakres stężeń dla Polski'
Cs’^1	0.85	6.01-3,4
Cs^w	4.84	0,51-49,9^2
K^2	60.00	2,9-151,1
Ra"^2	3.70	0,5-17,4
Ac“	3.00	0,3-10,7

’ Najwyższe zakresy dla południowo-zachodniej Polski.

* Przed awarią w Czarnobylu zakres stężenia Cs'³' wynosił 0.2-0,95 kBqm-\

niż pozostałych artykułów żywności. Na szczęście spożycie tych produktów jest ogólnie niewielkie.

Średni roczny efektywny równoważnik dawki otrzymanej w wyniku wchłonięcia izotopów z żywnością wynosił w Polsce w 1993 r.: Cs¹'⁴ — poniżej I, Cs¹³⁷ — 6, Sr⁹⁰ — poniżej 6. K⁴⁰ | 250 [pSv]^Ł\

Według badań lekarzy japońskich niektóre składniki pokarmowe mogą działać radioochronnie i są polecane na terenach skażonych promieniotwórczo i zagrożonych (np. w promieniu do 150 km od elektrowni atomowych). Do składników takich należą:

a) błonnik (głównie frakcje celulozy, hemicelulozy, ligniny, pektyny) i zielona masa roślin.

Pektyny - zawarte m.in. w jabłkach, bananach, owocach jagodowych, morelach, pomidorach - ograniczają przyswajanie radioizotopu Sr^w (wiążąc go i przyspieszając wydalanie). Podobnie działają pozostałe frakcje błonnika.

Poza tym błonnik pokarmowy korzystnie wpływa na saprofityczną florę bakteryjną, ułatwiając przyswajanie witamin (w tym antyoksy-dantów). Polecane są więc kasze, płatki zbóż. warzywa korzeniowe, ogórki (nie chłoną pierwiastków radioaktywnych), ziarna roślin strączkowych (bez strąków),

b)    produkty bogate w Mg. Se, witaminy C i E,

c)    związki zapobiegające powstawaniu wolnych rodników i hamujące reakcje wolnorodnikowe (działanie radioochronne), takie jak: flawoni-dy i bioflawonole (pełnią w roślinie funkcję prostaglandyn). Do najważniejszych należą: rutyna, trokseru-tyna, oliosmina. kwercetyna i bez-kwercyna oraz ich pochodne. Roślinami bogatymi w te związki są: kwiatostan głogu, kwiat lipy, bzu czarnego, kocanek, koszyczek rumianku. ziele dziurawca, skrzypu polnego, rdestu ptasiego, fiołka trójbarwnego, owocnia pomarańczy, owoce kasztanowca, śliwki luboszki.

186

1

Cs¹¹⁷ - 80 000 Bq/rok. Cs^ivt - 60 000 Bq/rok, Sr²¹ - 20 OCH) Bq/rok.

2

I pSv (roczna dawka graniczna wynikająca ze skażenia środowiska i żywności) odpowiada wchłonięciu: