FB IMG820928632994625

Tab. 5.2. cd. objaśnień

²    Ogólna ilość mleka i jego przetworów jest wyrażona jako mleko płynne. Przy przeliczaniu serów na mleko przyjęto, że 10 g sera podpuszczkowego (sera żółtego) lub 15 g sera twarogowego odpowiada 100 g mleka płynnego.

³    Grupa .Mięsa" uwzględnia mięso, wędliny i ryby oraz mięso z kością. Przy przeliczaniu wędlin na mięso przyjęto, że 100 g wędliny odpowiada 125 | mięsa z kością. Do ogólnej ilości mięsa wliczono również odglowione i wypatroszone ryby.

I Ogólną ilość produktów w grupie „Masło" wyliczono, dodając do zaplanowanej ilości masła również tę jego ilość, którą można uzyskać ze śmietany 18% uwzględnianej w racji pokarmowej. Jeżeli stosuje się śmietanę

0    mniejszej zawartości tłuszczu, należy dokonać przeliczenia zgodnie z zawartością w niej tłuszczu.

1    Ogólna ilość produktów w grupie „Cukier i słodycze" przeliczana jest na cukier. Przy przeliczaniu dżemów i marmolad na cukier przyjęto, że zawartość cukru w tych przetworach wynosi przeciętnie 50%.

utrzymania równowagi między ilością energii dostarczonej z pokarmem a jej wydatkowaniem.

Zapotrzebowanie człowieka na energię (całkowita przemiana materii -CPM) jest wyznaczone przez łączny poziom wszystkich przemian energetycznych organizmu. Składa się na nie wydatek na podtrzymanie podstawowych czynności fizjologicznych (podstawowa przemiana materii - PPM) w optymalnych warunkach otoczenia na czczo oraz przemiana ponadpodstawowa związana z aktywnością fizyczną i umysłową, utrzymaniem stałej ciepłoty ciała (w warunkach odbiegających od komfortu mikroklimatycznego i psychicznego), a także swoiste dynamiczne działanie pokarmu (SDDP). Przy żywieniu z około 60% udziałem węglowodanów w dziennej racji pokarmowej SDDP wynosi około 10% PPM.

Całkowite zapotrzebowanie energetyczne stanowi kryterium podziału populacji na grupy żywieniowe.

Przy ustalaniu norm na energię wykorzystuje się metodę sumowania wydatków energetycznych. Dobowe zapotrzebowanie energetyczne można również ustalać, oceniając spożycie jednorodnej grupy ludności (pod względem wieku, płci i aktywności fizycznej) żywionej zbiorowo. Wartością normatywną jest taka ilość energii, która pozwala na utrzymanie stałej (dla dorosłych) masy ciała oraz dobrej kondycji fizycznej i psychicznej.

Dzienna podaż energii powinna zostać prawidłowo rozdzielona na posiłki (por. rozdz. 5.1.4) oraz na składniki energetyczne pożywienia. Procentowy udział tych składników dla osób dorosłych w świetle obowiązujących w Polsce norm wynosi odpowiednio:

■    białka - 9-13%,

■    tłuszcze - 29-33%,

■    węglowodany - 57-61% (por. tab. 5.1 i tab. 5.16).

Racja pokarmowa prawidłowo zbilansowana energetycznie musi dostarczyć organizmowi wszystkich składników odżywczych w ilości zgodnej z jego fizjologicznym zapotrzebowaniem.

Spośród wielu substancji, które powinny być dostarczone do naszego organizmu, najistotniejsze znaczenie, ze względu na jej rolę w ustroju, ma woda (por. rozdz. 4.8). Ocenia się, że dla dorosłego człowieka, w temperaturze do 28°C, na każdą kcal racji pokarmowej przypada 1 cm³ wody.

Podsumowując, można powiedzieć, że w prawidłowym żywieniu racja pokarmowa powinna:

a) dostarczać odpowiedniej ilości energii, prawidłowo rozłożonej na posiłki i składniki energetyczne pożywienia (makroskładniki),

170