mity066 (2)

N

narecznice - zob. rodzanice.

naw, nawie, nawka Zdaniem niektórych uczonych (np. St. Urbańczyka) termin ten obejmował wszelkie kategorie demonów wywodzących się od dusz ludzi przedwcześnie lub tragicznie zmarłych (w tym dzieci poronionych lub zmarłych przed chrztem - porońce, niechrzczeń-ce), dziewcząt, które nie wyszły za mąż, zbójców, czarowników, zamordowanych, topielców. W przeciwieństwie do —> demonów domowych są one ludziom nieprzychylne, a nawet wrogie, gdyż zazdroszczą im życia i świata. Źródłosłów naw „nieboszczyk" ma charakter prasłowiański, zachował się w ruskim, bułgarskim i słoweńskim, w polskim zaginął (niektórzy uczeni uważają, że może —> Nyja Długosza stanowi reminiscencję naw). Szczególne odmiany naw stanowią -» rusałki lub brzeginie.

Negno(n) - legendarny protoplasta ludów słowiańskich. Trzeci syn -» Alana, sam miał czterech synów: -» Wandala, od którego wywodzili się Polacy, Thargusa, Saksona i Bogorusa. „Od Negny zaś, trzeciego syna (Alana), wiele różnych wyszło narodów po całej Europie, mianowicie cała Ruś aż do wschodu, Polska największa obszarem, Pomorze, Kaszuby, Szwecja, Sarnia [kraj Serbów połabskich - J. S.], która dziś zowie się Saksonią i Norwegia" (Długosz, s. 93). Od Saksona, który był trzecim synem Negnona, mają pochodzić: Czechy z Morawami, Styria, Karyntia, Karniola (Dalmacja), Chorwacja, Serbia, Panonia, Bułgaria oraz dwie trudne do zidentyfikowania krainy - Lizną i Elisza. Negnon wraz z synami, powinowatymi i krewnymi osiadł najpierw w Panonii, „najpierwszej i najstarszej Słowian siedzibie, kolebce ich i żywicielce", a stamtąd „zaludnił następnymi pokoleniami: Bułgarię czyli Mezję, Dalmację, Serbię, Chorwację, Bośnię, Rascję, Karyntię i Ilirię i dalsze owycb wybrzeży i mórz Adriatyckiego, Joń-skiego i Egejskiego okolice i wyspy" (Długosz, s. 94).

Neklan - legendarny książę czeski. Kosmas z Pragi (I, 9) wymienia go jako siódmego władcę po -> Przemyślu i następcę —» Krzesomysła. W swojej „liście dynastycznej" wczesnych Przemyślidów, poprzedników Borzywoja, nie podaje o Neklanie żadnych innych danych poza tym, że po jego śmierci tron objął -> Gościwit, ojciec Borzywoja, w kolejnym (1,10) rozdziale swej kroniki, zaraz po wymienieniu imienia Borzywoja i wiadomości o ochrzczeniu go przez św. Metodego w czasach cesarza Arnulfa i króla Moraw Świętopełka, przytacza obszerną opowieść o Neklanie i jego przeciwniku —> Włościsławie, księciu Łuczan (Żatczan). Włościsław zamierzał podbić całe Czechy, na pograniczu prowincji Bilina i Litomierzyce założył gród swego imienia (Vlastislav na północny zachód od Pragi). Do bitwy z Czechami doszło na polu zwanym Tursko, na pograniczu między Czechami a Łuczanami. Neklan, którego Kosmas, idąc tu zapewne za tradycją łuczańską, określa bardzo niepochlebnie („tchórzliwszy niż zając i szybszy w ucieczce niż Part, przestraszył się grożącej bitwy i zmyśliwszy chorobę ukrył się w wyżej wymienionym grodzie", czyli w Lewym Hradcu), posłużył się swoim dzielnym wojownikiem -» Tyronem. Ten, przywdziawszy szaty księcia, stanął na czele wojsk czeskich i choć sam zginął, Czesi odnieśli wielkie zwycięstwo. Zginąć mieli wszyscy Łuczanie oprócz jednego, a zatem także Włościsław. Nastę-