P1280515

114 NOYALIS

O prawdzie natury można być tylko przekonanym — o ile stanie się prawdą cudu. Wszelki dowód opiera się na przekonaniu, a zatem jest tylko środkiem zastępczym w braku powszechnie przyjętej prawdy cudu. Dlatego wszystkie prawdy natury również opierają się na prawdzie cudu.

Nr 147

Możliwość filozofii opiera się na możliwości myślenia zgodnie z regułami — myślenia prawdziwie społecznego, na sztuce symfilozofowania¹². Jeśli możliwe jest myślenie społeczne, to możliwa jest społeczna wola, realizacja wielkich nowych idei.

FRAGMENTY CIEPLICKIE

Nr 401

Idea jest tym doskonalsza i bardziej indywidualna — i zachwycająca — im bardziej różnorodne myśli, światy i nastroje krzyżują się w niej i stykają.

Jeśli jakieś dzieło ma więcej przyczyn, więcej znaczeń, budzi większe zainteresowanie, a w ogóle więcej aspektów — i jeśli istnieje więcej sposobów zrozumienia go i pokochania, to na pewno jest ono w najwyższym stopniu interesujące, jest prawdziwą emanacją osobowości. Jak najwyżsi i najbardziej pospolici ludzie, najtrudniejsze i najbardziej zrozumiale rzeczy poniekąd są sobie równe, tak jest i z książkami. Być może największa książka równa jest elementarzowi. W ogóle z książkami i ze wszystkim jest tak, jak z człowiekiem. Człowiek jest źródłem analogii dla całego wszechświata.

¹² symfilozofowanie — uprawianie filozofii w więzi z innymi, pokrewnymi duchowo istotami.

FRAGMENTY I STUDIA

Nr.'705

Królestwem poety niech będzie świat skupiony w soczewce jego epoki. Jego plan i realizacja tego planu niech będą poetyckie, to jest, niech mają naturę poetycką. Poeta może wszystkiego potrzebować, musi jedynie stopić to z duchem, musi z tego utworzyć całość. Musi przedstawiać to, co ogólne, podobnie jak to, co szczególne — wszelkie przedstawianie zasadza się na kontrastach, a swoboda w łączeniu tych kontrastów uwalnia poetę od ograniczeń. Wszelka natura poetycka jest naturą. Przynależą jej wszelkie własności tej drugiej. Choć jest indywidualna, interesuje jednak wszystkich. Cóż dają nam opisy, które ducha i serce pozostawiają zimne, martwe opisy martwej natury — niech by były bodaj symboliczne jak sama natura, jeśli już nie mają wywoływać gry uczuć. Albo natura musi przekazywać ideę, albo uczucie - naturę. Prawo to musi dochodzić do głosu zarówno w całości, jak i w szczegółach dzieła. Poeta w żadnym razie nie może się nam jawić jako egoista. Musi być sam dla siebie zjawiskiem. Jest on głosicielem zamysłów natury, podobnie jak filozof jest przyrodzonym głosicielem koncepcji. Dla tamtego wszystkim jest to, co obiektywne, dla tego — to, co subiektywne. Tamten jest głosem wszechświata, ten — głosem najprostszej Jedni, zasady, tamten jest śpiewem, ten fel mową. Odmienność tamtego jednoczy to, co nieskończone, różnorodność tego łączy to, co najbardziej skończone. Poeta pozostaje wieczyście prawdziwym. Trwa w obiegu natury. Filozof zmienia się w tym, co wiecznie niezmienne. To, co wiecznie niezmienne, daje się ukazać tylko w tym, co zmienne. To zaś, co wiecznie zmienne —jedynie w tym trwa, w całości, w chwili obecnej. Natura mieści się między swoimi obrazami. Ona jedna jest rzeczywistością. Wszystko, co poeta przedstawia,