PC110924

62 Ewa Musialówska

nalnc i używany był świadomie, w celu wywołania pozytywnych emocji u odbiorcy. Motyw łososia wykorzystywano także podczas lokalnych imprez, ta< kich jak Święto Łaby (Elbfest).

W pewnym sensie łosoś saksoński stał się symbolem i transporterem pra. gnień Saksończyków. Jest żywym dowodem na poprawę kondycji lokalnej rzeki To, że ryba w ogóle mogła znowu pojawić się w wodach Łaby było efektem działania nie tyle samego rządu, ile obywateli, którzy codziennie słono płacą za oczyszczanie wody. Duże obciążenia finansowe łatwiej zrozumieć, kiedy widać wy-mierne wyniki. A łosoś saksoński z pewnością takim wymiernym wynikiem jest. Polityka podatkowa była w Saksonii wielokrotnie krytykowana, bo żaden obywatel nie zgadza się dobrowolnie, aby sięgano do jego kieszeni. W tym sensie „opłaca się" posługiwać przykładem łososia.

7.2. Reakcja prasy

Prasa jest istotnym narzędziem wpływającym na kreowanie wizerunku. Dziennikarze pełnią funkcję gatekeeperów, decydując o tym, co pojawi się w gazecie, i selekcjonując informacje. W tym kontekście trzeba powiedzieć, że program łososiowy spotkał się z pozytywną recepcją. Do takich wniosków prowadzi analiza materiałów prasowych, udostępnionych przez Archiwum Minister* stwa Ochrony Środowiska i Rolnictwa. Analizie poddane zostały artykuły zebra* ne w latach 1995-2003 z następujących gazet: „Śachsische Zeitung”, „Dresdner Neueste Nachrichten”, „Freie Presse”, „Leipziger Volkszeitung”, „BILD-Zei-tung”, „Dresdner Moigenpost”, „Lausitzer Rundschau”, „VolgtIand-Anzeigetf| „Sachsischer Bote".

Relacje dotyczące programu łososiowego uległy z biegiem czasu zmianie. Artykuły z lat 1995-1997 informowały o założeniach akcji i parametrach szlachetnej ryby. Kiedy w Łabie pojawiły się powracające na tarło łososie, dziennik karze poświęcili temu zagadnieniu znacznie więcej uwagi. Wynika to z faktu, że temat miał duży potencjał nowości, wartość wiadomości była wysoka. W artykułach wydanych między 1998 a 2001 rokiem dużo miejsca zajmowały także komentarze przychylnie komentujące politykę środowiskową i potwierdzające poprawę środowiska naturalnego. Kolejny etap, zapoczątkowany w okresie wielkiej, powodzi 2002 roku, skupił się na szansach przeżycia sprowadzonej do rzeki ry-' by. Warto przyjrzeć się dokładniej komentarzom w lokalnej prasie.

Można powiedzieć, że łosoś stał się w prasie pewnego rodzaju identyfikatorem środowiska Saksonii, wpływając na wizerunek regionu. Jednocześnie pozytywna recepcja ryby-symbolu wpływała na sposób postrzegania Ministerstwa. , Dane z komunikatów, wydawanych przez Ośrodek Prasowy, przytaczane były zasadniczo przez wszystkie gazety lokalne. Wiązało się to z faktem, że informacje przekazywane do prasy dotyczyły ryb, które znalazły w Saksonii dobre wa- ,

runki rozwoju. Ostatniego łososia złapano w 1947 roku, od tamtego c/asu więcej się nie pojawił. Nie dziwi więc, ie prasa z zaciekawieniem przyglądała się powrotowi dawnego obywatela. Łosoś był - takie w znaczeniu dosłownym - żywym dowodem na to, że środowisko wraca do równowagi.

Ośrodek Prasowy codziennie analizuje, w jakiej gazecie i w jakim wymiarze wykorzystane są ministerialne komunikaty prasowe. Według danych rzecznika prasowego¹⁷ wszystkie komunikaty prasowe dotyczące ochrony natury znajdują ogromny odzew i drukowane są (z reguły 100% oryginalnego tekstu informacji prasowych) w lokalnych gazetach. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w analizowanej prasie. Artykuły dotyczące łososia pojawiały się w prasie zwykle w okresie wydawania informacji prasowych, a teksty publikowanych materiałów pokrywały się z treścią komunikatów wysyłanych przez Ośrodek Prasowy. Dlatego też czytając prasę, można było śledzić powrót łososi z wód Atlantyku do Laby i regionalnych dopływów. Informacje prasowe drukowane w związku z innymi aspektami (np. zagrożenie łososia przez konkretne zanieczyszczenia środowiskowe) odgrywały rolę drugoplanową. Jedynie podczas powodzi w 2002 roku, kiedy Łaba wylała i została mocno zanieczyszczona, pojawiły się obawy, w jakim stopniu katastrofa wpłynie na program łososiowy. Rzecznik Ministerstwa potwierdza, dodając: „Były artykuły, które wyrażały pewne obawy, a my świadomie na te obawy odpowiedzieliśmy, drukując już przed planowanym powrotem łososi informację prasową Elblachs unterwegs nach Sachsen"¹*. Po powodzi media wykorzystały symbol łososia, aby pokazać, że sytuacja powoli wraca do normy i niedługo będzie lepiej.

Zwraca uwagę silna emocjonalizacja tekstów prasowych poświęconych łososiowi. Mówi się o historii wielkiego sukcesu (grofie Erfolgsstory), samego łososia porównuje się do króla ryb (Kónig der Fische), silnego wędrowca (der kraftige Wanderer) czy eleganckiego pływaka (der elegante Schwimmer). Relacje prasowe pokazują zasadniczo pozytywny stosunek do łososia. Nieliczne wyjątki od tej reguły przypadają na lata 1998-1999, kiedy ryba po raz pierwszy przypłynęła z powrotem do Saksonii. Pojawiły się wówczas artykuły w sposób krytyczny oceniające koszty programu bądź oceniające wydatki jako nazbyt wygórowane. Dziennikarze podzielają jednak zasadniczo radość Saksończyków z powodu powrotu łososi na tarło w czerwono-pomarańczowym stroju ślubnym (Hochzeitskleid) i piórem dają temu wyraz. Co ciekawe, w relacjach coraz częściej posługiwano się też określeniem generacje łososia (Generationen), akcentując tym samym pewną ciągłość programu. Eksploatowany jest także motyw powrotu z podróży, nazywanej m.in. Odyseją (Odyssee), kiedy łososie obierają kierunek na Saksonię.

¹⁷    Tamże.

¹⁸    Tamże.