PICT0015 2

przemysła II, a niektórzy nawet uzyskali urzędy _z

Niebyli wstanie przewidzieć, że jego panowanie żostąjjf^fo

teg°^łtS^^cl_nowane i pojawi się inny kandydat do tronu krakowski ' \ M/. ^ _w czasie walk również stanęli po jego stronie. Za st_ro^^0, \ 1 Mćgeirńu zatem uznać iedvnie tvch możnych, któr7v ^

lig

V#⁰!

^w _h u możemy zatem uznać jedynie tych możnych, którzy nj_e ^"^junięciti roszczeń do Krakowa przez Władysława Łokietka

IMs

°PUŁ

\^ród małopolskiego otoczenia Przemysła II wyróżniał się •

|

wrocławskiemu. Losy kasztelana po zajęciu Krakowa

• je żegota, kasztelan krakowski, który wcześniej sprawował urząd kN [ański i ramienia Władysława Łokietka walczącego wówczas

m

mm

władcy, Przemysła II, pozostając w dalszym ciągu kasztelanem krak_0w 9 0 jego znaczeniu politycznym i związkach z Przemysłem II świadczy jj S nictwowsprawach politycznych w Wielkopolsce⁴. Ponieważ kontakty z Przemysłem II datują się co najmniej od 1284 roku, jego obecnjl otoczeniu księcia wielkopolskiego latem 1290 roku nie była równoznacz?' zdradą Władysława Łokietka. Jednak Żegota wymieniony jest w doku® i PrzemyślaIIjeszcze 511291 roku, co oznacza że pozostał stronnikiem^ księcia aż do jego rezygnacji z Krakowa. Dopiero ona spowodowała pr^? tego wielmoży na stronę Władysława Łokietka. Możemy więc wnioskuj że Żegota nie popierał zrzeczenia się Krakowa przez Przemysła II na J| władcy czeskiego.

Stanowisko współrodowców Żegoty wobec kandydatury Przemysłjj do tronu krakowskiego nie jest znane, z jednym wszakże wyjątkiem. Jest*, cześnik krakowski Żegota obecny u boku księcia 6 IX 1290 roku⁵. przynależności do rodu Toporczyków świadczy jedynie imię, ale w tym okres wMalopolscewystępuje ono tylko wśród członków tego rodu. Karierę niczą rozpoczynał on na początku lat osiemdziesiątych - w 1281 rokub, chorążym sandomierskim⁶. Po buncie 1285 roku, w którym nie brał 1K został cześnikiem krakowskim i odtąd częściej zaznacza swoją obecność rt dokumentach¹. Jego orientacja polityczna bezpośrednio po śmierci H Czarnego nie jest znana, gdyż pojawia się w źródłach dopiero za Przemyśl, II. Nie można całkowicie wykluczyć wcześniejszego przejścia Żegoty na ® nę Henryka IV, chociaż znacznie bardziej prawdopodobne jest, że przebj podobną drogę polityczną jak pozostali Toporczycy, tzn. był najpierw strój mkiern Bolesława płockiego lub Konrada czerskiego, następnie Władysław,

Ijg śląskie nie są znane. Pojawia się dopiero na dokumentach naste 1

r>__.mucIo TT nn9AcłoiQr* ur HolcTirm rittmi 1rQC7łplonom 1.. .    *

Łokietka i wreszcie stanął u boku Przemysła II, może godząc się wcześniej z sądami księcia wrocławskiego. Ostatecznie znalazł się więc w tym samym stronnictwie, któremu przewodził jego wielki imiennik - kasztelan krakowski, opluje iż po buncie 1285 roku znajdowali się oni w przeciwnych obozach.

Daleko trudniejsza do identyfikacji jest osoba wojewody krakowskiego. Na wielu dokumentach Przemysła II występuje z tą godnością nieznany bliżej Mikołaj⁸. Jak wiadomo, urząd ten w ostatnich latach panowania Leszka Czarnego piastował Piotr Bogumiłowie, który po śmierci tego księcia stanął po stronie koalicji kujawsko-mazowieckiej, a następnie samego Władysława Łokietka. Jego ostatnie wystąpienie notujemy w 1289 roku, po czym znika ze fródeł, a na palacji krakowskiej u Władysława Łokietka pojawia się Świętopełk. Mikołaj mógł więc być nominatem Przemysła II lub, co jest mniej prawdopodobne, Henryka Prawego. Tak wysoki urząd wskazuje na wcześniejszą i to dosyć długą karierę urzędniczą. Ponieważ jednak wymieniany jest on tylko jako świadek, a za panowania Bolesława Wstydliwego i Leszka Czarnego występuje wielu niższych urzędników o tym imieniu, całkowicie pewna identyfikacja nie jest możliwa.

F. Piekosiński zaliczył Mikołaja do rodu Lisów, lecz miał kłopoty z ustaleniem przebiegu jego kariery, którą przedstawił w różny sposób w kilku miejscach swojej pracy o rycerstwie małopolskim⁹. Wcześniejszy okres jego działalności (przed uzyskaniem urzędu wojewody) pominęła B. Wyrozumska. Odrzuciła ona także nasuwające się przypuszczenie, że Mikołaj Lis, późniejszy sędzia sandomierski i od 1305 roku wojewoda krakowski, był już w czasie panowania Przemysła II w Małopolsce wojewodą krakowskim¹⁰. Należy jednak stwierdzić, że właśnie taka możliwość wydaje się budzić najmniej wątpliwości. Mikołaj z rodu Lisów był sędzią sandomierskim w czasach panowania Wacława II, a po powrocie Władysława Łokietka, jeszcze w trakcie walk o Małopolską, uzyskał urząd wojewody krakowskiego¹¹. Ostatni raz wymieniony został na dokumencie w 1312 roku i wkrótce potem zmarł¹². Jeżeli przyjmiemy, że długość jego życia była zbliżona do przeciętnej, możemy określić przybliżoną datę urodzin Mikołaja na około 1245 rok, przy czym nie jest wykluczona zarówno data o kilka lat wcześniejsza, jak i późniejsza. W źródłach małopolskich trzeciej ćwierci XIII wieku spotykamy osobę o tym imieniu, którą możemy uznać za późniejszego sędziego sandomierskiego i wojewodę. Na dokumencie Bolesława Wstydliwego z 1263 roku dla klasztoru w Jędrzejowie, fundacji rodu Lisów, wymieniony został świadek Mikołaj - syn

29