skanowanie0023

i obejmuje opiekę lekarską, ale także wiele innych działań służących: profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu lub przywracaniu, a także poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne potrzebne w procesie leczenia, obejmuje również leki i inne środki farmaceutyczne oraz wyroby medyczne. Na gruncie Ustawy polskiej świadczenia te de lege lata nazwano świadczeniami opieki zdrowotnej - o czym jest mowa dalej. Można więc mówić o pojęciu świadczeń zdrowotnych sensu largo¹.

1.1. Przedmiot ochrony

Zgodnie z Konwencją nr 102 (art. 8) zakres ochrony powinien obejmować wszelki stan chorobowy bez względu na jego przyczynę oraz ciążę i poród, a także skutki z nich wynikające.

Według Konwencji nr 130 zaś zakres ten powinien obejmować (art. 7 pkt a) potrzebę opieki o charakterze lekarskim oraz na ustalonych warunkach - potrzebę o charakterze profilaktycznym².

Polskie Polskie ustawodawstwo³ z kolei nie definiuje wprost przedmiotu regulacje ochrony, ale wynika z niego, że obejmuje on prawo do świadczeń opieki zdrowotnej mających na celu zachowanie zdrowia, zapobie-ganię chorobom 1 urtt/.oiu. wc/,onmci wykrywania ehorńb, Itw/niiln, |i|p|ęgiiaąj(ł oru/ zapobieganie nltpolnoflprfiwnoJfll I |i\J Ograniczanie⁴ 'tou /hKion ftoitif t ipi i i¹ ly na kryteriach obiektywnych ilp|'lnliijąi'yi'h piawo do Iwlfldnzoh udrowotttyfln

1.2. Zakres podmiotowy

Według Konwencji nr 102 zakroN osób chronionych powinien ob®|nu)wać (art. 9):

a)    ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co ną|ninlej 50% Ogółu pracowników; jak również ich żony i dzieci; albo

b)    ustalone grupy ludności zawodowo czynnej, stanowiące łącznie co ną|* mniej 20% ogółu mieszkańców, jak również ich żony i dzieci; albo

c)    ustalone grupy mieszkańców, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu, bądź

d)    w razie złożenia odpowiedniej deklaracji (zgodnie z art. 3) ustalone grupy pracowników, stanowiące co najmniej 50% ogółu pracowników, którzy pracują w zakładach przemysłowych zatrudniających 20 lub więcej osób, jak również ich żony i dzieci.

Zgodnie z Konwencją nr 130 zakres osób chronionych w przypadku opieki lekarskiej powinien obejmować (art. 10):

a)    wszystkich pracowników, łącznie z praktykantami oraz żony i dzieci tych pracowników;

b)    ustalone grupy ludności zawodowo czynnej, stanowiące łącznie co najmniej 75% ogółu ludności zawodowo czynnej oraz żony i dzieci osób należących do tych grup; albo

c)    ustalone grupy mieszkańców, stanowiące łącznie co najmniej 75% ogółu mieszkańców.

Z powyższego zestawienia wynika, że zakres podmiotowy ustanowiony w Konwencji nr 130 jest zdecydowanie szerszy niż w Konwencji nr 102, z tym że - podobnie jak w Konwencji 102 - w Konwencji nr 130 w okresie przejściowym zakres ten może być węższy⁵. Należy jednak dodać, że Konwencja nr 130 wyma-

1

Uwaga ta dotyczy także standardów Rady Europy, o których jest mowa w części U. ^s Analizę norm dotyczących Konwencji nr 102 i Konwencji nr 130 zawiera opracowanie Les

2

normes internationales du travail. Une approche globale, 75 anniversaire de la Commission d’experts pour 1’application des conventions et recommandations, BIT (Bureau International du Travail), Genewa 2001, s. 471 i nast., s. 483 i nast., a także M. Humblet, R. Silva, Des normes pour le XXF si&cle Sścurite Sociale, BIT, Genewa 2002, s. 7 i nast., s. 17 i nast. Analizę historyczną, ale także dynamiczną, zasad ustanowionych w Konwencji nr 102 zawiera La normę de la sicuritś sociale, Rapport de la Commission d'experts pour 1'application des comentions et recommandations, Con-fćrence internationale du Travail, 45° session, Genewa 1961, troisifcme partie, s. 155-246 (w tym Partie II de la convention - Soins módicaux - s, 168 i nast.); A. Świątkowski, Europejskie prawo socjalne, t. III, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2000, s. 113 i nast., s. 124 i nast.; J. Wratny, Standardy MOR w dziedzinie ubezpieczeń społecznych a ustawodawstwo polskie, w: Modele nowoczesnego systemu ubezpieczeń społecznych i świadczeń socjalnych. Synteza, Zeszyt 4, TWWP, IPiSS, Warszawa 1991.

3

Chodzi przede wszystkim o Ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (art. 15 ust. 1). Te rozwiązania nie różnią się od ustalonych w dotychczasowej Ustawie z 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (DzU nr 45, poz. 391 z późn. zm) w art. 47 uśt. 1. Użyte w Ustawie pojęcie „świadczenia opieki zdrowotnej finansowane ze środków publicznych” zostało w literaturze przedmiotu poddane krytyce. J. Jończyk pisze: „Twórcy ustawy nie przeczytali dokładnie art. 68 Konstytucji. Jest w nim mowa, że »obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych*. W nowej Ustawie są, niestety, przeinaczenia tego przepisu. W tytule i potem w wielu jej artykułach mowa jest o finansowaniu świadczeń, a nie jak w Konstytucji o finansowaniu opieki (w Ustawie używa się przymiotnika »finan-sowanych« zamiast »finansowanej«, co jest elementarnym błędem gramatycznym wykładni Konstytucji”. J, Jończyk, Czwarta wersja powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, PiZS 2004, nr 11, S: 6 i nast.

4

   W Ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej (art. 5 pkt 34 i nast.) zawarto następujące definicje. Pojęcie świadczenia opieki zdrowotnej obejmuje: świadczenia zdrowotne, świadczenia zdrowotne rzeczowe i świadczenia towarzyszące. Świadczenia zdrowotne jako działanie służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działunia medyczno wynikające z procesu leczenia. Natomiast świadczeniem zdrowotnym rzeczowym są związane z procesem leczenia leki i wyroby medyczne, w tym wyroby medyczne będące przodmlotnmi ortopedycznymi, i środki pomocnicze. Z kolei jako świadczenia towarzyszące zostały uznane zakwaterowanie i wyżywienie w zakładzie opieki zdrowotnej całodobowej (np. szpital) lub culodzlonncj oraz usługi transportu sanitarnego.

5

   Obejmować powinien (art. 11):

a) ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co nąjmniej 25% ogółu pracowników, oraz żony i dzieci pracowników należących do tych grup, albo