str212

li- Bajfciewjcz-Grdbowdu. Z. Mikulski. Ilyitroiagia ogólna. Wanuiwa 2005 ISBN 83-0M 4579X.«hy \VN PWN 21X15

4. TYPY TROFICZNE JEZIOR

Słodkowodne jeziora różnią się między sobą produktywnością biologiczną, a więc tempem procesu wytwarzania materii organicznej przez określoną biocenozę, w konkretnych warunkach środowiskowych. Intensywność krążenia materii organicznej, a także mineralnej oraz magazynowanie jej poza obiegiem w każdym jeziorze jest inne. Zależy od wielu czynników, m.in. morfometrii jeziora (zwłaszcza jego głębokości - rys. 178). typu podłoża, charakteru zlewni, intensywności mieszania wód, zawartości tlenu (zwłaszcza w hipolim-nionie). zasobności w substancje biogenne.

□

lotatnik ” to C:\Document.r" # 1033. O.S.T.7T^,H0 str211~Paint " f Itelix iLibraryTT^’ Ę Hydrologia og...

12 -

18 -

30 -

produkcja:

_ duża I I średnia n bardzo mała

i

Cl

C

7T

C

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader

Rys. 178. Strefy dużej, średniej i bardzo małej produktywności w jeziorze głębokim i płytkim

Prawidłowości między produktywnością jeziora a cechami fizycznochcmicznymi wody pozwoliły wydzielić typy troficzne jezior (tab. 34). Ważnymi parametrami troficznymi są: nasycenie wody jeziornej tlenem w czasie stagnacji letniej oraz zawartość w niej: jonów wapnia i związana z nimi alkaliczność i pH, soli biogennych (głównie azotu i fosforu) i związków humusowych. Ze względu na stan trofii wyróżnia się jeziora: oligotroficzne, mezotroficzne, eutroficzne jako jeziora wykształcone harmonijnie, co oznacza, że jeden typ przechodzi w typ drugi oraz jeziora nieharmonijne, czyli wykształcone jednostronnie; są to jeziora: dystroficzne, alkalitroficzne, acidotroficzne, siderotroficzne.

Jeziora oligotroficzne są to mało żyzne zbiorniki wodne o niewielkiej produkcji biologicznej, wynikającej z niedoboru substancji organicznych. W okresie wegetacyjnym przezroczystość wody wynosi z reguły powyżej 7 m, woda ma barwę na ogół niebieskawą, rzadziej zielonkawą. Woda w jeziorze jest dobrze natleniona nawet w strefie przydennej (rys. 179). Na dnie zbiornika powstają dobrze rozłożone osady denne w postaci jasnego mułu bez siarczków typu gytii (rys. 180) (zob. rozdz. VII, podrozdz. 5). W rozwoju ewolucyjnym jezioro oligotroficzne przekształca się w jezioro mezotroficzne.

Jeziora mezotroficzne są to średnio żyzne zbiorniki wodne o niezbyt dużej ilości substancji biogennych. W okresie wegetacyjnym przezroczystość wody wynosi najczęściej 3-7 m. pas roślinności brzegowej jest przeważnie dość dobrze rozwinięty. Pro-

212

O

rr.

a>

ro

ro

o5

co

co

o

©

©

&

(J