str 034 035 (3)

19. CO ŚPIEWKA RADZI?

Przeważającą większość pieśni ludowych stanowią krótkie dwu-, cztero-, czasem ośmiowierszowe teksty, budowane w oparciu o schematyczne obrazy słowne i typowe pary rymowe. Powstają one zwykle w czasie zabawy. Tancerz zatrzymuje się na chwilę przed muzykantami i wykrzykuje złożoną naprędce śpiewkę. Często jest ona błaha, bez znaczenia, czasem ukrywa w sobie zrozumiałe dla danego grona aluzje, nieraz jest złośliwa, to znów w żartobliwej formie podaje życiowe prawdy, jak ta np.:

Gorzałeczka jako olej, wygnała mi ojca z roli I tobie tak synu będzie, ino siadaj w karczmie

wszędzie.

Szczególnie celne śpiewki rozchodzą się szeroko, a nawet czasem pełnią rolę aforyzmu lub przysłowia. Domyśl się, co śpiewka radzi i przed czym ostrzega?

1. Parobeczku gładki, nie chodź do mężatki,

2. Nie przebieraj panno, żebyś nie przebrała,

3. Nie wierz panno, nie wierz,

4. Zielona łączka jałowiec.

5. Kochaneczko moja ja cię upominom

6. Kochanie, kochanie, bodaj go nie było.

7. Gorzałeczka dobry trunek

8.    Nie pij gorzałeczki --------------------------------------------------------

Nie pij miodu, wina ...........—.......................................

9.    Lepiej się powiesić w stodole na haku,

niźli --------------------------------------------------

10.    Trudno w świecie o czarny śnieg i o białą wronę,

jeszcze trudniej ....---------------------------------------------------------------

8* 35