strD c d

Pojęcie i funkcje turystyki

się w miasta, zaś istniejące już ośrodki miejskie rozrastają się. Między turystyką a urbanizacją występuje więc silna dwustronna zależność — turystyka wpływa na procesy urbanizacyjne, powodując ich przyspieszenie, zaś urbanizacja wpływa na tempo i kierunki rozwoju turystyki.

Funkcja miastotwórcza ściśle łączy się innymi funkcjami turystyki, w tym zwłaszcza z funkcją ekonomiczną. Dotyczy głównie obszarów posiadających przyrodniczo-kulturowe podstawy do rozwoju turystyki (walory turystyczne). W pewnym sensie przyczynia się jednak również do rozwoju obszarów emisyjnych, w których także powstają różnorodne instytucje społeczne, które mają na celu ułatwianie dostępu do turystyki — biura podróży, kantory wymiany walut, instytucje reklamowe propagujące walory turystyczne równych regionów i krajów, firmy transportowe, fabryki produkujące sprzęt turystyczny itd. Jednak najpełniej funkcja miastotwórcza turystyki uwidacznia się w miejscowościach recepcyjnych. Walory turystyczne przyciągają nie tylko turystów, ale także inwestorów oraz osoby szukające zatrudnienia. Osiedlają się oni jak najbliżej miejsca pracy, co przyspiesza procesy urbanizacyjne. W krótkim czasie pod wpływem turystyki powstają duże ośrodki miejskie. Dobrym przykładem miastotwórczej funkcji turystyki jest meksykański kurort QłQ£ijn, który powstał w ciągu kilkunastu lat, przekształcając osadę liczącą 117 stałych mieszkańców, w tętniące życiem miasto. Obecnie żyje w nim prawie 400 tysięcy stałych mieszkańców, dla których podstawę egzystencji stanowi obsługa ponad dwóch milionów turystów (w tym 1,2 min zagranicznych), wypoczywających co roku w tej miejscowości⁴⁷. Podobne procesy towarzyszą powstawaniu parków rozrywki. Kiedy w 1970 roku otworzono Disney World na Florydzie, liczba stałych mieszkańców Orlando szybko powiększyła się dwukrotnie.

Turystyka w istotny sposób wpływa na charakter miejscowości, w tym zwłaszcza na przestrzenne aspekty procesów urbanizacyjnych. Ruch turystyczny pobudza do rozwoju gospodarczego, czyniąc regiony i miejscowości sprawniejszymi przestrzennie oraz chłonniejszymi, przez co stają się one atrakcyjniejsze dla turystów. Rozwija się nie tylko infrastruktura umożl iwiająca wykorzystanie walorów turystycznych, ale także budownictwo mieszkaniowe, handel, komunikacja, zagęszcza się sieć zakładów gastronomicznych, rozrywkowych, rzemieślniczych. Rozwija

47 Inskeep E., Kallenberger M An Integrated Approach to Resort Development. Six Case Studies, WTO, Madrid 1992, s. 44-65.

— 44

V