2. Pszenica 95
pomimo zwiększenia nakładów na tzw. czynniki rekompensujące niewłaściwe następstwo roślin (patrz rozdział 1.1), Mechanizm obniżania plonu ziarna ma swój początek w przerzedzaniu wschodów, słabszym krzewieniu, ginięciu słabszych roślin już jesienią, a szczególnie w czasie strzelania w źdźbło, w gorszym przewodnictwie wody w porażonych źdźbłach, niekorzystnej architekturze łanu (rozwarstwienie wysokości źdźbeł), zdrobnieniu ziarniaków. Efektem tego są niższe wartości wszystkich elementów struktury plonu - liczby kłosów, liczby ziarn w kłosie, masy 1000 ziarniaków.
Tabela 2.10. Plonowanie pszenicy ozimej w różnych systemach gospodarowania (Kuś, 2003)
Wyszczególnienie |
System | |||
ekologiczny |
konwencjonalny |
integrowany |
monokulturowy | |
Zmiano wanie |
ziemniak |
rzepak ozimy |
ziemniak |
pszenica ozima |
jęczmień jary |
pszenica ozima |
jęczmień jary |
pszenica ozima | |
koniczyna 4 trawy |
jęczmień jary ' |
koniczyna + trawy |
pszenica ozima | |
koniczyna + trawy |
pszenica ozima | |||
pszenica ozima | ||||
NPK (kg/ha) |
0 |
300 |
180 |
300 |
Zabiegi pestycydowe |
ES |
. 6x 1 |
: ,. ... 3iX I |
6x |
Plon ziarna (t z ha): | ||||
1998 |
6,73 |
7,01 |
4,88 ‘ |
5,06 |
1999 |
5,78 |
5,25 |
3,78 |
3,86 |
2000 |
5,68 |
7,53 |
4,29 |
5,34 |
2001 |
6,46 |
6,37 |
5,68 |
5,15 |
Średnio |
6,16 |
6,54 |
4,66 |
4,85 |
W uprawie roli pod pszenicę należy uwzględnić następujące uwarunkowania: ogólny stan sprawności gleby i jej właściwości, rodzaj i termin zbioru przedplonu, wariant technologii (termin i sposób siewu, nawożenie, terminy odchwaszczania itd.). Jeśli uprawa roli obejmuje zarówno uprawki pożniwne, jak i przedsiewne (po rzepaku, grochu, zbożach), należy zacząć od pożniwnej uprawy ściernisk. Podorywkę wykonuje się jak najpłycej, za pomocą pługów specjalnie przystosowanych do tego celu. Bezpośrednio po orce bronuje się rolę, aby zapobiec stratom wody, przyspieszyć rozkład ścierni i wschody chwastów nasiennych. Na polach wolnych od perzu wschodzące chwasty można niszczyć, powtarzając co 10 dni bronowanie pielęgnacyjne bądź stosując zestaw uprawowy średniej brony z wałem strunowym.
Pielęgnacyjna podorywka spełnia cele uprawowe pod warunkiem, że czas między zbiorem przedplonu a siewem pszenicy jest odpowiednio długi. Gdy brak czasu na tego typu zabiegi, zadanie niszczenia ścierni może spełnić kultywator, a także talerzówka pod warunkiem, że pole jest wolne od perzu, który wskutek użycia tych narzędzi zostałby rozmnożony.