img956

— wprowadzenie wyrazów urzędowych, książkowych, naukowych, np.:

uczęszczać	chodzić
udawać się	pójść
posiadać	mieć
spożywać, konsumować	jeść
zrealizować	zrobić
restauracja	odnowa
gromada	wieś

Można tu mówić o skłonności do fasadowości. W. Pisarek pisze: „Jeżeli szary obywatel Zgierza, Kowalski, kładzie się do łóżka koło północy, dziennikarz napisze o nim bez wewnętrznych niepokojów, że »chodzi spać bardzo późno«. Ale pozwolić sobie na taką bezceremonial-ność wówczas, gdy tenże Kowalski zasłynął jako wybitny racjonalizator albo wybrano go na przewodniczącego miejscowej rady narodowej — to byłby niewybaczalny nietakt. Teraz Kowalski »udaje się na spoczynek w późnych godzinach wieczornych«. Już nie pracuje, ale »odda-je się pracy«, nie uprawia sportu, ale »bierze czynny udział w jego uprawianiu^ Przestaje mówić, a zaczyna »udzielać informacji«; już nie spotyka się jak dawniej ze swoimi współpracownikami — co najwyżej »odbywa z niimi szereg spotkań*.”²⁹;

2)    skłonność do redumdacji, polegająca m.in. na wprowadzaniu elementów zbędnych: w miesiącu maju, w godzinach wieczornych, cofać się do tyłu, kontynuować w dalszym ciągu, w tym okresie czasu, powszechne poparcie całego społeczeństwa-,

3)    tendencja do posługiwania się elementami języka naukowego z zakresu nauk politycznych, socjologii, ekonomii, a także nauk technicznych, w języku urzędniczym — nauk prawnych. Jest to tendencja bardzo wyrazista i szerząca się w związku z wzrastającym prestiżem nauki i jej znaczeniem w życiu współczesnym, rozwojem wykształconych kadr i znacznym udziałem naukowców w pełnieniu różnych funkcji państwowych i politycznych.

W swojej typologii odmian polszczyzny mówionej³⁰ (artykuł powstał w 1978 r.) wyznaczyłem językowi oficjalnemu odpowiednie miejsce wśród odmian języka ogólnego, wskazując równocześnie na jego negatywne cechy z punktu widzenia poznawczej i informacyjnej funkcji języka. Kysowała się wówczas bardzo ostra opozycja: język oficjalny :

: język potoczny. Języka oficjalnego nie można jednak traktować jako tworu gotowego, funkcjonującego bez zmian, stosującego ciągle te same

²⁹    W. Pisarek: O fasadowości w języku. „Prasa Polska” 1965, s. 14.

30    A. Wilkoń: O odmianach współczesnej polszczyzny mówionej. W: Opus-cula Polono-Slauica. Red. M. Kucała i K. Rymut. Wrocław 1979, s. 412.

72