IMGD98

148 Barbara Mikołajewska

nym pojęciu <j$> będzie raczej przystosowywać <ja> do innych lub postrzegał podobieństwa <m> z innymi, podczas gdy osoba o prostym pojęciu <ja> będzie przeciwstawiać <ja> innym. Mówiąc ogólnie, twierdzimy, że osoba o bardziej zło-mym pojęciu <ja> wysłuchuje większej liczby społecznych bodźców, postrzega więcej podobieństw między <ja> i innymi i bardziej dostosowuje się do innych. Wyniki niektórych badań eksperymentalnych potwierdzają te hipotezy.

Mura złożoności koncepcji <ja> opiera się na prezentowaniu badanym listy 110 przymiotników, opracowanej przez E. L Tbbmdikc‘a i J. Loigc'a (1944). Badanych prosi się, żeby wybrali z listy Ir przymiotniki które najlepiej ich opisują. Miarą złożoności koncepcji <ja> jest ogólna liczba wybranych wyrazów. Koncepcja i miara pochodzą ż badan nad dokładnością pcrccpcyjncgo przypominania sobie gdzie trzyjcie założenie, ze wskaźnikiem postrzeganej złożoności bodźca może być długość wypowiedzi, Stwierdzono. ze osoby o dużej złożoności koncepcji <ja> są bardziej popularne, mają więcej doiwud-ari DJOfcezayth. używają szerszych kategorii, identyfikują się z większą liczbą innych, potrzeba# więcej czasu do podięcia decyzji, gdy grupa, przed którą słoi problem decyzyjny, poszukuje informacji 'tfinMboao takie, że osoby wybierające więcej przymiotników jako opisujących <jn> oceniają siefc wyże) według werbalnych miar złożoności koncepcji <ja> i rysują więcej linii łączących kolo. które leęrattmnc <ji>. z kolami, które reprezentują innych ludzi.

Ostatnie zjawisko Ziller proponował badać za pomocą następującego pytania.

Pomrę) narysowano szereg kół. Jedno oznacza ciebie - napisaliśmy na nim <ja>. Pozostaje om taił oijyth ludzi. Prosimy, abyś połączył liniami kolo oznaczające ciebie z kolami oznaczającymi innych ludzi Moroz narysować ile chcesz linii

Rys. 6. Miara otwartości ja

Stwierdzono ponadto korelację między złożonością koncepcji ja i postrzeganiem siebie jako tkwiącego wewnątrz pola istotnych innych.

PRZYPISY

¹ Wybrane fragmenty książki R C. Zillera, Tht Smial Self. Pergamon Press 1973. Został zachowa ■y oryginału y podział na podrozdziały.

JOHN C. TURNER

Ku poznawczej redefinicji pojęcia „grupa społeczna"¹ WPROWADZENIE

Artykuł niniejszy jest przyczynkiem do zdefiniowania pojęcia ęrurs społecznej w kategoriach poznawczych. Zawiera on defTńicję grupy jako dwóch lub większej liczby jednostek podzielających pewną wsgólnąideTiiyfikację samych siebie lub też. 7IToznacza niemal to samo. postrzegających-sigbie jako członków tej samej katego-nftpoicCźńć). "pefinfeja ta akcentuje, że członkowie jakiejś grupy spółceznej często Tifająsię podzielać jedynie pewną zbiorową percepcję swej własnej jedności i że to jtnrffiysnrętii. byCinogli działać jako grupa. Fakt ten wynika z najnowszych badań _j»33łośnnkami międzygnipowymi (TJoise. 1978; TąjłelT 1972. 1978; Tajfeł i Turner, 1979; Turner, 1975). Teorią grupy .społecznej, którą reprezentuje powyższa de-finicja. może być określona mianem modę i ujjdotuyj^kacj i Spękanej,.

Eksperymentalna psychologia społeczna, tradycyjnie rzecz biorąc, zajmowała ^SIf przede wszystkim zachowaniem grupowym jako wyrazem spójnych lub mU» nych stosunków społecznych między jednostkami. Zakładano, że jednostki łączą się i rozmaitych powodów, a grupa powstaje wówczas, gdy związki te przyjmują sta

bilną formę wzajemności. Grupa była definiowana w sposób minimalny jako dwie lub więcej osób jakoś psychologicznie iud społecznie wsp

7^1utou^T5okojeriTap<)trzeb. osiągnięcia celów lub zgodnego uprawomocnienia warto^dj postaw] (Uważano. iż laka współzależność prowadzi do współdziałania. Komunikacji, wzajemnego „przyciągania” i wpływu wśród jednostek. Shaw (1976) definiuje na przykład grupę jako „dwie lub więcej osób. z których każda podlega wpływowi innej i sama wywiera na nią wpływ” (s. 11). Jako pewne dodatkowe, lecz pochodne kryterium wymieniano czasem to. iż jednostki powinny rozwijać zorganizowany system stosunków statusu i roli oraz podzielanych norm społecznych

1

Artykuł zamieszczony w pracy zbiorowej pod redakcją H. Tajfcla. Sn tal Mrmiiy HF    Sr-

latimi, Cambridge University Press. Cambridge. 1982. 5. 15-40). |w:| Elrmnty    Cąh

I. Opnie, i red. J. Szmatka. UJ Kraków 1992. x. 81-109 (dum. Aleksander Mg