l36

254    LUBOMIRSKI WTBOR PIRW

P. Podobno w metoskopii albo chlromancyi" poznani będą.

2$. Ale obiorę sobie konsyliarzów doświadczonych.

P. Nierychłe doświadczenie — prędkie niebc-zpie-czeńslwo. Dosyć nlerychło się dowiesz, z czyjej rady zginać będzie potrzeba.

(Z. Ja jednak radę sobie obmyślę.

P. O, jako ta wątpliwa będzie! Bo jeżeli od starych — będzie niorychłn. bojażliwa i wątpliwa; jeżeli od młodych — prędka, niecierpliwa 1 rzadko gruntowna; jeżeli zaś od mądrych — wielomowna i uporczywa ¹; jeżeli od prostaków — lekkomyślna, nieostrożna i niezwyczajna. Jeżeli od bogatych — zuchwała i rozpustna; jeżeli od ubogich — interessom i prywacie podległa; jeżeli od domowych — pochlebna t niewolnicza; jeżeli od postronnych — mniej uważna i dla tego rzadko wierna; jeżeli od wielu — długa, niezgodna, rożna; jeżeli od niewielu — zaledwie dostateczna 1 zawsze czegoś jc-szcze potrzebująca. O. jak kunsztowne rzeczy uwikłania! O, jak mądre rozumu zaclcmianła i prawdy! O. Jak wyśmienite spraw przeszkody!

Z. Ale t wielu starych — jednę najlepszą radę wybiorę.

P. Bodajbyś raczej wybrał z jednego dobrego — wiele. Słyszeliśmy najmędrszych niektórych, jako wicią słów — mało wyrazili.

Z. W zawiłych i trudnych rzeczach będę szukał kon-syliarzów wielu jak najroztropniejszych.

P. Szukaj raczej dwóch tylko i nnjprościcjszych, to jest: Sposobności i Potrzeby. Krótko-ć odpowiedzą i łatwo, jednak obficiej i pożyteczniej nie sporna wielu 2 sobą się nie zgadzających mowa.

Z. Oto już radę sobie ułożyłem! O, jak dobrzy mężowie. o. jak godni konsyliarźc!

P. Będą wnet niegodni — jeżeli prawdę mówiący, albo nieszczęśliwi, niedobrzy — jeżeli źle rokujący ².

Z. Juk wiele zdania, tak wiele usłyszę wyroków.

P. I owszem — prawdę zeznając — ile wyroków, tyle zawiłych odpowiedzi, które aż po czasie i skutku wyrozumiane będą. gdy Ich już poprawić nie będzie można. Tymczasem nasłuchasz się i uznasz rozrzutnych na wszelkie wydatki sprawców — oprócz czasu; obaczysz wybornie posiewających, pokaszlujących drzymtących. Czekać będziesz i uczujesz ciężkie słów wydania ⁰ i mowy jakieś głębokie, ni na czym ⁷ usilniej nie zasadzające się, tylko aby zrozumiane nie były. Będziesz narzekał na ma tery je • powikłaniem jednostajnym traktowane. «n przykłady i zdania do rzeczy nie służące, ale rzecz sarnę do przykładów i zdań nakłaniające Usiądziesz w szkole, w której usilnie starać się będą do wystarczenia wszystkim inszym rzeczom — oprócz materyi Ucieszysz się Rzymumów starożytnościami. Greków subtelnościami. Spartanów obyczajami. A tym wszystkim do pełności nasycony i sowicie ukontentowany — z tego wszystkiego za najlepszą i najpożyteczniejszą rzecz to sobie wnosić będziesz roztropnie, aby jak najprędzej wszyscy przesilili².

Z. Ja jednak radzić się będę.

P. Radź się raczej nam siebie, czylibyś się radzić miał. Wiele takich było. co rzeczy dobrej, która lepiej

1

   mrtonkopta — zapewne pomyłka zam. me!opo»kopio — sztuka odczytywania charakteru t loców z budowy czoła i twar-rzy; chiromancjo — setukn odgadywania przyszłości według rytów na dłoni.

•    uporczywy — uparty.

2

   rokujący — orzekający

•    wydania — wypowiedzi

•    ni tuj czyni — na niczym

•    maleryfe — tu problemy, zagadnienia, sprawy.

’ Prawda kreśli satyrą zaprawmy obraz polskiego sejmu z końca >CViI w.; jrrseitati — oczywiście: gadać.