Gennep Obrz�dy przej�cia9

młotami pochodzenia naturalnego", ewentualnie mniej albo tedzty po*gami^T Szczegółowy opis podobnych zabiegów nie bodzie (edSjj miotem niniejszy książki¹.

W dztswszej Europę Kraje sąsiaduyą zo sobą bezpośrednio, coiMJ gdy Bemie chrześcijan stanowiły tylko część kontynentu, nie miało "Wtot okolą rozciągał się pas neutralny, podzieioay na marchie. Stopniowo feh et*] się zmniejszał, i w końcu całkowicie zniknął. Z tamtych właśnie czasów p#* instytucja glejtu umożliwiającego przejście z jednego terytorium do ktal i przekroczenie straty neutralnej. Strefy tego typu miały bardzo istotne zn^M I w ttwoaytnef GracjL Scano«wty teren wymiany handlowe) lub tmn waJk*. I mm^ cywfeowane także je znąią. ałe ich granice są znacznie mniej okreftr» bowtn tereny pełniące tę funkcję są mniei liczne i słabo zaludnione. ^ lo pustynie, bagna czy - najczęściej - puszcze, gdzie każdemu wofnp podr^

•Loesche ftAstadi w Loango. $ 223-224,456,4721 nasi; Johanr 8(ittlkok% sab&rmUbena, l Z Laiden 1690. s. 304; Arnold ran Gennep. labouetm^ I sMgfcgascar, Pm 1904,1 183-186 (tabu przejścia): Joamee Michasi M m* Burgt Oidomn tranęm Kiwndi. BoefeDuc 1904 0Wo). Zwyczą wtapywu ¹ w ziemię „ukoronowanego* słomianym snopkiem pala. Idóry stanów znak aksv I pu ni pole lub ścieżkę, jest bardzo rozpowszechniony w Europie.

" Zob Paul BeJloni du Chailtu. LAIrigue samge, Parła 1868, s. 38. Znądawyt I opis bramy ozdobionej świętymi roślinami, czaszką szympansa itp, (Kongo), fu a. brzezu Kości Słoniowej bramy są często zbudowane z dwóch wbitych w ziemię sty* I połączonych poprzeczną belką, z której zwisają czaszki, jajka itp; Stanowią one rodzą tabu przejścia I tabu chroniącego przed duchami (sprawozdanie ustne Maurice'a Oelt lowe’1), zob. takie Eduard PechudN-Loesche, Mskunde m Loango, s. 224.4tt I i nasi

’ Zob. miedzy innymi Karl Martin, Bwfchtubereine Reiso fos GeDo/tdesołw&h 1 nmm, .Bijdragen lot de TaaUand en Voikekunde von Nededands Indie* 1886, r 36 I 1.26-29 oraz rysunek 2 przedstawiający posąg o dwóch twarzach, który w swoim atyll* I lo potówiatam do Janusa (zob. „Rewie des tradłtions popuiafres’ 1807,1 22. H, I % 97-98), co potwwrdza teonę Jamesa Georgea Fruwa (zob. Lectm onttohĄtt stoyofHngsfy, London 1906. s. 289).

•W Loango wznosi aę niekiedy w poprzek drogi pafeadę (zob. Paul Betom du Chałihi, Ł Afngue satwsge, s. 133). która ma zapobiec przedostawaniu się choróbnęb ren wtoeki Johann BuMkoler (zob. R&sebUderaus litera. s. 304) wspomina o ogn# nu z* ^on«y bioaiącym wrs^pu do Mglwgo imu. gdzśe odDy>waią się rytuały łnłcęiciLli- I ^ |M taz z*awnam ogrodzeń ze tfomyi z gałęzi wznoszonych w podobnych# I ntt praż    aborygenów i Nowogwmejczyków. i nie choda tu jady*

Mwryoa prąd proton*™ lago, oo dsaja aię w śwętydi mejecatfi

• Ne temat ma* neutralnych oraz świętych zob. PWflp James Hamiton Grierson. Hwarade.i 29, W 59. na lemat granic i znaków świętych granic w Palestynie Asy'

11 BnbiWni) ZOb. Hugo Greumam. Mymtfche Basia In dar Poradiosetółung, Ad* M

I

Roio/alZ

wać I polować bez ograniczać. Ze względu na oanylacię sacrum tereny po obu stronach strefy neutralnej są święto (nienaruszalne) dla tego, kto w lej strefie się znajduje, a owa strefa jest święta dfa mlęsjdtoóców obu sąsiednich terytoriów Każdy, kio przechodzi z jednego z nich do drugiego, przez jakiś czas w sensie fizycznym oraz magfczno-rekgłjrtym znajduje się w specyficznej sytuacji zawieszenia między dwoma światami. Taką wtafinla sytuację nazywam sanem rmjfaio-wym, a jednym z celów niniejszej książki jest wykazanie, ze ten stan - fizyczny I symboliczny zarazem - znajduje swoje mniej lub bardziej wyraźne odzwierciedlenie we wszystkich obrzędach, które towarzyszą przechodzeniu z Jednej sytuacji Społecznej i magicznorehgijnej do drugie).

A oto kilka opisów obrzędów przejścia fizycznego. Wedy król Sporty wyruszał na wojnę, składał ofiarę Zeusowi Jeżeli wróżby byty pomyślne, od ognia płonącego na ołtarzu zapalano pochodnię, którą następnie niesiono przed wojskami aż do granicy. Tam król po raz kolejny składał ofiarę i jeśli znowu los mu sprzyjał, przekraczał granicę z ową pochodnią niesioną na czele swoich wojsk-W akcie tym widać wyraźnie rytuał wyłączenia z własnego terytonun towarzyszący wkraczaniu na terytorium neutralne. Wiele rytuałów związanych z przekraczaniem granic zbadał Henry Ciay Trumbufl”. Oto jedenz opisywanych przez niego przykładów. Kiedy generał Grant dotarf do Asjutu, miasta granicznego w Górnym Egipcie, i dobił do brzegu, kazał złożyć ofiarę z byka Jego głowę położono po jednej stronie trapu, dato zaś po drugiej. Uczyniono lo w taki sposób, że schodzący na ląd generał musiał przejść między nimi I przez rozlaną krew zwierzęcia¹*. Taki obrzęd przechodzenia między częściami przeciętego na dwoje przed-miotu, między dwiema gałęziami czy też pod jakimiś przedmiotami jest obrzędem. który należy w pewnym przypadkach interpretować jako rytuał przejścia

Raśgenswtssensctaft* 1907,110. s. 361-063. przypis; na rema! rzymskiego s*tyia Ter-minalia (święto obchodzone 23 lutego na atSĆ Twmmusa, bóstwa znaków granezfiych dOp. red poT.| zob WiŁam Waroe Fourier TtoftomFMtrrtJtthePenMo/ltefl* pubie. London 1889. & 325-327: wydaje się. ze KapNol byt początkowo jednym z tatach neutralnych terenów, o kioryehtu mowa (zob. ibid, s. 317). i stanowi granicę między Ra-tałynem a KMrynflłsm; zob także AutłuMcłm Union der griucNschen unć rdmf-•chan Mylhotogie Mhekn Heinrich Roscher (red), lapag 1884-1937.6 l. S2p. 668 Itupptoł) oraz Wńam Waroe FowWr Lusrrwo. s 181l ras* Ipomenum).

*Zob. James George Frezer. The Gotten Bough, t l. London 1900. s. 305 (zob. przypis 10 nas. 33 niniejszej kaązjwj.

" Zob. Henry Cisy lYumbull. The TlmhoUCo*tm*.Hmi York 1888. s. 184-196. Książka ta jest trudno dostępno, pożyczy! ml ją Salomon Rolnuch. któremu składam za lo nąjizczersze podziękowanie.

’* Zob, ibid., s: 108. Trumbuti eiawla tezę, zt rodene krew etanowi symbol, a mon nawet czynnik zjednoczenia

Przfljficia flzyone