larsen0411

17. Przewlekła farmakoterapia w okresie przedoperacyjnym 411

Zespól odstawienia występuje w większości po 18-20 godz. od podania ostatniej dawki i objawia się pobudzeniem układu współczulnego z niepokojem, bólami głowy, bólami brzucha, poceniem, nadciśnieniem i tachykardią.

►    Leczenie: środki rozszerzające naczynia, i.v. np. nitropmsydek sodu lub (3-bloker w połączeniu z a-blokerami (same (3-blokery mogą jeszcze bardziej nasilać reakcję presyjną z powodu utrzymujących się w krążeniu wysokich poziomów amin katecholowych). Ponowne wstrzyknięcie klonidyny także może zlikwidować objawy zespołu odstawienia.

2.4 Rezerpina

Rezerpina uwalnia katecholaminy i serotoninę zmagazynowane w mózgu, nadnerczach i tkankach obwodowych; zawartość noradrenaliny w mięśniu sercowym znacznie się zmniejsza już pod wpływem dawki poniżej 1 mg/24 godz.

Dla anestezjologa ważne są następujące efekty i działania niepożądane;

-    Przewlekłe przyjmowanie leku zmniejsza reakcję receptorów na środki sympatykomimetycz-ne o działaniu pośrednim, np. efedrynę.

-    Przewlekłe przyjmowanie leku może prowadzić do nadwrażliwości na katecholaminy, takie jak adrenalina, noradrenalina, dopamina, i sympa-tykomimetyki o działaniu bezpośrednim, np. fe-nylefrynę, izoprenalinę i orcyprenalinę. Ta zwiększona reaktywność objawia się nadciśnieniem tętniczym i/lub tachykardią i należy ją brać pod uwagę w przypadku śródoperacyjnego podawania wyżej wymienionych środków. Powinno się podawać je ostrożnie, miareczkując dawkę do uzyskania zamierzonego efektu terapeutycznego !

-    Inne niepożądane działania: sedacja, depresje. Ze względu na istotne działania niepożądane uzależnione od wysokości dawkowania, rezerpinę stosuje się tylko w małych dawkach i tylko w połączeniu z innymi środkami przeciwnadciśnieniowymi.

Praktyczne wskazówki postępowania w znieczuleniu:

►    Rezerpina nasila działanie środków sedatyw-nych i hipnotycznych, stąd konieczność zmniejszenia dawkowania tych leków.

►    Zapotrzebowanie na anestetyki wziewne, czyli wartość MAC, spada o ok. 20-30%; anestetyki wziewne powinny być zatem podawane ostrożnie, zwłaszcza u chorych z obciążeniami układu krążenia.

►    Spadek ciśnienia tętniczego i bradykardia to typowe śródoperacyjne zagrożenia związane z przyjmowaniem rezerpiny. Leczenie; sympa-tykomimetyki o działaniu bezpośrednim, np. fe-nylefryna, w małych dawkach powtarzanych.

►    W przypadku wystąpienia bradykardii: atropina, orcyprenalina, dopamina w małych dawkach powtarzanych.

►    Przy wzroście ciśnienia tętniczego; środki rozszerzające naczynia o działaniu bezpośrednim, np. nitroprusydek sodu.

►    Nie stosować rezerpiny u chorych z depresją endogenną w wywiadzie.

2.5    Guanetydyna

Obecnie guanetydyna jest stosowana wyłącznie w ciężkich postaciach nadciśnienia. Środek ten zmniejsza uwalnianie neuroprzekaźnika z obwodowych zakończeń adrenergicznych, hamując tym samym presynaptycznie reakcję na bodźce adre-nergiczne i zmniejszając efekt amin sympatykomi-metycznych o działaniu pośrednim.

Efekty i działania niepożądane ważne dla anestezjologa:

-    hipotensja ortostatyczna z niebezpieczeństwem niedokrwienia mózgu i mięśnia sercowego,

-    bradykardia,

-    uczucie ogólnego osłabienia,

-    retencja płynów z obrzękami w przypadku mo-noterapii,

-    ciężkie reakcje presyjne u chorych z guzem chromochłonnym nadnerczy.

Efekty terapeutyczne guanetydyny mogą zostać odwrócone przez trójpierścieniowe leki przeciw-depresyjne.

2.6    a-Metyldopa

Jest to środek sympatykolityczny przechodzący do mózgu, gdzie ulega karboksylacji do a-metylodo-paminy, a następnie do a-metylonoradrenaliny przez a-metylodopaminę. Metyldopa jest antagonistą receptorów a₂ w mózgu, w niewielkim stopniu również receptorów a,. Działanie obniżające ciśnienie polega na ośrodkowym hamowaniu prze-kaźnictwa bodźców adrenergicznych. Hipoteza wskazująca na działanie obwodowe nie uzyskała jednoznacznego potwierdzenia.