leki przeciwpierwotniakowe3

Działanie

niepożądane

Przeciw

wskazania

Preparaty i dawkowanie

Zastosowa

nie

Działanie

niepożądane

Przeciw

wskazania

Preparat i dawkowanie

▲ Może powodować wysypkę skórną, owrzodzenia jamy ustnej, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego oraz niedokrwistość megalobla-styczną i makrocytową.

Pirymetaminy nic należy stosować u kobiet w ciąży oraz w zaburzeniu czynności szpiku kostnego.

1. Pyrimen (Daniprim) - pirymetamina, tabletki 0,025 g; stosuje się doustnie jeden raz dziennie 0,025-0,075 g/dobę.

2. Fansidar - pirymetamina (0,025 g) + sulfadoksyna (0,5 g), tabletki; stosuje się doustnie -leczniczo 2-3 tabl. jednorazowo oraz zapobiegawczo l tabl. raz w tygodniu.

3. Maloprim - pirymetamina (0,00125 g) + dapson (0,1 g); stosuje się doustnie jeden raz w tyg. 1 tabletkę.

Chlorochina

Syntetyczny lek przeciwmalaryczny (pochodna chininy) działający wyłącznie na wewnątrzkrwinkowe formy zarodźca malarii.

• Chlorochina jest stosowana w leczeniu i zapobieganiu malarii, w pełza-kowicy (w skojarzeniu z innymi lekami) oraz w opornej na leczenie lambliazie. W dużych dawkach jest stosowana w leczeniu kolagcnoz.

▲ Może niekiedy powodować wysypkę skórną i świąd, nudności, wymioty oraz przebarwienia na błonach śluzowych i paznokciach. Uczula na promieniowanie UV.

A W czasie stosowania dużych dawek mogą wystąpić zaburzenia wzroku, wypadanie włosów, parestezje słuchowe, spadki ciśnienia tętniczego oraz zmiany w zapisie ekg.

Chlorochiny nie wolno stosować u kobiet w ciąży, w przypadku zaburzeń widzenia, łuszczycy, porfirii, w ostrym uszkodzeniu wątroby, w niewydolności nerek, w zaburzeniach hematologicznych oraz w niedoborze G-6-PD.

Arechin - tabl. 0,25 g; stosuje się leczniczo w zimnicy 2 tabl. co 12 godz. oraz zapobiegawczo I raz w tygodniu 2 tabletki.

Inne leki przeciwmałaryczne

Chloroguanid - pochodna biguanidyny, nie jest lekiem nowym lecz powracającym ponownie do lecznictwa, znanym pod nazwą Proguanil. Działanie przeciwmałaryczne wywiera jego metabolit - cykloguanid. Chloroguanid jest stosowany głównie w profilaktyce zakażeń Plasmo-dium falciparum często w skojarzeniu z chlorochiną. Odnacza się małą toksycznością.

Halofantyna - pochodna fenantrenometanolu jest nowym lekiem prze-ciwzimniczym stosowanym zwłaszcza w zakażeniach Plasmodium falcipa-rum opornym na inne leki.

Meflochina - pochodna chinolinomctanolu. Działa silnie na schizonty i trofozoity wszystkich 4 postaci zarodźca zimnicy. Lek jest podawany wyłącznie doustnie szczególnie w profilaktyce i leczeniu zakażeń Plasmodium falciparum opornych na inne leki. Meflochina wywołuje względnie często zaburzenia gastryczne na ogół o łagodnym perzebiegu. Nie powinna być podawana kobietom w ciąży.

3.2.3. Leki przeciwczerwonkowe

Czerwonka amebowa jest chorobą zakaźną, szerzącą się głównie w krajach tropikalnych, wywołaną przez pierwotniaka czerwonki (Entamoe-ba histolytica). Pierwotniaki te pasożytują w jelitach człowieka, wywołując ostre zapalenie jelit z podśluzówkowymi ropniami i owrzodzeniami. Głównym objawem jest gwałtowna biegunka.

Działanie przeciwczerwonkowe wykazują niektóre antybiotyki (fuma-gilina, w mniejszym stopniu tetracykliny, erytromycyna i paromomycy-na), niektóre sulfonamidy (sulfaguanidyna), pochodne imidazolu (metroni-dazol), pochodne chinoliny i izochinoliny (dehydroemetyna, dijodoksy-chinolina, kliochinol, chlorochina i chiniofon), związki bizmutu (glikobia-rsol) oraz diloksanid.

Podstawowy lek w leczeniu czerwonki pełzakowej - metronidazol (i inne pochodne imidiazolu) omówiono w rozdziale 3.7.

Diloksanid

Związek syntetyczny o silnym działaniu przeciwpełzakowym. Prawie nic wchłania się z jelit, dlatego jest stosowany u bezobjawowych nosicieli cyst pełzaka czerwonki (nic działa w postaci narządowej).

Preparat i dawkowanie

Furamidc - tabletki 0,5 g; stosuje się 3 razy dziennie I tabl.

Pochodne chinoliny i. izochinoliny

Związki te działają przcciwbakteryjnie (kliochinol), przeciwpełza-kowo, tzn. przcciwczerwonkowo i przeciwrzęsistkowo (kliochinol, di-jodoksychinolina, dehydroemetyna) oraz przcciwgrzybiczo (kliochinol). Są one coraz rzadziej stosowane w czerwonce pełzakowej, rzęsi-stkowicy (jelit i pochwy) i lambliazie. Mogą wywoływać zaburzenia czynności układu nerwowego (bóle i zawroty głowy), a nawet trwałe uszkodzenie nerwów (kliochinol - nerw wzrokowy, podrażnienie przewodu pokarmowego i zmiany zwyrodnieniowe narządów wewnętrznych, zespół SMON).