Magazyn8101 djvu

syjnym skurczem. Ta jedna głowa wystarczyłaby każdemu artyście do nieśmiertelności — w dziele Matejki jest ona tylko jednym z tysiąca klejnotów.

Pancerze, mieniące się bogactwem refleksów różnobarwnych i błękitnawych półtonów stali, karaceny, aksamity, jedwabie złotem przetykane, kolczugi i t. p. są malowane z łudzącą doskonałością, z bezprzykładnym temperamentem malarskim i miłością natury. Żaden kochanek nie pieścił tak miłośnie kochanki — nie przeżywał z nią takich szalonych uniesień, jak Matejko — w obcowaniu z tą wspaniałą martwą i żywą naturą. Postaci leżącego Lichtensteina,

JAN MATEJKO    GRUNWALD. MARKWARD

padającego z koniem Konrada Białego, albo Markwarda komandora — są malowane tak, że „Velasquez przed niemi kapelusz zdejmie¹'. I ten straszliwy' tłok, gdzie wszystkie postacie pchają się na plan pierwszy — i górująca nad wszystkiem, bijąca jak żar z pieca, nadludzka potęga zaklęta w tej Gigantomachji, potęga, której nie ma żaden z najznakomitszych malarzy współczesnych, ani J. P. Lau-rens, ani Riepin, ani Surikow, ani Rochegrosse.

135