p58 Chądzyński Region i jego rozwój 07

Teoria dojrzałości firmy wskazuje natomiast na konieczność traktowania decyli lokalizacyjnych w odniesieniu do cyklu życia przedsiębiorstwa. Firmy przechodzą cykl ewolucyjny, na który składają się: faza innowacyjna (okres początkowy rozwoju firmy, produkcja koncentrowana jest w ośrodkach przemysłowych różnego typu w zależności od potrzeb innowacyjnych produktu), faza masowej produkcji i penetracji rynków (preferencja lokalizacyjna w pobliżu rynków zbytu, w zależności od rodzaju produkcji - produkty tradycyjne, nowoczesne), faza nasycenia rynków (firma zmniejsza koszty produkcji i obniża ceny celem skutecznej konkurencji), faza regionalizacji (firma zaczyna stosować strategię zróżnicowania lub regionalizacji produkcji wskutek utraty dotychczasowej przewagi konkurencyjnej). Jest to koncepcja łącząca teorię narodzin i śmierci przedsiębiorstw D.L. Bircha, teorię cyklu produktu i teorię cykliczno-ści zysku A. Markussena¹⁴⁵.

Bieguny wzrostu i teorie polaryzacji. Kolejną dużą grupę teorii stanowią modele oparte na koncepcjach wzrostu niezrównoważonego¹⁴⁶. Stanowią one grupę teorii rozwoju, gdzie przyjmuje się, że rozwój zostaje zapoczątkowany w nielicznych branżach i miejscach, a następnie, na zasadzie dyfuzji obejmuje swym zasięgiem pozostałą część danego terytorium¹⁴⁷. Proces rozwoju zostaje zwykle zapoczątkowany w centrum aglo-meracyjnym, a następnie rozprzestrzenia się na centra regionalne i peryferie.

Teorie polaryzacji, wskazują, iż stan nierównowagi - zróżnicowania rozwoju w gospodarce narodowej, jak i regionalnej są pogłębiane wskutek kumulacji procesów innowacyjnych w ośrodkach już rozwiniętych. „Wzrost nie uwidacznia się wszędzie jednocześnie; przejawia się on ze zmienną intensywnością w postaci punk*

¹⁴⁵ H. Godlewska, Lokalizacja działalności..., op. cit., 2001, s. 45-46.

¹⁴⁴ Wśród teorii rozwoju wywodzących się z kręgu propagatorów idei rozwoju niezrównoważonego wymienić należy klasyczną teorię rozwoju gospodarczego JA. Schumpetera, traktującą innowacyjność i przedsiębiorczość ja-ko podstawowe czynniki rozwoju gospodarczego. Teoria zakładająca, iż nierównowaga, której źródłem są innowacje, jest siłą napędową dla gospodarki. W ich wyniku powstają dochody, których nie można przypisać robotnikom, ani właścicielom zasobów naturalnych. Wprowadzenie innowacji pozwala na produkowanie ta kich samych lub lepszych towarów, od tych, jakie produkują konkurenci, ale po niższym koszcie.. R.Ł- Hetlbro-ner. Wielcy ekonomiści. Czasy, życie, idee, PWE. Warszawa 1993, s. 261. Jak zauważa J. Parysek teoria ta^gijB żywa ostatnio renesans, szczególnie w obliczu przejścia z tzw- fordowskiego do elastycznego sposobu pmdukcjii i ', akumulacji oraz jej roli, jaką w rozwoju gospodarczym odgrywają innowacje, ośrodki i placówki naukowe, nom* zasady organizacji i kierownictwa’. JJ. Parysek. Podstawy Gospodarki..., op. cit.. 2001, s. 69.

¹⁴⁷ Na rozwój regionalny można spojrzeć na dwa sposoby;

1.    Można go rozważać z czysto ekonomicznego punktu widzenia. Jawi się on wówczas jako wynik dystrybucji kapitału i siły roboczej oraz strumienia ich przepływu, względnie jako odpowiedź na .prorozwojowe impulsy’ generowane przez gospodarkę regionalną lub światową. Taka analiza określana jest jako .góra-dół*:

2.    Można też wyjść od przykładu pojedynczego regionu i opisywać charakterystyczne dla niego powiądr ’ . nia produkcyjne i stosunki społeczne. Przy tego rodzaju analizie zwanej .dół-góra* rozwój regionalny rozumiany jest jako wynik działania czynników cndogenicznych. Ogólny wzrost gospodarczy mierzony jest sumą działalności gospodarczej prowadzonej w regionach. Stackelberg K., Hahne, Teorie mzweptyrW. op. cit.. 1998, s. 23.