page0438

430

Siennik — Sienno

Koncilhnn trydenckiego. Wyroki i ustawy dla ludu pospolitego, (Kraków, 1565, w 8-ce).    F. M. S.

Sieniuta (herb). Na tarczy w polu czerwonem pół chorągwi kościelnej białej, u wierzchołka jej krzyż wiszący. Na hełmie trzy strusie pióra.

Sienna z (Jakób), arcybiskup gnieźnieński, ob. Sienińshi Jahób

Sienno, miasteczko prywatne w gubernii Radomskiej, w powiecie Opatowskim, od stacyi pocztowej Ostrowiec, mil trzy odległe. Pierwotnie znaczniejsze, ludne i zamożne było własnością królewską. Władysław Jagiełło zamienił je na inne dobra w krakowskiem, z Oleśnickimi, herbu Dębno, którzy zwyczajem owego wieku posiadający ową majętność pisali się raz z Oleśnicy, drugi raz z Sienna, a następnie rozdzieliwszy się na różne szczepy, ustalili sobie nazwiska z Oleśnicy Oleśnickich, z Oleska Oleskich, z Sienna Sienińskich i t. d. Wszakże była to jedna i ta sama rodzina, a miasto ciągle należało do niej aż do drugiej połowy XVI wieku. Zygmunt I przychylając się do prośby dziedziczki miasta Barbary z Chodcza, wdowy po Janie z Oleska, kasztelanie małogoskim, pozwolił jej w r. 1512 pobierać ztąd pewne opłaty. Rodzina ta chwyciwszy się wyznania kalwińskiego, za panowania Zygmunta Augusta, kościół tutejszy farny przez ich przodków wzniesiony, nowym współwiercom swoim oddała. Kościół ten zostawał w ręku Kalwinów aż do początku XVII wieku. Stanisław Sierpiński otrzymał od Zygmunta III przywilej w roku 1628, ustanawiający w Siennicy jarmarki. W dalszym czasie przechodząc Sienno z rąk do rąk, stało się własnością Jana Fajgiel burgrabiego zamku krakowskiego, który wyjednał u Stanisława Augusta, przywilej 1776 r. na zaprowadzenie targów i jarmarków na pierwszy dzień każdego miesiąca, ażeby przez to ułatwił odbyt na różne wyroby. Jego bowiem staraniem sprowadzeni różni rzemieślnicy, a mianowicie stelmasi, siodlarze, rymarze, lakiernicy używać poczęli dobrego bytu, powozy zaś tutejsze niepoślednią miały zaletę. Wspaniały tutejszy kościół parafijalny założył w r. 1432 Dobiesław Oleśnicki, wojewoda sandomirski, ukończony zaś był dopiero w roku 1483. Zbigniew Oleśnicki, kardynał, biskup krakowski, po r. 1452 zatwierdził przy nim erekcyją probostwa i sześciu mansyjonarzy. Hojnie uposażony należał do najbogatszych w kraju, później atoli zajęty przez Kalwinów dopiero po 280 latach wrócił do Katolików, i nanowo za staraniem proboszcza Szembeka, otrzymał erekcyję od biskupa Załuskiego, lecz do dawnego świetnego stanu już nie przyszedł. Świątynia ta wystawiona jest z cegły w stylu ostrołukowym, ze sklepieniami zwykłego ówczesnym kościołom kształtu, ołtarzem wielkim obróconą jest ku wschodowi, a ma tylko od strony południowej okna. Dach kryty włoską dachówką, a na jego środku obok ściany szczytowej, nawę od części kapłańskiej oddzielającej, mała wieżyczka się wznosi. Obok kościoła przy prezbiteryjum, murowana dzwonnica z dachem klinowatym, dachówką pokrytym. Wewnątrz wielki ołtarz starożytnej snycerskiej roboty z drzewa, pod względem dobrego dochowania na uwagę zasługuje. Po prawej jego stronie znajduje się kamienna erekcyjna tablica wyobrażająca klęczącego przed Boga Rodzica założyciela i ofiarującego jej, wystawiony przez siebie kościół. Za ofiarującym Dobiesławem stoi Zygmunt król, a za małżonką jego podobnież klęcząca święta Katarzyna. Do koła napis łaciński gotyckiemi głoskami, opiewa tytuł kościoła, czas założenia i nazwiska fundatoi ów. Cały kamień jest kolorami malowany, i ze względu na osobliwość swoją godny jest poszanowania. Nad chórem kościelnym w sklepieniu wyryty jest rok 1483, w którym tenże kościół ukończony został. Wnosząc z kamienia tego. kościół sienieński