page0448

440

Sierebrrr ®zczyzn; — Sierociński

Sieri braeszczyzna, tak nazywano za czasów Rzeczypospolitej w Litwie podatki, które w pieniądzach składano, od wyrazu sierebi‘0 (srebro).

Siermięga, z grubego sukna zwierzchnie ubranie, sukmana, zwana także żupanem (ob.), wyraz oznaczający rodzaj najuboższej i spodlonej sukni.

Sierociński (Teodozy), grammatyk i pedagog, urodził się w r. 1789 w mieście Lachowcach, gubernii Wołyńskiej, powiecie Ostrogskim. Nauki początkowe pobierał w szkole księży bazylijanów w Ostrogu od r. 1794, po zamknięciu której uczył się prywatnie w domu Petrykowskiego, podkomorzego Malborgskiego, we wsi Ordyniec, potem uczęszczał do szkoły w Teofipolu, a w r. 1799 w szkole powiatowej w Lubarze, gdzie zostawał przez lat 10, zajmując się razem i nauką szkolną i nauczycielstwem domowem. W roku 1809 udał się do gimnazyjum krzemienieckiego, które skończył w r. 1810, poświęcając się z początku szczególniej prawu, później zaś oddawał się naukom biologicznym i literaturze łacińskiej i polskiej, poczem dawał tamże lekcyje prywatne i należał do redakcyi czasopisma pod tytułem Ćwiczenia naukowe. W r. 1818 mianowany był regensem konwiktu funduszowego przy tejże szkole, zawiadywał następnie trzema podobnemiż instytucyjami przy liceum wołyń-skiem, wykładając przytem przez lat 5 Iekcyje czytania i tłomaczenia języków łacińskiego, francuzkiego i niemieckiego. W roku 1893 wezwany został na nauczyciela języka polskiego i literatury do szkoły wojewódzkiej w Szczebrzeszynie; od roku 1833 był professorem języka polskiego, literatury i pedagogiki w gimnazyjum warszawskiem, w kursach dodatkowych i w instytucie Alexandryjskim wychowania panien w Puławach, gdzie dosłużywszy się emerytury, parę lat mieszkał na wsi i umarł w r. 1857. Wydał z druku, oprócz licznych rozpraw i artykułów po pismach peryjodycznych umieszczanych, osobno:'l) Próby wojny Katylinowskiej, Sallustyjusza, przekład z łacińskiego (Warszawa, 1894, w 8-ce). Obok tłomaczenia znajduje się text łaciński. 2) Pamiątka po dobitym ojcu, z rękopismu bezimiennego (tamże, 1825, w 8-ce; wydanie drugie, Puławy. 1830; wydanie trzecie, Warszawa, 1838 r.). Dzieło to pierwotnie ułożone przez Michała Wiszniewskiego i oddane w zarysie tylko księgarzowi, za dozwoleniem autora powierzone zostało Sierocińskiemu do przerobienia i wykończenia, co tenże tak znacznie zmienił, iż słusznie może być za jego pracę uważane, chociaż mu ją niektórzy zaprzeczali zupełnie. 3) Nowy elementarz dla dzieci (tamże, 1832, w 8-ce).

4)    Pierwsze zasady grammatyki języka polskiego (tamże, 1838, w 8-ce).

5)    Grammatyka polska na klassę 1 i U (tamże, 1839; wydanie drugie, 1-840;

wydanie trzecie, 1845; wydanie czwarte, 1849 r.).    6) Grammatyka polska

w skróceniu (tamże, 1839 r.; wyd. drugie, 1840 r.; wyd. trzecie, 1842 r.; wyd. czwarte, 1845 r.; wyd. piąte, 1847 r.; wyd. szóste, 1849 r.). 7) Gram-matyka polska, część 2-ga, z załączeniem nawd o postaciach retorycznych, 0 wierszowaniu i stylu (tamże, 1847), do roku 1864 było wydań 14.    8) Logika, ułożona podług Kiesewettera (tamże, 1843, w 8-ce).    9) Zasady po

prawnego czytania i pisania po polsku (tamże, 1845; wydanie drugie, 1847). 10) Pedagogika czyli nauka wi/chowania (tamże, 1846 w 8-ce). 11) Książka młodej chrześcijanki, po polsku i po francuzku (tamże, 1847, 2 tomy, w 12-ce).    12) Nowy sposób uczenia czytać w krótkim czasie (tamże, bez

roku). 13) Pogląd historyczny i krytyczny na pisownią polską od r. 1808 aż do naszych czasów (tamże, 1852, w 8-ce).    14) Postrzeżenia i wnioski

pisownicze (tamże, 1853, w 8-ce).    15) Nauka o postaciach retorycznych