page0800

792

Sokolnicki

Sokolnicki (Michał), jeden z najznakomitszych generałów polskich, urodził się w dawnem województwie poznańskiem 1760 r. Nauki ukończył w Warszawie w korpusie kadetów, następnie wszedł do korpusu inżenierów jako porucznik. W r. 1787 mianowany kapitanem, posłany został do Wilna na pro-fessora topografii wojskowej. Po odbyciu podróży do Niemiec, Francyi i Włoch, w celu wykształcenia się naukowo, za powrotem mianowany podpułkownikiem, odbył kampaniję w loku 1792. Za Kościuszki, we dwa lata później wystawiwszy własnym kosztem pułk strzelców, odznaczył się w bitwach pod Radzyminem i Kamionką, należał do wyprawy Wielko-Polskiej, a w ostatnim odwrocie wojsk naszych do Krakowa, wzięty w niewolą, w końcu roku 1796 uwolniony, udał się do Paryża, gdzie stale osiadłszy poświęcił czas cały" nauce. W r. 1800 wszedł do legijonu naddunajskiego, dowodzonego przez generała Kniaziewicza, który stanowił cześć armii generała Moreau. Po zawartym między Francyją i Austryją pokoju 1801 r., i wyjściu ze służby Kniaziewicza, Sokolnicki poprowadził ten legijon do Włoch, gdzie połączył się z polskim legijonem. Po świetnem zwycieztwie Napoleona pod Jeną. i weiściu armu francuzkiej w końcu r. 1806 do Polski, SokolnicKi objął dowództwo nad oddziałami wojsk w okolicach Gdańska. Rok 1809 i kampanija austryjaoka w Polsce, okryła świetną a zasłużoną sławą Sokolnickiego. Po poddaniu Warszawy, uderza on na czele 2,500 wojowników pod Grochowem na dy— wizyję austryjacką z 8,000 i rozbija. Dnia 3 Maja, bez wystrzału opanowy-wa szaniec przedmostowy pod Górą. Zdof?ywa szturmem warowny Sandomierz, zamyka się w nim, oblężony przez Austryjaków, dzielnie broni się przeważnym siłom. Dla braku amunicyi zjednywa zaszczytną kapitulacyję, i z bronią na ramieniu, z wzniesionemi chorągwiami wyprowadza garstkę 3,000 walecznych wojowników. W całej tej kampanii Sokolnicki przeważnie) wpłynął na jej losy pomyślne, niż główny wódz książę Józef Poniatowski. W r. 1810 mianowany generałem dywizyi, powołany przez cesarza Napoleona do Paryża, mianowany został członkiem akademii nauk w instytucie narodowym. Towarzyszył cesarzowi w wyprawie 1812 r. W następnym dowodził: dywizyją jazdy, i tę część zawodu swego opisał w języku francuzkim. W r, 1814 przy obronie Paryża dowodził zastępem uczniów szkoły wojskowej pa— ryzkiej. Po abdykacyi Napoleona, zw-łoki księcia Józefa Poniatowskiego do kraju sprowadził. Przy tworzeniu nowej armii królestwa Polskiego, służył w niej, dawny stopień zachowawszy. Dnia 23 Września 1816 r. na placu Saskim uderzony od rozhukanego konia hułana polskiego zakończył życie. Wysoko ukształcony naukowo, biegły inźenier, wydał w tym przedmiocie kilka pism w języku francuzkim 1811 r. Broszura siedmioarkuszowa w Paryżu t. r, drukowana, zawiera rozprawy Sokolnickiego:    i) Korrespondencyja jego

z senatorem de Fossombroni, członkiem komissyi trudniącej się osuszaniem bagien pontyńskich: 2) Korespondentyja z naczelnym inienierem Girard, dotyczącą robót hydraulicznych i stawiania mostów dla wojska; 3) Vótice hisloriąue sur un canal de dessechement, execute en Pologne en 1780. Oddzielnie wydał: 4) Lettre sur un pont militaire ewecute a Grodno sur te Niemen en 1792, par le generał Sokolnicki polonais; 5) Coup d^oeil sur le Canton dlElberfeld aans le Grand-Duche de Berg (Paryż, 1814). W Pamiętniku Bentkowskiego ogłosił: Rozprawę historijczno-krytyczną o śmierci gwałtownej Przemysława króla polskiego, z powodu granej na teatrze narodowym tragedyi, p. n.: Ludgarda. Rozprawia ta poglądem samodzielnym, jędrnością języka, przeplatana wierszem, szczególnie się odznaczająca w spół—