plany�ukacyjno zaw młodzieży w stadium eksploracji stronad 65

Plany cdukacyjno-zawodo we młodzieży w stadium eksploracji

i rozwoju systemu oświaty, jego elementów składowych i wszelkiej działalności pedagogicznej. Jego zdaniem informacja pedagogiczna powinna uwzględniać potrzeby i zapewniać ustawiczny, dwukierunkowy przepływ informacji dla następujących użytkowników: pracowników naukowych, pracowników systemów kształcenia, nauczycieli. oświatowej kadry kierowniczej, osób odpowiedzialnych za kształtowanie policki oświatowej, a także rodziców, studentów i uczniów. Autor stwierdza również, że w zakres informacji pedagogicznej wchodzą także potrzeby nauczycieli, które obejmują informacje z dziedzin wiedzy odpowiadających ich specjalizacji przedmiotowej w szkole. Tak więc zakres informacji pedagogicznej (edukacyjnej) jest bardzo rozległy. Zatem, zgodnie z tą koncepcją, informacja edukacyjna powinna udostępniać informacje o: osiągnięciach nauk pedagogicznych i pokrewnych dla wykorzystania ich w pracach naukowo-badawczych oraz w praktyce szkolnej; praktycznych doświadczeniach w pracy pedagogicznej (o innowacjach i eksperymentach); stanie i rozwoju dyscyplin naukowych i techniki w zakresie potrzebnym do doskonalenia treści kształcenia i wychowania; sianie funkcjonowania poszczególnych elementów i całości systemu oświatowego oraz aktualnej i perspektywicznej praktyce oświatowej; stanie i rozwoju stosunków społecznych i gospodarczych oraz inne informacje, które powinny być uwzględnione w planowaniu oświatowym, zarządzaniu oświatą i doskonaleniu jej funkcjonowania.

Dokonując próby zdefiniowania pojęcia systemu informacyjnego oświaty, R. Schultz*² stwierdza, że istnieje jeden system informacyjny służący porrzebom systemu oświatowego jako całości. Jednak składa się on z wielu specjalistycznych i organizacyjnie powiązanych ze sobą podsystemów, które zaspokajają potrzeby informacyjne specyficznych kategorii odbiorców. Wyodrębnia on trzy podsystemy: podsystem informacyjny bezpośredniej praktyki pedagogicznej, podsystem informacyjny zarządzania oświatą, podsystem informacyjny adaptacji i rozwoju edukacji.

Z kolei M. Drzewiecki", stosując kategoryzację Międzynarodowego Biura Oświaty, wyróżnia dwa podsystemy informacji pedagogicznej: podsystem informacyjny praktyki pedagogicznej oraz podsystem dla poirzeb teorii, adaptacji i rozwoju lub doskonalenia szkolnictwa i dostosowywania go do zmian w otoczeniu teraz i w przewidywanej przyszłości.

Z pierwszym podsystemem mamy do czynienia przede wszystkim w szkole, a także w innych placówkach systemu edukacyjnego. Autor ten podkreśla, że wykonywanie każdej pracy, w tym również pedagogicznej, polegającej na kształtowaniu osobowości ucznia przez przekazywanie mu elementów społecznego doświadczenia. wymaga odpowiedniej bazy informacyjnej. Aby nauczyciel mógł odpowiednio wykonywać swój zawód, musi rozporządzać wieloma informacjami. Musi dyspo-

^!i Szerzej R. Schulz. O funkcjach, rozwoju i strukturze synemu infcrmacyjnrgo ors.iaiy, [w:] T. Kowalewski, J. Tudrej (red.). Usprawnianie..., i. 54.

^MM. Drzewiecki, ćz. cyt.

_Rozdział pierwszy. Teoretyczne założenia planowania kariery_

nować odpowiednią wiedzą fachową, znać program nauczania, wiedzieć kogo i po co uczy, musi również wiedzieć, jak uczyć, czyli znać metody i formy nauczania oraz środki dydaktyczne. Zatem ta grupa informacji potrzebna jest nauczycielowi do realizowania działalności dydaktyczno-wychowawczej, rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji w toku zajęć szkolnych i lekcyjnych.

Drugi wyróżniony przez tego autora podsystem, w stosunku do podsystemu związanego z praktyką pedagogiczną, charakteryzuje się szeregiem nowych właściwości, uwzględnia zjawiska, tendencje, procesy zachodzące w otoczeniu. Dlatego znacznie rozszerza się zakres gromadzonych i wykorzystywanych informacji. Różnica ta polega przede wszystkim na tym, że w tym wypadku chodzi głównie o informacje nowe, powstające przeważnie w instytucjach naukowych, różniące się od rutynowej Sprawozdawczości tradycyjnego systemu informacyjnego. Ta grupa informacji dotyczy określonych zmian rozwojowych, czyli innowacji w różnych aspektach funkcjonowania systemu edukacyjnego. Użytkownikami cego podsystemu informacyjnego są nauczyciele, administracja szkolna różnych szczebli, środowiska naukowe oraz inne działające na rzecz edukacji.

Omawiając wyróżnione podsystemy informacyjne, warto dodać, że H. Semie-niuk⁴⁴ w podsystemie informacyjnym zarządzania oświatą stopnia wojewódzkiego wyróżnia trzy bloki informacyjne: blok informacji pedagogicznych, blok informacji organizacyjnych, blok informacji administracyjno-gospodarczych.

Ponieważ podsystem informacyjny w zarządzaniu oświatą, wyróżniony przez R. Schulza, czy informacje służące zarządzaniu i kierowaniu szkolnictwem, wyodrębnione przez M. Drzewieckiego, powinny dotyczyć całego szkolnictwa, także zawodowego, J. Kurjaniuk, E. Kukla i Z. Słowiński³⁵ proponują wyodrębnienie podsystemu informacyjnego dotyczącego szkolnictwa zawodowego. Podsystem ten, ich zdaniem, powinien obejmować następujące rodzaje informacji: pedagogiczną — gdzie źródłem informacji ukierunkowujących pracę nauczyciela z uczniem jest program nauczania oraz podręczniki; zawodowo-merytoryczną dotyczącą norm. obsługi maszyn i aparatury, dokumentacji technicznej urządzeń, opisu zawodów, wymagań psychofizycznych, warunków zatrudnienia i poradnictwa zawodowego; produkcyjną — określanie planów produkcyjnych, działalności szkól zawodowych w dziedzinie wyposażenia technicznego, zaopatrzenia w materiały i narzędzia potrzebne do produkcji; administracyjno-prawme i bibliograficzne.

Zdaniem E. B. Zybert", wskazane jest nazwanie całościowego systemu informacyjnego w' oświacie mianem systemu informacji edukacyjnej, rozumianego jako

^MH. Semcniuk. Układ informacyjny w zarządzaniu oświatą stopnia wojewódzkiego, fw:] T. Kowalew ski, J. Tudrej (red.). Usprawnianie..., s. 101-108.

Kurjaniuk. E. Kukla. Z. Sfow;ński, System informacji w kierowaniu szkolnictwem, zawodowym na pv denue kuratorium oświaty i wychowania, >:]T. Kowalewski, J. Tudrej (:cd.). Usprawnianie..., s. 136-145.

-*F.. B. Zybert, Informacja — Ettitśacja. Międzynarodowa t narodowa działalność informacyjna w zakresie edukacji, SOB. Warszawa 1991. 3. 16-17.