poetyka018

jest tutaj nie sam świat, lecz dekoracje tego świata, czyli mamy do czynienia nie z samym przedstawieniem, lecz przedstawieniem tego przedstawienia.

Jest to związane z faktem, ii prezentacja tła, jako elementu odnoszącego sie do peryferyjnej części obrazu, zorientowana jest na zewnętrzną pozycję odbiorcy (czyli pozycję postronnego obserwatora), podczas gdy przedstawienie głównego planu zorientowane jest w malarstwie przed epoką Odrodzenia na pozycję widza wewnętrznego, wyobrażonego w cenm® obrazu (zob. o tym wyiej). Mówiąc o tym, że tło w dawnym malarstwie było przedstawiane nie z wewnętrznego, lecz z zewnętrznego punktu widz można przywołać charakterystyczny sposób przekazywania wnętrz w ną ikonach, gdy budynek, wewnątrz którego zachodzi akcja i który służy jej. jako tło, przedstawiany jest ze swej zewnętrznej, nie zaś wewnętrznej stosy 01. 19, s. 552)“.

O jednolitych sposobach przedstawiania tła i ram utworu zob. także niżej.

Można tutaj także przywołać na przykład jawnie dekoracyjnego (il. 20, s. 553) w malarstwie Giotto (analizując zależność pejzażu Giocf od dekoracji stosowanych w misteriach, A. Benoit mówi o ..teatraJnMi, domkach i pawilonach na prezentowanym przez malarza widotat,Q płaskich, jak wyciętych z kartonu skalach"⁶¹). Można też.jwaap sposób pracy Tintoretta czy El Greca, którzy organizowali'tło-,podwieszając pod sufitem woskowe figurki, imitując w ten sposób nie'-"' rzeczywistość, lecz udawanie owej rzeczywistości⁶².    ■aST

Zauważmy przy tym, że „przedstawienie w przedstawieniu" w,w szóści przypadków budowane jest zgodnie z innym systemem ŚT nym, niż ten, który używany jest w całym obrazie. Tak na pizyBL sztuki Majów charakterystyczne jest, generalnie mówiąc, użycie WJ

“ Zob. na ten temat: B. A. ycneHciaiB; K opfCCKOu uKcmonucu. W: Tpydu no matomiM cucmtMOM. 11. TapTy 1965 (TIx 181); B. A. ycnencKHB: CcMuomuita ucnycemoa.... s. 284 i n.

“ Zob. A. Eciiya. Hcmopu* »uonucu. CaBKT-rierepOypr 1913, T₄fc *. 107-108.

T. Kaniepeak 34^

Moci

ł 1965. J. 5. 31.

^a Zob.; n. A. 'bnopeHCKHfl: OSpamwu nepcnermuea. W: Tpydu -------u. m. Tapty 1967 (TTy. Bun. 198). s. 396-397; T. K

twarzy (analogicznie do sztuki egipskiej); jednak h, gdy przedstawiana jest maska lub jakaś rzeźba, „przedstawienia w przedstawieniu" może ona być ■arna uwaga może dotyczyć także sztuki egipskiej podejścia do malowania twarzy⁶³. Jeśli chodzi o trak-sylwetki ludzkiej w sztuce Egiptu, to w tym pizypadku posągu czy mumii budowane jest z gruntu inaczej, niż żywego człowieka: jeżeli to ostatnie dane jest zazwyczaj irakterystycznego nałożenia profilu i en face (czyli zachodzi charakterystyk przedstawianej figury w trójwymiarowej derwsze przedstawiane są w czystym profilu (czyli iczne przeciwstawienie przed-