skanowanie0039 (26)

Niewspóimierność

dawania krytyce tradycyjnej marginalizacji przekładu. EvenV/<*ll#fB zaproponował nowy sposób myślenia o historii literatury;łracifl 0 Campos oferują nowy sposób myślenia o związku między tekatMIflfl źródłowym i docelowym poprzez nadanie pierwszeństwa* roli tluititfl cza, zaś Nicole Brossard i Suzanne de Lotbiniere-Harwood od r zut n ją wszelkie koncepcje opozycji binarnych oraz badają dynamtallj^H przestrzeń leżącą „pomiędzy”.

Niezwykła rozpiętość badań prowadzonych obecnie w dziedzin!# 1 translatologii, powstawanie nowych czasopism, bogactwo konferifjM cji międzynarodowych, liczba wydawanych książek i pisanych lloktfl 1 ratów świadczą o żywotności tej uprzednio marginalnej i nicszaitSB wanej dziedziny nauki. Ponieważ translatologia czerpie z rozmaił vi'lł I metodologii, stała się dziedziną prawdziwie interdyscyplinarni) I hn 1 może bardziej właściwa byłaby dla niej na przykład nazwa hadanj^H międzykulturowe [.Intercultural Studieś]. Trudno postrzegać tę dlde dzinę wyłącznie jako podkategorię komparatystyki, po ćzęśd.dlhlM go, że termin „komparatystyka literacka”, jak miała na celu wykft^H nie niniejsza książka⁴⁵, niewiele dziś znaczy (choć w gruncie od samego początku niewiele znaczył), po części zaś ze względu im to, że jest dziedziną dynamiczną, podczas gdy komparatystyka Jaku 1 formalistyczna praktyka chyli się ku upadkowi.

Istnieją oczywiście różne szkoły ujmowania związku mlęd/y i translatologią a komparatystyką. Niektóre wciąż postrzegł) Ilu-maczenie jako działalność marginalną, odrzucają propozycje pro# 1 pagatorów teorii polisystemowej i trzymają się koncepcji literat lity I jako uniwersalnej siły cywilizującej. Uczeni należący do tej grupy, j rzecz jasna, wyznają zwykle poglądy eurocentryczne i nadal wiflruft w ciągłość kanonu „wielkich dzieł”. Istnieją również i takie szkoły, według których translatologia powinna całkowicie uwolnić llę ud związków z komparatystyką, ponieważ dziedziny te nie maję ze ni ilm | nic wspólnego, różni je i przedmiot zainteresowania, i metodologia, Komparatystyka, jak twierdzą, ciągle nie uwolniła się z pęt Ibnualb zmu i ciągle zmaga się ze stanem permanentnego kryzysu, a wpięła nie się w stan takiego braku ustabilizowania może tylko zun/knd/IO

⁴⁸ Zob. przyp. i [przyp. red.]. 506

HMfllttl oji.ii, młodej dziedzinie, której właściwe zainteresowania hlNtorycznej i lingwistycznej.

jp^iiiltt b tych postaw nie wydaje się godna polecenia. Jak mia-)h Mti phIh wykazać niniejsza książka, kryzys komparatystyki jest dziewiętnastowiecznego eurocentrycznego pozytywi-MU Hm?, u iizgody na rozważenie politycznych implikacji transferu h#l n kuli itrowego, które stanowią podstawę wszelkiej działalności Hfttłwc/cj. Wysuwano również przypuszczenia, że tak zwany ■|fi file dotyczy komparatystów w Afryce, Indiach, Chinach oraz ^ipryt¹ •> Łacińskiej, ponieważ oparli oni komparatystykę literacką MH Ili HM) podbudowie ideologicznej, a mianowicie wyszli nie od abs-I i M b»v | • im) idei transkulturowego uniwersalnego piękna, lecz bie-M potrzeb własnej kultury. A jedną z najistotniejszych stałych ^B|b |«'Ml potrzeba wzbogacania i rozwijania narodowego języka BtylU lę/yków). Teoria polisystemowa proponuje sposób rozumie-H§ tiWPgu procesu rozwoju nie w kategoriach wpływów czy ruchów, ■ W konkretnych kategoriach polityki przekładowej i strategii Meltliidnwych. Co się tłumaczy, kto tłumaczy i kiedy, jak przekład MiH|e przyjęty i jaki uzyskuje status w kulturze docelowej — to py-IflHiłt pud iii iwo we, lecz zaczęli je stawiać nie ci, którzy mienią się nittjltHitiUtd od komparatystyki literackiej, lecz ci, którzy wykonują badawczą w dziedzinie translatologii. Przekład bowiem łączy H| p IłMlnrytctcm i władzą i, jak ujmuje to Andre Lefevere:

? iijfi |ptji pii prostu „oknem otwartym na inny świat” czy innym tego rodzaju akHwytll frazeiem. Jest raczej kanałem, który otwiera się, często nie bez HpiunWi atohy obce wpływy mogły penetrować kulturę rodzimą, poddawać L jt kiy tyi i'. n nawet przyczyniać się do jej obalenia⁴⁶.

1 VVn wprowadzeniu do zbioru esejów zatytułowanego Transla-Itnn llltlory and Culture (1990) Bassnett i Lefevere twierdzą, że (lild^ndi c/iiN, by przemyśleć na nowo marginalizację przekładu ■ffptttai b komparatystyki literackiej:

PUMWoJem translatologii jako samodzielnej dyscypliny, posługującej lii ttialijtldloglą zaczerpniętą z komparatystyki i historii kultury, nadszedł

Ą li ieYiMi', Dnmlalinn/Hintory/Cultun: A Source Iiook, London:

MHtiilitdgP. !UUHi Si Bi