WA30881 I902 SZSTEMATZCYNZ KURS2 I djvu

189

Natomiast w okresie pierwotnym mapa stosunków lingwistycznych daje zarazem świadectwo o napięciu ciśnienia ze strony jednego szczepu na inne, t. j. o jego dzielności i ruchliwości, lub o małej odporności i powolnym znikaniu, co idzie w parze z biernością charakteru.

Studja nad gieograficznym rozmieszczeniem rodzin lingwistycznych w okresie dzikości i barbarzyństwa mogą dostarczyć bardzo cennych przyczynków do psychologji ludów, a prowadzone w związku z poszukiwaniami nad mezologją etniczną, t. j. znaczeniem pojedynczych obszarów' i właściwych im warunków bytu, pozwolą rozstrzygnąć niejedną ukrytą sprężynę dziejów, o której milczy pisana historja, bo czynniki te wyprzedziły wszelką umiejętność przekazywania tradycji dalszym pokoleniom w sposób nie-pofałszowany.

Parę przykładów uprzytomni nam doniosłość poszukiwań gieograficzno-lingwistycznych dla psychologji etnicznej.

Jeśli będziemy badali rozmieszczenie trzech głównych rodzin lingwistycznych z pośród tak zwanej altajsko-uralskiej grupy języków, to prosty rzut oka na mapę ich rozmieszczenia nasuwa nam cały szereg bardzo charakterystycznych wniosków o dzielności, ruchliwości i odporności żywiołów antropologicznych, wchodzących w skład każdej z tych rodzin. Są to rodziny: mandżursko-tunguska, burjac-ko-mongolska i turecko-tatarska. Pierwsza z nich, a więc mandżursko-tunguska, zaludniła zwarcie prze-