0000001 48

Fizjoterapmy neurodiirut gii

162 Fizjoterapia w cfiirutgii

fizjoterapii neurologicznej. Stopień nakładania się na siebie tych składowych jest różny. Z jednej strony wysiłki są skierowane na nauczanie prawidłowych wzorców ruchowych, z drugiej nacisk jest kładziony na jak najczęstsze powtarzanie funkcji w warunkach praktycznych.

13.1. Cele i zasady fizjoterapii po

operacjach neurochirurgicznych

Fizjoterapia po operacjach neurochirurgicznych. dotycząca najczęściej pacjentów z chorobami i urazami mózgowia, kręgosłupa i rdzenia kręgowego oraz. z urazowymi uszkodzeniami nerwów obwodowych, jest wstęp-ym, jednakże bardzo ważnym etapem kompleksowej rehabilitacji neurologicznej, której cci nicizadko osiągany jest po wielu miesiącach intensywnego leczenia. Najważniejszym celem fizjoterapii po operacjach neurochirurgicznych jest przywrócenie w pełni możliwości ruchowych i funkcjonalnych Jednak nie zawsze istnieje taka możliwość. Utrzymanie funkcji jest lak samo ważne, jak: pełne wyzdrowienie.

Adaptacja (kompensacja) polega na wykorzystaniu innej strategii ruchowej w celu wykonania zadania ruchowego. Adaptację postrzega się zarówno jako negatywny, jak i pozytywny czynnik dysfunkcji ruchowej, występującej po uszkodzeniu układu nerwowego. Fizjoterapia ułatwia strategie kompensacyjne, które są niezbędne do funkcjonowania, jednocześnie likwidując te. któ-e mogą być szkodliwe. Nauczanie prawidłowych wzorców ruchowych ma na celu zapobieganie pojawianiu się i utrwalaniu patologicznych wzorców motorycznych od pierwszego dnia postępowania fizjoterapeutycznego.

Wykorzystanie w procesie fizjoterapii mechanizmów kompensacji i uczenia się wiąże się z komrcznością indywidualnego dobom i modyfikacji stosowanych bodźców, z uwzględnieniem motywacji dotyczącej zaspokajania różnorodnych potrzeb życia codz.icnnego i społeczno-zawodowego każdego pacjenta.

Wczesna fizjoterapia funkcjonalna musi być ściśle powiązana z podstawowym leczeniem uszkodzeń nkł»du nerwowego. Fizjoterapii wczesnej powinni być poddani wszyscy chorzy po zabiegach neurochirurgicznych, niezależnie od rodzaju schorzenia i sposobu leczenia. Ma to korzystny wpływ na przeżycie i ustępowanie objawów neurologicznych w okresie późniejszym. Zwiększoną ostrożność należy zachować w przypadkach niewydolności krążeniowo-oddechowej i ostrej zakrzcpicy żył głębokich. Istnieją też ograniczenia wynikające ze stanu neurologicznego chorego, takie jak śpiączka lub zaburaenia funkcji poznawczych.

Program fizjoterapii w każdym przypadku powinien być indywidualny i uwzględniać:

• Ustalenie bilansu deficytów funkcjonalnych, nic tylko w narządzie ruchu. lecz. we wszystkich narządach, nic pomijając funkcji poznawczych.

jv.*< vr^pim^vll UCICMUW

•    Określenie przypuszczalnych szans ich nutokompensacji.

•    Ustalenie programu indywidualnej fizjoterapii wspierającej autnkompcnsację.

•    Ustalenie sposobu kompensacji brakujących czynności przez zachowane czynności^

•    Priejścic na fizjoterapię adaptacyjną, tj. nauczenie chorego życia ze swHmi defektami w przypadkach, w których wyczerpały się możliwości fizjoterapii funkcjonalnej.

•    Powiązanie fizjoterapii z rehabilitacją społeczną i zawodową.

Ccie fizjoterapii mają zróżnicow ane znaczenie, zgodne iz

-*• ródznjcm patologii.

—    okresem chorobowym.

—    hjkalizjicją i rozległością zabiegu chirurgicznego.

—    pfognozą (czynniki waiunkującc zdrowienie).

-*■ potrzebami pacjenta i jego rodziny.

W zjoterapii dąży się do osiągnięcia najlepszych prawdopodobnych do uzyskania możliwości funkcjonalnych i poprawy jakości życia każdego chorego.

Sku eczność fizjoterapii ściśle zależy od czasu jej rozpoczęcia. Opóźnione wdro-Zenie ćwiczeń usprawniających staw inne jest na 2.-3. miejscu wśród czynników zmnicjizjijących skuteczność terapii i wydłużających czas jej trwania. Dlatego im wcześniej rozpocznie się usprawnianie, tym lepsze będą wynik¹, a także większe wykorzystanie możliwości kompensacyjnych ośrodkowego układu nerwowego.

Program fizjoterapii musi podlegać ciągłej modyfikacji wynikającej ze zmian, jakie mbgą wystąpić w sunie klinicznym chorego.

We w czesnym okresie po operacyjnym leczeniu neurochirurgicznni ważne jest włafciwe postępowanie pielęgnacyjne, zapobieganie wystąpieniu powikłań oraz. wczesuj postępowanie uruchamiające chorego. Zaleganie w oskrzelach gęstej i lepkiej wydzieliny oraz brak jej ewakuacji może być powodem powikłań płucnych. Dlatego bardzo i lotnym zadaniem fizjoterapii wczesnego okresu pooperacyjnego są ćwiczenia oddechr we i skuteczny kaszel <patrz rozdział: Fizjoterapia w zaburzeniach czynności układu Oddechowego po leczeniu chirurgicznym). Ćwiczenia • • należy przyjąć za standarc fizjoterapii we wczesnym okresie po operacjach neurochirurgicznych.

Ze w ględu na występowanie niedowładów, a nawet porażeń, zadania te stają się trudne, jjonieważ chory nie może w nich samodzielnie uczestniczyć, a nawet współuczestniczyć. Postępowanie fizjoterapeutyczne powinno uwzględniać wyrównanie zaburzeń czynności układu oddechowego, krążenia, pokarmowego, wydzielania wewnętrznego, układu moczowego, zaburzeń przemiany maretii, równowagi elektrolitowi, białkowej finnych zaburzeń biochemicznych.

Fizjoterapia okresu wczesnego powinna zapobiegać rozwojowi i narastaniu niekorzystnych zmian wiómych. w tym objawów długotrwałego unieruchomienia, ograniczania aktywności i roztrenowania organizmu. Wczesneuruchamianiechorych