19746 Obraz0027

Zrozumieć Unię Europejską

lata 1988-1993. Oznacza to. że etapy programowania, „pokrywają się” -z- ramami finansowymi UE.¹ Zwiększono pnie j^rod^^fiaaasawjgh środków ’przaznacg:fi-nychna politykę regionalna. Zmieniono również procedury związane z uruchomieniem i monitorowaniem udzielanej pomocy. Przejawiało się to w realizacji następujących, obowiązujących do dziś, reguł polityki spójności: koncentracji środków na ograniczonej liczbie celów, kwalifikowania regionów wymagających pomocy na podstawie kryteriów wspólnotowych, uznania za priorytetowe programów wieloletnich, dążenia do koordynacji wszystkich instrumentów finansowych, ujednolicenia zasad zarządzania i monitoringu, wprowadzenia zasady współfinansowania projektów, powołania instrumentu: Wspólnotowe Ramy Wsparcia.²

Szczególnie podkreślono konieczność zgodności celów polityki regionalnej z innymi wspólnymi politykami oraz koordynację działań wszysddch funduszy. Czynnikiem, który niewątpliwie wpłynął na koncepcję polityki regionalnej w tym okresie, było przyjęcie dó jlniLdwóch Jgajów: Hiszpanii i Portugalii,, w których poziom życićt^fnacznie odbiegał od przeciętnego (tablica 4). Spowodowało...to wzrost nierówności regionalnych wewnątrz ugrupowania.

Tablica 4.    .

PKB per capita w krajach członkowskich Unii Europejskiej oraz w Hiszpanii i Portugalii w 1986 r. (UE = 100)

160

140

120

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Hurostatu.

Na kształtowanie się koncepcji polityki regionalnej miały również wpływ utrzymujące się^pąęjgjri WjeJkiai Brytami, któ?a"B^a~zainteresqwana pozyskiwaniem większych środków finansowych, aby wbardziej znaczącym stopniu zrelcom-ySnsb waćstrat^ z^^ańe. z wysokimi slcładlmmj* płaconymi" 5o budżetu Unii..

3.5. Czwarty etap polityki regionalnej

(1993-1999)

Zmiany w polityce regionalnej w tym okresie nastąpiły pod wpływem następujących zdarzeń j podpisania (1992) i wejścia w życie (1993) Traktatu z Maastricht, który stworzył podstawy prawne utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej; Nacisków krajów słabszych gospodarczęL_knjjg_Qbąwiały się skutków wprowadzenia unii walutowej;³ przyjęciem do Unii trzech krajów: Austrii, Finlandii i Szwecji;

Najbardziej istotnym powodem zmiany polityki regionalnej była decyzja o utworzeniu Unii Gospodarczej i Walutowej. Ręaiiżaćjl tegd najbardziej 'zaawansowanego etapń infSgracji rpągłą - zgodnie z przewidywaniami - mieć dla regionów mniej rozwiniętych negatywne skutki.^Przestrzegał przed nimi Komitet Regionów, który twierdził, że wraz z budową unii walutowej może dojść do zaostrzenia następujących problemów:, unia walutowa będzie prowadzić do dalszej intensyfikacji konkurencji miedzy regionami -""kraje, które do tej pory mogły wykorzystywać narzędzie, jakim jest kurs walutowy, stracą tę możliwość i skażane zostaną na wzmożoną presję ltdnkurenćji i dalsze strąty rynkowe, które ponoszone będą przez prżemyśł lokalny; z kolei regiony o wysokiej zdolności do sprzedaży będą odnosić korzyści z tytułu zmniejszenia lub wyeliminowania kosztów transakcyjnych związanych z przeliczeniami walut. Stabilizacja cen i wyeliminowanie ryzyka kursowego doprowadzi do wzrostu inwestycji w regionach o korzystnych warunkach produkcji. Eliminacja krajowych instrumentów polityki monetarnej spowoduje konieczność nowych rozstrzygnięć fiskalnych na szczeblu europejskim. Utrzymująca się ograniczona mobilność siły roboczej może utrwalić szoki asymetryczne w poszczególnych regionach, które wskutek tego ponosić będą ciężary unii, a nie odnosić korzyści z jej powstania. ^SLzwjazku z powyższym regionalne rozpiętgści będ$ jjjg powiększać i przybierać na sile, szczególnie wobec fałem, że obecna konsolidacja budżetowa prowadzona przez kraje członkowskie początkowo znacznie ogranicza zakres redystrybucji wewnątrz' poszczególnych krajów” członkowskich. Konieczne są zatem dostosowania w funduszach strukturalnych. Fundusze strukturalne nie mogą jednak być wykorzystywane w celach wspomagających spełnienie kryteriów konwergencji. Rosnące zróżnicowanie między regionami może zmuszać władze regionalne i lokalne do polityki niskich płac i utrzymywania standardów socjalnych oraz ochrony środowiska na niskim poziomie (aby pozostać konkurencyjnym w unii walutowej). Dotyczy to szczególnie regionów ze strukturalnie niską produktywnością. Z tego względu niezbędna jest bardziej aktywna polityka europejska dotycząca minimalnych standardów, której przedmiot byłby ściśle związany z zasadą subsydiamości.

1

⁰⁹ Od 1988 r. Komisja i Parlament, opracowując coroczne budżety, opierają się na kilkuletnich planach finansowych. Pierwsza prognoza finansową dotyczyła lat 1988-1992 (tzw. pierwszy pakiet Delorsa), druga obejmowała lata 1993-1999 (drugi pakiet Delorsa), trzecia przewidziana jest na lata 2000-2006 (zawarto ją w Agendzie 2000).

2

„Soziales Europa” 1991, nr 2.

3

'³ Za szczególnie skuteczną uważa sie presję Hiszpanii, która zgodziła się na poparcie unii walutowej pod warunkiem podwojenia środków dla regionów najbiedniejszych.