31611 medsadowa1

w toczące) się pracy zniszczenia (przykładem mogą być tutaj doświadczenia kaskaderów, którzy rozdzielają zmasowany silny uraz na szereg drobnych, rozłożonych kolizji, uzyskując w ten sposób wydłużenie drogi działających sił);

c)    od powierzchni zadziałania sił;

d)    od miejscowej elastyczności tkanek i poddawania się odpowiednim uciskom;

e)    od powstania w danym obszarze anatomicznym tzw. obrażeń pośrednich z przeniesienia, stwarzających możliwość uszkodzeń narządów wewnętrznych.

Jak wspomniano, wynik urazu mechanicznego, a więc zakres dokonanej pracy zniszczenia przez działające narzędzie, zależy od ilości wyzwolonej energii przypadającej na jednostkę powierzchni oraz wrażliwości anatomicznej danego narządu. Różnice w ukształtowaniu i w anatomicznej budowie strukturalnej danego narządu wpływają istotnie na rozmiar i zakres doznawanych uszkodzeń. Te ostatnie czynniki zmuszają do wydzielonego omówienia skutków urazów w zakresie poszczególnych narządów.

4.4. Pojęcie narzędzia i zasady jego identyfikacji

Pojęcie narzędzia w medycynie sądowej jest inne od zwyczajowego. To ostatnie streszcza się do przedmiotów służących do wykonywania jakiejś pracy. Według znaczenia stosowanego w medycynie sądowej narzędziami mogą być wszystkie otaczające, upostaciowana fragmenty świata zewnętrznego. Tak więc poza wąsko rozumianymi" narzędziami mogą" mmTTiyć: np. detale umeblowania, posadzki, schody, krawężniki, części wyposażenia mieszkania, pracowni itd. To szerokie rozumienie pojęcia narzędzia rozciąga się również na działanie przedmiotów miękkich lub części anatomicznych ciała powodujących uraz, np. obrażenia zadane pięścią, dłonią lub palcami ręki. Podobnie przy upadkach ciała na różne przedmioty, np. upadki na krawężnik, podłogę lub płytę albo upadek z dużej wysokości na taflę wody czy zetknięcie się ze sprężonym powietrzem itp., środowiska te można określić jako narzędzia.

Ocena działających narzędzi na podstawie znalezionych śladów stanowi jedno z najważniejszych zadań medycyny sądowej. Określamy te badania jako identyfikacyjne. Towarzyszą one sądowo-lekarskiemu postępowaniu badawczemu podczas oceny obrażeń zarówno u osób żywych (pokrzywdzonych lub poszkodowanych), jak i w badaniu zwłok ludzkich.

4.4.1. Cechy narzędzia

Stopień ścisłości, z jakim określamy narzędzie na podstawie śladów obrażeń, może mieć charakter ogólny lub grupowy. W niektórych przypadkach identyfikacja może przybrać formę bardziej szczegółową, aw pojedynczych razach ocena może być indywidualna.

JPodczas identyfikacji ogólnej używa się poieć: twardość i (elastyczne, njięk-kie>lwardel,-fr« w i e rzcjhni (tępe, tępokrawędziste, krawędziste, ostre, kończys-te), k^łtałt u (podłużne,~obłe, kończyste, płaskie). Na podstawie identyfikacji ogólnejTtro&ia mówić o podobieństwie i przynależności do pewnych rodzajów narzędzia, podczas identyfikacji' grupowej — o przynależności do grupy narzędzi (rąbiących, tnących, kłujących).

Identyfikacja szczegółowa przynosi charakterystykę narzędzi, |nk np młotki, noże, kątowniki, łomy, ostrza siekier, ale takż.o uderzenia pięścią, kopnięcia obutą nogą itd. Indywidualne określenie narzędzia polega na stwierdzeniu, iż chodzi wyłącznie i tylko o to jedno i to samo narzędzie. Ocena ta następuje przez badaniu porównawcze śladów pozostawionych na ciele z próbnie wykonanymi oddś nięciami narzędzia odbitymi w masach plastycznych. Badanie takie przeprowadza się za pomocą mikroskOPii-PPrównawczei lub superprojekcyjnej semimik roporównawczej. Najbardziej przydatne dla indywidualnej oceny narzędzia są obrażenia zadane siekierami (ostrzami), jeśli pozostawiają indywidualne ślady ostrza na kościach. Prawie każda używana siekiera ma bowiem indywidualne oblicze na skutek wytworzenia szczerbin i ubytków powstałych przy jej używaniu (ryc. 4.1.).

Ryc. 4.1. Identyfikacja indywi dualna — badanie porównnw cze: u góry odbicie zakwesllo-nowanej siekiery w masie pląs tycznej—u dołu ślady na kości,

4.5. Następstwa działania urazu mechanicznego na powłokę ciała (z wyłączeniem ran)

Ocena skutków obrażeń ciała pociąga za sobą konieczność stosowania znormalizowanych rozpoznań. Rozpoznania te, poczynając od skutków ograniczonyc h i przechodząc do coraz cięższych, możemy usystematyzować następująco.

4.5.1. Rumień 0.    ^ ^ ^    pOi/J\€/Vłotu*iji

Rumień (erylhema) powstaje jako wynik uderzenia stosunkowo jjciża pcłwlor/.tjmig narzędzia, np olwcutą dłonią w policzek, przy ożyc iu względnie jJjJjJjJI?

Jest to ślad krótkotrwałego przekrwienia widocznego nn skórze w c iągu kilku gocUln po uderzeniu.    _____ . .« tW" ™