60656 Strelau11

598

Psychologia j f*wfcfW3i4-wd«inick!

Jsf&^aven    znajo»oil

igaifagj struktufy    sń^l na kcBi^P

e^ly^Tiość-wS^lte^iSlI pMtóeJg^dn* C2f*'Wf®szc® d©-ciaffig do utraty*8#Myp&pfófttefc W *Ykoftywk'.: z^Jhnia z -pfSfodu utratf spssifda    teierdzi

bertflrasdura (199|§„

Prff ds tawionUSj* (pS, jpafaw^TiHrtl Bo tywacj i Sta-neSs^|8siementy ogjjlniiyBĘjSEk iótól #y wrfcz pspfep-’

Ic^t-znydi. koncepcji człow^fc,'Wfef .vs.lfefeli: przyjmuj* się,, ze motywacja. tns»pl| mechanizmór g«voduj^g^^ ufhchomilhie, WlAgrwkoWftlp, pod gff|rmame§l zakończenie z >jób©W&na-.'§-p- >p<jfcry snąllz a»ty^rwaęj,rrffe.ia_t się w poari&rtijgfesylfe''tgatoce p ej «$■ PgRijając jednak te różnice, poWfaiKWile W $r..-tępny podrozdziale opisać wspólne i pods&wawe MKfcpiśni motywacje.

| 7.6. Podstawowe mechanizmy motywacyjne

Niniejszy podrozdział przedstawia afektywne i poznawcze mechanizmy motywacjkzachowania. Szczególną uwagę zwracamy na dynamikę tych procesów. Omówione zostaną również niektóre specyficznie ludzkie mechanizmy zachowania, takie jak motywacja osiągnięć, motywacja wewnętrzna i motywacja oparta na mechanizmie utrzymywania lub podnoszenia własnej wartości.

7.6.1. Afektywne podstawy motywacji

Pliperflaipfzynnośd wykonywanych w czasie* SndHfJSsSk bardzo ograniczony - ta przede wszystkim dobrze zęjtomą^pwąnlćzynno^fuctowe. Najawie stajemy w obliczu wielu złożonych sytuacji, które wymagają nie tylko dfebril pri®3gj&cji, ale także obwołania się do wiedze czy - ogólniej y ddjhfiadcffenia, wykonania sprawnych operuj ruchowych, & przecil v?ffpp|i|8tflii zasobów energetycznych. ZdolnoięjBsD, saybkitgo i sprawnego pora-ltze»ia sobie w takich sytt&j^ach z||eży iiiędzy innymi sjtd pózfc^iu {^budzenia imacjMfiłsiego.

7.6.1 'ii* Emocje* jako determinanta sprawnolei działania

Pobudzenie emodbnalnE, ctfeiaika określimy jako ch^fewy'§tan orgąffizmtfe charakteryzujący się ertit|ge-tyza<^i jsonSttyczną i zmianami świadomości, pofe-gająppp| na zwężeni*,j^j pijja. Poziom pobudzenia reguldpaff jest przei siakcSSzafe' układ, aktywizujący i anfowapiczpy ukłtół ne*wóTjy||Ge:ffi, 1995). Pobudzenie, y|||g|$fffilza orgipilarn W Sfóffi ułatwiający przejawianie zabhoSKń adap|*Ę|jhyi:h. w warunkach zwiększonych wymalpft, fll^atiy^i pip przez zewnętrzne środowisko (lub przez sam^p»a|gbie). W stanie pobudzenia seiilMje gwałteprh^j, krew kierowana jest d<JL fgfiięśni, a przede i^ystl|H|,-iia mózgu, którego aktyw-maM bioeleklrye?fit;wzi|iS|k _    ^    %

Przypomnijmy: zdaniem Hebba (1973) zarówno ni' ski, jak i wysoki poziom pobudzenia nie sprzyja efektywnemu funkcjonowaniu organizmów żywych. Jest one optymalne przy średnim pobudzeniu. Zależność międzj wielkością pobudzenia a sprawnością funkcjonowani; ma, zdaniem Hebba, kształt zbliżony do odwróconej litery U. Hebb nawiązuje tu wyraźnie do prawa Yerke-sa-Dodona, sformułowanego na początku XX wieku.

Wzrost efektywności działania organizmu, postępujący wraz ze wzrostem pobudzenia, łatwo jest wyjaśnić Gdy rośnie aktywność mózgu, przetwarzanie informacji powinno być sprawniejsze. Podobnie, gdy mięśnie -i| ip śtanlldpltowości, lepsza powinna być motoryka. Dla-ctego jeijfiak zależność te sprawdzasię tylko do pewnegc pfeiomlfcliipotein ulega odwróceniu'

Zdąsic^fi wielu teoretyków (ajjcLacey i Lacey, lffl| Pribram. i McGuinnes$_f 1975) organizm wyp<Śp®p^F jest w IpechatLizm, który porównać można do niMw ełekljjycznych. Jeśli; iewnętrzna stymuli^ljMl zbyt sililg i n||tępS|e przeciążenie inform§£|§Be aspifr mu, to dlp|d siatkowaty urucfc|if|iia mechanizmy jące jbstęp dó ilttitomości ®dmiotii/tzęść nfpaNiiiją-Bphiinformacjtfub też mecl:tnizmyftLqdyfilffi|ją^|jfli' przykład upfaszczaj|ł:e|"zna|iżenie•informacji, 3%s§r układ sattkowat^nie „wyłącśśff kolej ny^ł- bezpieczni-ków”, Organizm ni^poradziłbyfobie ze ^ż||ip|pi®?fs!

- 'lisfetością — ifakcjonowałby :i#fttznie gorfd lub dfifepD-by do całkowitej dez#irganizacjtjbgol|£agdiSStń4

Załcjitenie dotyc|$p| krzywołiniowejśzaleiaoścf- j|||-dzy pozfeaaem pobudzenia a efijktywno^jlą fi&j^j&HiGf-wania, fcóre ilusiujobcina 7.17, znaiaz!fi 8c*Elt;pp-twierdzen-ia en^pitycznifnp. /fheandet 1 i|s§ftó®,|: |,W8; Kahnen||fe, 1973), ale istnieją też wyniBiaadhń, kt&Cft są z nim całkowicie niezgodne (np.    1S73;

Neiss, M&_:y

Próbą wyjaśnienia niespćfppści sspaSelwfe^htlJNi teoria pśycholcjpcznej zmiany¹ ^erunk#paj|ili {jtwcho-JjĘ&Ęil reverśal), której autorem jKt-Micfafil Aptt®^:Hę89).