82133 Obraz0026

Zrozumieć Unię Europejską

Postępująca, integracja.,,'w,.ramąę.h_.jednQ.litego... rynku i unii walutowej .stwarza nowe wymagania i możliwości dla polityki zatrudnienia na szczeblu europejskim, narodowym i regionalnym. Polityka ta leży w gestii krajów, ale musi być koordynowana na szczeblu europejskim, tak aby korzyści z jednolitego rynku i unii walutowej przyczyniły się do aktywnego zwalczania bezrobocia. Granice stanowić będą coraz mniejszą przeszkodę w ekonomicznej integracji. Oznacza to większe ryzyko nakładania się cykli ekonomicznych. Vv pływać to będzie na przepływy kapitałowe i handel wewnątrz krajów członkowskich oraz na działalność firm międzynarodowych. Skoordynowana polityka ekonomiczna powinna spełniać Wymiar regionalny. Unia walutowa i wyeliminowanie kosztów transakcyjnych spowodują zmiany w popycie. Regiony i społeczności lokalne z niskim poziomem podatków konsumpcyjnych będą bardziej atrakcyjne dla konsumentów zamieszkujących sąsiednie kraje i oczekiwać można, że siła nabywcza będzie się przemieszczać z regionów, gdzie podatki konsumpcyjne są stosunkowo wyższe.

W wyniku transferu odpowiedzialności konsolidacja finansów publicznych wywrze nacisk na budżety władz lokalnych i. regionalnych, nawet jeżeli nie mają one udziału w deficycie publicznym. Planowane powiększenie Unii będzie wywierać nacisk na fundusze strukturalne. Unia walutowa też wywierać będzie presję na ich redystrybucję. leżeli rozszerzenie i unia walutowa będą realizowane równocześnie, powstanie dodatkowa potfzeba szczególnie znacznych interwencji z funduszy strukturalnych.¹

.linia walątow.a ^ j,vgpinii. Komitetu Regionów — może zatem doprowadzić do dalszej intensyfikacji konkurencji między regifffiłłrm, co spowoduje pilną potrzebę „amortyzacji” ujemnych skutków tęgo.zjawiska dla regionów słabiej rozwiniętych.. jStwarza to dodatkowe'" obszary działania dla .polityki regionalnej. Szczególnie należałS 'pamiętać o tym/' że wyeliminowanie kursu walutowego jako narzędzia dostosowawczego spowoduje, że wszelkie dostosowania będą musiały odbywać się W sferze realnej. Kraje słabsze miały zatem powody, aby obawiać się, że wzrost dyscypliny finansów publicznych oraz konieczność utrzymania na niskim poziomie inflacji i stóp procentowych² doprowadzi do spowolnienia wzrostu gospodarczego i nasili problem bezrobocia. Wyraźną odpowiedzią na te obawy było umieszczenie w Traktacie z Maastricht przepisu³ o .powołaniu ^Funduszu Spójności,⁴ ktpry miał wspomagać inwestycję w mniej rozwiniętych krajach członkowskich Państwa te mogły szczególnie odćzuh negatywne skutki związane z ich uczestnictwem w Unii Gospodarczej i Walutowej.⁵ Fąjidusz Spójności wspierał działania, których celem;

-bvła,.irr.p]|imgiitad| wyznaczonych prze/ Traktat z Maastricht kryteriów konwergencji. Ponieważ cele te były zawsze zawarte w programach o charakterze krajowym, a nie regionalnym, oraz zważywszy, że Fundusz Spójności miał ułatwić krajom (a nie regionom) wejście do unii walutowej w ścisłym tego słowa znaczeniu nie jest on funduszem strukturalnym.⁶ jG^tenum przyznania środków dla państfW* był-joziom PKB per capita.„niższy od 90% średniej Unii. Krajami kohęzjjtostały Grecja, Irlandia, Hiszpania i Portugalia.⁷*¹

Drugim powołanym przez Traktat z Maastricht instrumentem był Europejski Fundusz Inwestycyjny. Stanowił on narządzie kredytowe powiązane z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, a jego żądaniem byTcf ŻWTfkjlłęnie możliwości rman-Mwtii a projektów w peryferyjnych regionach Unii, Tfctare obarczone były .wyższym ryzykiem niż^: standardowi projekty finansowane ż ElB.

O zmianacK w polityce^Spójndści w tym okresie Śmaclczy również powołanie Komitetu Regionowi Mimo że jego rola ogranicza się do doradztwa, stanowi on jeanak ciało, które reprezentuje regiony i ma możliwość eksponowania na forum Wspólnoty problemów icłi dotyczących.

P.ozóśt_ałe.₍zmiany w polityce regionalnej tego okresu dotyczyły: wzmocnienia (na podstawie artykułu 267 TWE) joli Europejskiego Banku Centralnego, którego podstawowym zadaniem miało być finansowanie rozwoju regionów mniej rozwiniętych; precyzyjne przekształcenie sektorowego instrumentu skierowanego do rybołówstwa w nowy instrument (Finansowy Instrument Orientacji Rybołów-

Tablica 5. i

PKB per capita w krajach członkowskich Unii Europejskiej oraz w Austrii, Szwecji i Finlandii w 1995 r. (UE = 100)

Belgia

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu.

1

   Committee of Regións,. 1996.

2

   W Traktacie z Maastricht zapisano kryteria, które musiały spełnić kraje aspirujące do członkostwa.. Zaliczono do nich: poziom inflacji niższy niż 1,5% od średniej trzech krajów o najniższych stopach inflacji, długookresowe stopy procentowe niższe od %% od średniej trzech krajów o najniższych stopach procentowych, deficyt budżetowy niższy niż 3% PKB, dług publiczny niższy niż .60% PKB.

3

   Artykuł 161 TWE.

4

   Mimo że Fundusz Spójności nie finansował przedsięwzięć związanych stricte z regionami.

5

^7h Fundusz ten finansował inwestycje ż zakresu infrastruktury kolejowej i drogowej, ochrony środowiska i budowę transeuropejskich sieci komunikacyjnych.

6

   Por. R. Martin: Regional Policy in the EU, CEPS, Brussels 1998, s. 84.

7

   Ustalono również proporcje podziału kwot między kraje kohezyjne. Wynosiły one 16—20% dla Grecji, 16—20*^ dla Portugalii, 7-10% dla Irlandii i 52-58% dla Hiszpanii.