87503 pic 10 11 183435

stracji u wychowawców, jak też u wychowanków. Przeciągające się okresy „zawieszenia”, w których stare przepisy już nie obowiązują, a nowe jeszcze nie zostały uchwalone i opublikowane doprowadziły do niepewności finansowej, braku elementarnego poczucia bezpieczeństwa, co nie może nie wpływać na realizację zadań ośrodka.

Okres, w którym MOW podlegały resortowi opieki społecznej, ocenia się negatywnie również z uwagi na dokonywane w tym czasie próby likwidacji szkół, które znajdują się w obrębie tych placówek oraz próby pozbawienia wychowawców uprawnień związanych z Kartą nauczyciela i zrównania ich statusu do rangi pracownika socjalnego. Najbardziej jednak krytykowany był system kierowania nieletnich do placówek, którego dysfunkcja doprowadziła do wzrostu liczby nieletnich oczekujących na przyjęcie do ośrodków, co w praktyce oznaczało niewykonywanie orzeczeń sądowych (opieszałość urzędników powodowała, iż nieletni przebywali na wolności w poczuciu bezkarności i niejednokrotnie unikali umieszczenia w MOW z powodu ukończenia 18 roku życia). Istnieją głosy, iż MOW, z uwagi na małą ich liczbę, powinny być placówkami ponadregionalnymi, podporządkowanymi samorządom wojewódzkim (Mit-kiewicz 2003, s. 8).

Obecnie młodzieżowe ośrodki wychowawcze funkcjonują na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 26 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym oraz młodzieżowym ośrodku socjoterapii. Jednakże rozporządzenie to reguluje tylko podstawowe kwestie dotyczące zasad kierowania nieletnich do placówek i w dalszym ciągu placówki te czekają na bardziej szczegółowe przypisy określające organizację i funkcjonowanie ośrodków.

Nadzór nad legalnością oraz prawidłowością wykonywania orzeczenia

0    umieszczeniu w ośrodku, zwłaszcza w zakresie stosowanych metod

1    środków oddziaływania, warunków, w jakich przebywają nieletni, jak również przestrzegania ich praw, sprawuje sędzia rodzinny właściwy dla miejsca położenia ośrodka. Ma on prawo wstępu na teren nadzorowanej jednostki w każdym czasie i prawo do rozmowy na osobności z nieletnimi. Natomiast nadzór merytoryczny sprawuje właściwy kurator oświaty.

Cele i zadania młodzieżowych ośrodków wychowawczych

Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich stanowi, iż wykonywanie środków wychowawczych ma na celu wychowanie na świadomego

i uczciwego obywatela i odbywa się z uwzględnieniem wskazań nauki i doświadczeń pedagogicznych. Działalność wychowawcza powinna zmierzać przede wszystkim do wszechstronnego rozwoju osobowości i uzdolnień nieletniego oraz do kształtowania i utrwalania w nim społecznie pożądanej postawy i poczucia odpowiedzialności, tak by był on odpowiednio przygotowany do społecznie użytecznej pracy. Celem MOW jest więc tworzenie właściwych dla prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży warunków wychowawczych, zdrowotnych i materialnych oraz umożliwienie prawidłowego przebiegu procesów rozwoju i socjalizacji. Zadaniem ośrodka jest eliminowanie przyczyn i przejawów niedostosowania społecznego, przygotowanie wychowanków do samodzielnego życia zgodnego z normami prawnymi i społecznymi oraz samodzielności zawodowej.

Do głównych zadań ośrodka należy więc:

-    prowadzenie zintegrowanej działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły i internatu,

-    nauka zawodu i wychowanie przez pracę w warsztatach szkolnych lub zakładzie pracy,

-    uczestniczenie w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym

środowiska,

-    podnoszenie kultury pedagogicznej rodzin wychowanków,

-    współdziałanie z organizacjami i instytucjami w zakresie pomocy dla wychowanków do czasu usamodzielnienia się (Rewczuk 1990, s. 212).

Wyżej wymienione zadania MOW realizują poprzez naukę szkolną, praktyczną naukę zawodu, zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne, zajęcia w zespołach: specjalistycznych, dydaktyczno-wyrównawczych, korekcyjnych, psychoterapeutycznych, naukę własną wychowanków, przygotowanie do prac domowych, udział wychowanków w życiu społecznym i kulturalnym środowiska, wypoczynek wychowanków, ich rekreację i kulturalną rozrywkę, współpracę i pedagogizację środowiska rodzinnego wychowanków, zajęcia i formy pracy, przygotowujące wychowanków do samodzielnego życia i współżycia w społeczeństwie i rodzinie.

Umieszczanie nieletnich w MOW

Wychowankami ośrodka może być młodzież w wieku od 13 lat, a w wyjątkowych i szczególnie uzasadnionych przypadkach mogą być przyjmowane do placówki dzieci od 10 lat. Obecnie do ośrodka kierowane są dzieci i młodzież tylko na podstawie orzeczenia sądu. Przed 2000 r. dziecko umieszczano w MOW również na pisemną prośbę rodziców na podstawie decyzji administracyjnej kuratora oświaty (Kowalska-Ehrlich 1988, s. 187). Przypadki umieszczania w MOW małoletnich, bez orzecze-

439