15592 pic 10 11 183043

ROZDZIAŁ III

PLACÓWKI OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE TYPU INTERWENCYJNEGO

1. Pogotowie opiekuńcze (Józefa Brągiel)

Pogotowie opiekuńcze w Polsce do czasu reformy systemu opiekuńczego w 2000 roku

W Polsce pierwszą placówkę przypominającą pogotowie opiekuńcze utworzono z inicjatywy Towarzystwa Opieki nad Dzieckiem w 1909 r. w Warszawie. Głównym jej zadaniem było doraźne, najczęściej kilkugodzinne lub kilkudniowe, opiekowanie się dzieckiem zagubionym lub zabłąkanym (Cyrańska 1994).

Pierwowzorem tworzonej u nas placówki pogotowia opiekuńczego były zakłady o charakterze przejściowym tworzone w sąsiednich dla nas krajach. Np. w Niemczech tworzono od 1906 r. różne zakłady o charakterze przejściowym, zwane Beobachtungstellten. Przebywały tam dzieci objęte opieką miasta i były one poddawane tam obserwacji lekarskiej i pedagogicznej - w efekcie której stawiano diagnozę. W jej wyniku kierowano dziecko do rodzin zastępczych lub innych placówek. Podobne zakłady prowadzono w Austrii, np. w Wiedniu od 1918 roku Charlotta Biihler prowadziła Kinderubernahmstelle - zakład obserwacyjno-rozdzielczy dla dzieci najbiedniejszych, których rodzice utracili pracę, byli w więzieniu, a one żyły w nienormalnym środowisku lub tułały się bezdomne po ulicach (Skórzeńska-Feldmanowa 1930).

Zakłady obserwacyjno-rozdzielcze tworzono w Belgii, Danii i innych bliskich nam krajach. Stanowiły one podstawę publicznej opieki nad dzieckiem i miały na celu sprawowanie nadzoru nad dziećmi potrzebującymi opieki, podejmowanie decyzji o umieszczeniu dziecka we właś-

19-

289