Image0037 (2)

140 Szkoła - segregacje - nierówności

A    B    C

Oznaczenie oddziału w gimnazjum B

Wykres 2.6. Rozkłady wyników sprawdzianu w oddziałach klasowych gimnazjum U. Wykresy

skrzynkowe

Wykresy skrzynkowe pokazują, że w tej placówce zastosowana zasada podziału uczniów doprowadziła do utworzenia dwóch oddziałów elitarnych i jednego, skupiającego uczniów o wyraźnie niższych wynikach. W klasie C mamy jedną wartość odstającą, to uczeń o numerze 49. Ciekawe, wedle jakiej zasady znalazł się w tym oddziale.

Interesujące jest, żc w obu analizowanych gimnazjach klasy skupiające uczniów o najniższych wynikach na sprawdzianie są najmniej liczne. Nie jest to regułą, jednak w wielu szkołach o wysokim poziomic segregacji wewnątrzszkolncj tak się dzieje. Czy jest to przejaw troski o stworzenie tym uczniom lepszych warunków nauki? To ciekawy problem badawczy, brak jednak danych, by go podjąć.

Przejdźmy do zbadania uwarunkowań j>oziomu segregacji wcwnątrzszkolnych ze względu na uprzednie osiągnięcia szkolne. Rozpatrzymy cztery czynniki: lokalizację gimnazjum, średni poziom osiągnięć, ich zróżnicowanie na progu gimnazjum oraz wielkość placówki.

Dwie kolejne tabele jokazują związek lokalizacji gimnazjum z poziomem segregacji wcwnątrzszkolnych. Wyróżniono 4 poziomy urbanizacji: wieś, małe miasto - do 20 tys. mieszkańców, średnie miasto - od 20 do 100 tys. mieszkańców oraz duże miasto - ponad 100 tys. mieszkańców. Dane procentowe ważone ze względu na liczbę uczniów informują, jaka część uczniów uczęszcza do gimnazjów o danym poziomie segregacji.

Rozdział 2. Poziom segregacji społecznych w polskiej oświacie

Tabela 2.10. Lokalizacja gimnazjum a poziom segregacji. Rozkłady procentowe dla danych z 2002 o 2005 (dam* ważone)

	Wieś	Małe miasto	Średnie miasto	Duże miasto
Gimnazja jednooddzialowc	7.8	1.2	1.6	3,3
Wskaźnik segregacji do 5%	52.1	28.1	21,1	21.9
Wskaźnik segregacji 5-10%	18,2	25.1	23,1	19.4
Wskaźnik segregacji 10-200t	12.6	23,3	28.0	25.3
Wskaźnik segregacji 20-30%	4.5	12,3	13,3	16,0
Wskaźnik segregacji ponad 30%	4.7	10,1	13,0	14.1
Liczba uczniów	162118	96701	107042	117116

%

Tabela 2.11. Lokalizacja gimnazjum a poziom segregacji. Rozkłady procentowe dla danych 7.2003 o 2006 (dam* ważone)

	Wieś	Małe miasto	Średnie miasto	Duże miasto
(lim na zja jed nooddzia Iowę	8.6	1.3	2,0	3,4
Wskaźnik segregacji do 5%	52,6	31.4	23,0	23,4
Wskaźnik segregacji 5-10%	19,3	25,9	23,9	18,9
Wskaźnik segregacji 10-20%	11,0	20,5	23,0	22,3
Wskaźnik segregacji 20*30%	3,9	8.6	13,5	15,2
Wskaźnik segregacji ponad 30%	4.7	12,3	14,5	16,9
Liczba uczniów	164906	97700	103188	114846

141

Poziom segregacji jest silnie powiązany z lokalizacją gimnazjum. Około (50% gimnazjalistów na wsi uczęszcza do placówek o bardzo niskim poziomic segregacji lub jed-nooddzialowych. W segmencie gimnazjów zlokalizowanych w dużych miastach odsetek ten wynosi 2G-27%. Tylko niespełna 5%' gimnazjalistów uczęszcza do wiejskich placówek o bardzo wysokim poziomie segregacji wewnątrzszkolncj. W dużych miastach odsetek ten wynosił w roku 2005 14%, a rok później już 15%.

Otrzymane wyniki pozwalają sformułować twierdzenie, że poziom segregacji we-wnątrzszkolnej zc względu na uprzednie osiągnięcia szkolne jest pozytywnie skorelowany z poziomem urbanizacji - im wyższy poziom urbanizacji, tym wyższy poziom segregacji. Siła tej koincydencji nakazuje prowadzenie wszystkich analiz statystycznych przy kontroli i>oziomu urbanizacji, czyli czynnika lokalizacji gimnazjum.

Przejdźmy do analizy pozostałych uwarunkowań segregacji wcwnątrzszkolnych. Dla każdego gimnazjum obliczono trzy wskaźniki. Pierwszy, to średnia wyników na sprawdzianie. Mówi ona o tym, jaki byl przeciętny poziom uczniów na progu gimnazjum. Drugi, to odchylenie standardowe wyników' na sprawdzianie. Ten parametr mówi nam, jak bardzo była zróżnicowana grupa uczniów ze względu na uprzednie osiągnięcia. Trzeci, to liczba uczniów, którzy przystąpili w danym roku do egzaminu gimnazjalnego. Liczba ta jest traktowana jako miara wielkości szkoły.