Image
30 djvu

121

dentów, którzy w liczbie 16-tu przebywać mieli przy boku panującego, brać udział w załatwianiu spraw bieżących, śledzić jego czynności, zapobiegać wszystkiemu, cokolwiek sprzecznem-by było z wolą uprzywilejowanego stanu. Mianował ich sejm co dwa lata.

Urzędy w Rzeczypospolitej były podwójne: osobne dla korony, osobne dla Litwy. Dzielono je na nadworne, senatorskie i ziemskie, czyli autonomiczne. Najważniejsi z pomiędzy urzędników ziemskich, t. j. wojewodowie i kasztelanowie zasiadali w senacie; prawo to służyło również marszałkom, kanclerzom i podskarbim. Stanowisko marszałków odpowiada w pewnej mierze stanowisku dzisiejszych ministrów spraw wewnętrznych; kanclerze przypominają ministrów spraw zagranicznych, a podskarbiowie—ministrów finansów. Przybyli też nowi urzędnicy: hetmani wielcy i polni, koronni i litewscy; dowodzili oni wojskiem na polu bitew, im też poru-czony był zarząd spraw wojskowych w państwie.

W r. 1764 na sejmie konwokacyjnym po śmierci Augusta III ustanowiono, za wpływem Czartoryskich, komisye skarbowe i wojskowe, które miały być władzą wykonawczą w zakresie spraw wojskowych i finansowych. Inną próbą wzmocnienia rządu była Rada nieustająca, zaprowadzona przez sejm rozbiorowy w 1773—5 r.; składała się ona z 18-tu senatorów i ministrów, oraz 18-tu przedstawicieli szlachty, wybieranych przez sejm co dwa lata i dzieliła na pięć departamentów:    interesów cudzoziemskich, policyi,

wojny, sprawiedliwości i skarbu. Rada miała najwyższą władzę wykonawczą w kraju, król stał na jej czele. Nie utrzymała się jednak długo i przez sejm czteroletni została zniesioną.