mgr Aleksandra Kurzep
zajęcia z kultury języka polskiego
14.01.2013 r.
Poprawność w zakresie fleksji przymiotników i zaimków
Proszę podać formę stopnia wyższego podanych niżej przymiotników i przysłówków.
Jeżeli nie można utworzyć od danego wyrazu stopnia wyższego, proszę krótko wyjaśnić, dlaczego nie jest to możliwe.
a. ważne -
b. gęsty -
c. mały -
d. rozwlekły -
e. uprzejmy -
f. zwichnięty -
g. rychłe (zmiany) -
h. chytry -
i. czerstwy -
j. płochy -
k. pusta -
l. zielona -
m. złamany -
n. wąsko -
o. racjonalnie -
p. blado -
q. płytko -
r. nowatorsko -
s. gładko -
2. Proszę uzupełnić poniższe zdania, wpisując przymiotniki podane w nawiasach w odpowiednich formach.
a. Uliczki są tutaj (wąski)....................niż w centrum miasta.
b. Wolała kupić atłas, bo był (miękki)..................... od tafty.
c. W tym miejscu nurt potoku jest (bystry)............................. niż w tamtym.
d. Silne ruchy tektoniczne spowodowały, że teren jest teraz (płaski)................................... niż poprzednio.
e. To pomieszczenie jest (czyste)........................................... od tamtego.
f. Do tej potrawy sos musi być (gęsty)................................... niż ten.
g. Na drugi raz kup trochę (tłusty).......................................... ser niż ten.
3. Proszę podać formy stopnia równego i wyższego M. lm. r. mos. poniższych przymiotników. Ćwiczenie proszę wykonać według wzoru:
On jest stary. → Oni są starsi. → Oni są jeszcze starsi.
a. On jest obcy. → Oni są................ → Oni są jeszcze...............................
b. On jest hoży. → Oni są................ → Oni są jeszcze...............................
c. On jest zasadniczy. → Oni są........................... → Oni są jeszcze...............................
d. On jest duży. → Oni są........................... → Oni są jeszcze..............................….......
e. On jest łakomy. → Oni są........................... → Oni są jeszcze......................................
f. On jest bystry. → Oni są.............................. → Oni są jeszcze.......................................
g. On jest płochy. → Oni są............................ → Oni są jeszcze........................................
h. On jest lichy. → Oni są................................ → Oni są jeszcze…....................................
i. On jest tęgi. → Oni są................................ → Oni są jeszcze...........................................
j. On jest dojrzały. → Oni są............................ → Oni są jeszcze.........................................
k. On jest siwy. → Oni są.................................. → Oni są jeszcze........................................
4. Podane niżej zdania proszę przekształcić tak, aby orzeczenia występowały w liczbie mnogiej.
Łysy, goły i bosy, ale już całkiem suchy mężczyzna biegł po trawie.
…............................................................................................................................................................
Ten cichy, łysy mnich stał obok nas.
…............................................................................................................................................................
Proszę uzupełnić zdania. Ćwiczenie proszę wykonać według wzoru:
zbaranieć → Oni całkiem zbaranieli. → Zbaraniali ludzie wyszli stamtąd.
Schamieć → Oni całkiem............... → ….................... ludzie wyszli stamtąd.
Wyłysieć → Oni całkiem…................ → ….................. ludzie wyszli stamtąd.
Odrętwieć → Oni całkiem…................ → …................. ludzie wyszli stamtąd.
Oniemieć → Oni całkiem…................. → …................... ludzie wyszli stamtąd.
Każde zdanie proszę uzupełnić odpowiednim przymiotnikiem, a następnie sformułować regułę dotyczącą użycia form bezkońcówkowych.
a. (zdrów/ zdrowy)...................................... chłopiec poszedł do szkoły.
b. Obiad jest już (gotów/ gotowy.................................. .
c. (wesół/wesoły).................... Józio wszedł do pokoju.
d. Jestem (pełny/ pełen)..................... obaw.
W poniższych zdaniach proszę zaznaczyć błędy fleksyjne związane z użyciem zaimków, scharakteryzować te błędy i je poprawić.
Wstała, gdy przysiadł się doń mężczyzna, który zachowywał się arogancko.
Spojrzał na dziecko, a potem powiedział doń: ,,Chodź tu, dziecinko”.
Zbudował szałas i mieszkał weń jakiś czas.
Zwierzę nie zostało złapane. W pobliżu zastawionych na niego pułapek wciąż pojawiają się świeże ślady.
Stłukłam jajko. Sprzątnij go z podłogi.
Zatrzymał na ulicy trzy dziewczynki i zapytał ich o godzinę.
Wiem, że jeszcze popełniam błędy, i staram się ich wyeliminować.
Wszystko było takie same jak zawsze: dom, stodoła, letnia kuchnia, podwórze.
[…] Italia nie unika takiej walki, ale jeśli stosuje tą broń przez sześćdziesiąt, siedemdziesiąt minut, to może ona przynieść efekt.
Proszę wpisać w odpowiednich formach zaimki podane w nawiasach.
a. (ja)......................................... też się to podoba.
b. Może (ty)............................... tak, ale (ja).................. to nie odpowiada.
c. (on).................................. nie lubię, (ty)...................... bardzo.
d. Powiedz (on)..............., żeby (ja)......................... nie przeszkadzał.
e. Nie znam (ty)............................. .
f. - Komu to dali? - (ja) ….............. .
Proszę poprawić (tam, gdzie to konieczne) i omówić błędy fleksyjne w poniższych zdaniach.
Nie ma sensu walczyć o te rozporządzenie - nawet jeśli się je uchwali, to nie ma szans wejść w życie.
To ktoś naprawdę godzien zaufania.
Twoje pranie może być jeszcze bardziej miększe, jeśli używasz nowego płynu do płukania.
Leccy jak ptaki ruszamy na wakacje.
Uderzył go w tylni zderzak.
Posłowie przekrzykiwali się wzajemnie, a każden jeden miał inne zdanie.
Przypomnijmy, że rząd otrzymał już bardzo wstępny projekt.
Teren stawał się płasszy.
Dam tobie zaraz pieniądze na książki.
Weź szklankę i wsyp doń dwie łyżki kawy.
Wstaliśmy rano świezi i wypoczęci.
Oni byli zbyt śmieli w stosunku do dziewcząt.
Kiedy ojciec otworzył okno, Jurek zaraz chciał je zamknąć.
W Słupsku powstało hospicjum dla osób chorych na raka. Architekci zaprojektowali go za darmo.
Był drugim człowiekiem, jaki mnie o to zapytał.
Zając to jedno z najpłochszych zwierząt.
Czyżby zadanie było jeszcze bardziej trudniejsze i obciążające, niż przewidywaliśmy na początku?
To cichy uczniowie, więc nie sprawiają problemów na lekcjach.
To byli ci sami ludzie, jacy wypytywali go o wczorajsze zajście.
Są naprawdę mięccy, więc wycofają się, jeśli ich przyciśniesz.
To jest najbardziej nowatorski sposób opowiadania o jakim słyszałem.
10. Wyjaśnij na czym polega różnica znaczeniowa w zdaniach:
To samochód, o którym marzysz.
To samochód, o jakim marzysz.
Który ze sweterków ci się podoba?
Jakie sweterki ci się podobają?
11. Proszę wybrać wszystkie formy poprawne.
a. Wchodzili w coraz gęstszy/ gęściejszy/ bardziej gęsty las.
b. Mam rzadkie włosy, ale ona ma jeszcze rzadsze/ bardziej rzadkie.
c. Teraz wygląda jeszcze bladziej/ bledziej/ bardziej blado.
d. Jest jeszcze elegantsza/ bardziej elegancka niż jej matka.
e. To najdumniejszy/ najbardziej dumny ze znanych mi ludzi.
W ćwiczeniach wykorzystano publikacje: Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, pod red. K. Kłosińskiej, Warszawa 2004, Język polski. Poradnik profesora Andrzeja Markowskiego, Warszawa 2004.
1