Testy osiągnięć szkolnych:
Obejmują:
- proste odtwarzanie z pamięci
- rozumienie
- umiejętność rozwiązywania znanego problemu
- umiejętność rozwiązywania nowego problemu
- krytyczna ocena sytuacji
- zdolność do syntezy
Definicja:
To udoskonalony sposób sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów w zakresie określonego przedmiotu nauczania.
Testy są zbiorem zadań, które wiążą się z jednym obszarem wiedzy
Testy są pomiarem dydaktycznym czyli, pomiarem osiągnięć szkolnych
Rodzaje:
Kryterium podziału:
1.Testy wg mierzonej cechy osiągnięć badanego
a) testy mocy- składają się z zadań różniących się pod względem treści, trudności. Obejmują określoną liczbę zadań, które rozwiązuje się w określonym czasie.
Badana jest moc osiągnięć do wykonania czynności. Badanie w takim czasie jakiego potrzebuje badający.
b) testy szybkości- złożone z zadań łatwych i jednorodnych. Liczba zadań jest większa niż możliwość ich wykonania w określonym czasie. Limit czasu wynosi zazwyczaj nie więcej niż kilka minut. Miarą osiągnięć jest liczba poprawnych odpowiedzi.
(raczej rzadko występują)
2. Testy wg układu odniesienia wyników testowania
a) różnicujące- dzięki nim można zauważyć różnicę między uczniami lub grupami uczniów. Zakładają, że nie wszyscy w śród badanych będą w stanie je rozwiązać. Różnicują osoby badane, ale mało nadają się do ustalenia stopnia opanowania materiału. Układem odniesienia jednych testów są wyniki innych testów (porównywanie wyników do siebie)
b) sprawdzające- mają na celu określenie poziomu uczniów zgodnie ze stawianymi im wymaganiami. W konstruowaniu ich kierujemy się przerobionym na lekcjach materiałem bez względu na stopień trudności. Punktem odniesienia są wymagania programowe, których zakres określa nauczyciel.
3. Testy wg stopnia ich zaawansowania konstruktywnego
a) standaryzowane- (są najważniejsze) odznaczają się wysokim stopniem rzetelności i trafności oraz podlegaja normalizacji i standaryzacji. Pozwalają na obiektywne porównanie ucznia z innymi uczniami oraz z wymaganiami programowymi.
b) nieformalne- pozbawione cech testów standaryzowanych, są mało diagnostyczne. Zadania ułożone są bez sprawdzania rzetelności i trafności jak również normalizowania i standaryzowania.
4. Testy wg zasięgu ich stosowania i inne:
- ze względu na zasięg stosowania
a) szerokiego użytku- pokrywają się z testami standaryzowanymi, mogą być stosowane nie tylko przez konstruktorów
b) nauczycielskie- testy nieformalne, tylko na użytek autorów.
- ze względu na typ udzielania odpowiedzi:
a) pisemne- (90% stosowanych testów)
b) ustne- badanie w formie głosowej
c) praktyczne- wykonywanie czynności ruchowej
Cechy testów osiągnięć szkolnych:
1.trafność- decyduje czy pomiary są zgodne z calami badań
- test jest trafny, jeśli różnicuje badanych uczniów ze względu na poziom wiedzy i umiejętności- ma tzw moc dyskryminacyjną
-pozwala wyodrębnić uczniów lepiej i gorzej przygotowanych do lekcji
Ocena trafności testu opiera się na:
- kryterium zewnętrznym- porównujemy wyniki danego testu z wynikami testów podobnych tematycznie, które wiemy, że są trafne
Porównywanie wyników testu z egzaminem ustnym bądź pisemnym lub całoroczną obserwacją aktywności uczniów
- kryterium wewnętrzne- relacja między liczbą trafnych rozwiązań określonego zadania a wynikiem całego testu (korelacja)
4 typy trafności testów (każdy odwołuje się do zewnętrznego bądź wewnętrznego kryterium):
a) trafność wewnętrzna(treściowa)- oparta na analizie treści tekstu
b) trafność diagnostyczna- porównywanie wyników z wynikami innych badań przeprowadzonych w tym samym czasie
c) trafność prognostyczna( kongruencyjna)- porównywanie wyników testowania z wynikami innych badanych po upływie czasu
d) trafność teoretyczna- oparta na zgodności wyników z wskaźnikami, które są zgodne z teorią pedagogiczną
Współczynnik korelacji (współzależności)- mierzenie trafności. Jest to wskaźnik liczbowy. Określa w jakim stopniu zmianie jednego zjawiska odpowiada zmiana drugiego.
Wskaźnik ten jest w granicach od +1 do -1.
+1 całkowita korelacja
-1 korelacja ujemna
0 brak korelacji
Korelacja- polega na badaniu czy to co chcemy badać na pewno jest badane przez nas- czy cel badania został osiągnięty
2. Rzetelność- dokładność, wiarygodność- polega na tym, że uzyskane wyniki u tej samej grupy lub jednostki są do siebie zbliżone. Polega na przeprowadzeniu dwa lub kilka razy tego samego testu na tych samych osobach. Należy założyć, że uczniowie nie uzupełnili w między czasie swojej wiedzy. Wyniki nigdy nie są identyczne, mogą być bardziej lub mniej podobne.
Sposoby ustalania rzetelności testu:
- porównywanie wyników tego samego testu przeprowadzonego na tych samych osobach
- szukanie zbieżności wyników testu z wynikami innej metody badań
- szukanie współczynnika w ramach jednorazowych badań testowych
Wynik jest bardziej rzetelny im wyższa jest korelacja np między powtórzonymi badaniami tego samego testu, a wynikami różnych metod badań.
Test jest rzetelny gdy współczynnik korelacji dwóch kolejnych badań nie jest mniejszy niż +0,75, należy brać pod uwagę czas, który modyfikuje wyniki testów. Niski stopień rzetelności świadczy o złej konstrukcji testu lub wpływ subiektywnych osób badających.
3. Normalizacja- polega na opracowaniu specjalnych norm, które umożliwiają odpowiednią interpretację wyników. Ułatwia to:
- klasyfikację osób wg poprawnego rozwiązania
- porównywanie osiągnięć uczniów z wymaganiami programowymi
Normalizacja polega na zestawieniu wyników, odpowiedniego ich zgrupowania, a także obliczaniu danych statystycznych.
Liczba osób badanych zależy od rodzaju materiału badawczego/ im bardziej reprezentatywny- tym wystarczy mniejsza liczba osób badanych i odwrotnie. Dlatego testy dla osób o jednym poziomie nauczania mogą być znormalizowane na dużo mniejszej liczbie osób niż na uczniach kilku klas np. od 1-3. Liczba uwzględnionych osób powinna być tak niewielka, aby przedstawiane wyniki na wykresie były zbliżone do normalnej krzywej rozkładu (taka w której największy punkt jest w środku rozkładu, a po bokach liczebność opada).
Normalizację stosuje się gdy konstruuje się nowy test lub gdy stosuje się test nieprzystosowany do warunków i osób.
4. Standaryzacja- oznacza wysoki poziom trafności, rzetelności, opracowanie norm, a także jednolitość podczas badania.
Jednolitość- zmniejszenie oddziaływania osoby badającej na wyniki osób badanych i od zewnętrznych warunków badania.
Testy odgrywają wysoką rolę w poznawaniu osiągnięć szkolnych uczniów, dzięki temu że:
-stawiają takie same wymagania, dają jednakową szansę
-dają sprawiedliwą i porównywalną ocenę
- umożliwiają ocenę wielu uczniów równocześnie, oszczędza się czas
- umożliwiają sprawdzenie dużej ilości materiały w krótkim czasie
- umożliwiają porównanie wyników między klasami, szkołami, a tym samym pozwalają zbadać skuteczność metod nauczania
Zadania testowe:
Jest to najmniejsza niezależna cząstka tekstu, wymagająca udzielania odpowiedzi od badanego.
1. Zadanie wielokrotnego wyboru (pojedynczego dopełnienia)- mają strukturę dwuczłonową:
a) naprowadzające pytanie lub niepełne twierdzenie
b) kilka odpowiedzi wyborów, z których tylko jedna jest prawdziwa.
Pozostałe odpowiedzi to dystraktory (błędne odpowiedzi).
Uczeń rozwiązując takie zadanie zakreśla odpowiednią literę przy odpowiedzi. Zadanie nie tworzą ze sobą logicznej całości. Mogą być rozwiązywane w różnej kolejności.
Wiele współczesnych testów składa się z 4 lub 5 gotowych odpowiedzi. Im więcej odpowiedzi tym mniejsza możliwość zgadywania. Odpowiedzi nie powinny być błędne w sposób oczywisty.
Zadania wielokrotnego wyboru utrudnia się odpowiedziami typu: „żadna z powyższych nie jest prawdziwa” lub „wszystkie są poprawne”
2. Zadania wielokrotnego szeregowania.
Odmiana zadania wielokrotnego wyboru lecz ma inna strukturę. Składa się z 3 członów:
pytanie
pewna liczba odpowiedzi, w których więcej niż jedna jest prawdziwa lub wszystkie są prawdziwe
seria liczb, przedstawiające różne możliwości uszeregowania, powiązania ze sobą.
Zadaniem ucznia jest odnalezienie najbardziej słusznej uszeregowanej kombinacji w trzecim członie zadania. Ostateczny wynik polega na zakreśleniu odpowiedniej litery przy jednej serii podanych liczb.
Np. …………………..- pytanie
I………….
II…………
III………...
a)I, III, II
b) III, I, II ………..
Zadania takie zmuszają ucznia do przypomnienia i przemyślenia swojej uprzednio zapamiętanej wiedzy. Nie jest to łatwe zadanie, zmusza do aktywnego myślenia. Wadą takich zadań jest zniechęcenie uczniów do ich rozwiązywania, gdyż na pierwszy rzut oka wydają się trudne. Ich konstrukcja jest kłopotliwa.
3.Zadanie dwustronnego wyboru (zadanie wielokrotnego przyporządkowania)
Składa się z dwóch szeregów różnych danych, informacji, haseł czy stwierdzeń. Zadania takie polegają na połączeniu stwierdzeń z listy po prawej stronie z twierdzeniami z listy po lewej stronie lub odwrotnie. Przy takich zadaniach badamy stopień myślowego opanowania materiału.
W zadaniach dwustronnego wyboru zazwyczaj przyporządkowuje się nazwy rzeczy, zjawisk, ludzi oraz daty, a także złożone fakty i wydarzenia, czynności i funkcje.
W tych zadaniach należy unikać kolumn o jednakowej liczbie elementów, gdyż bardzo często uczniowie łączą je na zasadzie eliminacji. Jeden element może mieć np. dwa odpowiedniki, aby zwiększyć stopień trudności.
Wady:
- trudno jest skonstruować takie zadania
- nie odzwierciedlają w pełni rzeczywiste procesy myślowe
- informują o posiadanych wiadomościach, a nie umiejętnościach wykorzystania tej wiedzy
4. Zadania jednostronnego wyboru
Polegają na wyliczeniu słów, nazw, cyfr, znaków lub zdań z prośbą o podkreślenie lub inne zaznaczenie tych, które wg osoby testowanej są w zgodzie z podaną instrukcją.
Np. skreśl te które dzielą się przez 2
2 8 13
5 3 6
1 10 9
Im więcej elementów, tym zadanie trudniejsze. Sprawdzają pamięciowy zasób wiedzy ucznia.
5. Zadania alternatywne (zadania typu prawda fałsz)
Zadanie wymaga zaznaczenia jednej z dwóch odpowiedzi: P, F lub zmianie jakiegoś wyrazu, które zmieni poprawność zdania.
Zadanie takie daje możliwość zgadywania, dlatego utrudnia się je przez tworzenie testów składających się z 20-30 zadań lub tworzenie zdań złożonych z dwóch twierdzeń przedzielonych wyrazem „ponieważ” lub „bowiem”- osoba ma się wypowiedzieć czy są prawdziwe czy fałszywe. Zadania takie są trudne, gdyż często nie łatwo jest znaleźć twierdzenia całkowicie sprzeczne ze sobą.
6. Inne zadania testowe
a) zadania analogii- polegają one na uzupełnienie brakującego czwartego członu w analogicznym stosunku dwóch par elementów. Jest to rozpoznawanie podobieństw i proporcji. Zazwyczaj ukada się je z matematyki, gramatyki, fizyki, chemii np. 8:16=4:?
Są one odmianą zadań uzupełniania luk. Polegają na wstawianiu w brakujące części określonych wyrazów, znaków, cyfr, liter, itp. Zadania takie nie są obiektywne, dopuszczają wiele odpowiedzi
b) zadania przedstawione w formie graficznej (rysunkowej)- zapewniają bezbłędne sprawdzenie rozumienia wiadomości i umiejętności. Przykładem takiego zadania jest prosty rysunek i lista wyrazów, które należy przyporządkować do numerów na rysunku.
Zasady i warunki układania zadań testowych:
1.Jednolita struktura zadań testowych.
Każde zadanie ma swoją strukturę. Struktura stanowi cechę konstrukcyjną. Świadczy to o dużej możliwości manipulowania zadaniami testowymi w celu sprawdzenia wiedzy. Jednak nie każde zadanie jest przydatne. Istnieją takie o strukturze bardziej lub mniej przydatnej. Wykorzystanie zadań zależy od rodzaju badanych wiadomości i umiejętności oraz od celu ich wykorzystania. Niektóre zadania zostały uprzywilejowane w testach osiągnięć szkolnych- związane to jest właśnie z ujednoliceniem struktury zadań w celu ułatwienia badanym rozwiązania.
Do zadań uprzywilejowanych należą zadania wielokrotnego wyboru, nie oznacza to, że zadania innego typu nie są brane pod uwagę.
2. Sposoby formułowania zadań testowych
Aby zadanie było poprawne należy odpowiednio sformułować pytanie lub twierdzenie.
Pytania i twierdzenia powinny być tak sformułowane, aby zadania, które są nieodłączną częścią były:
- jednakowo rozumiane przez wszystkich uczniów
- pozbawione elementu sugestywności
- różne zadania pod względem trudności
- nie za długie
Zadania są przez wszystkich rozumiane wtedy gdy:
- zostaną sformułowane w sposób jasny i wyraźny
-użyte słowa w zadaniach powinny być tak sformułowane, aby uczeń który posiada wiadomości po jednorazowym przeczytaniu zadania był w stanie je rozwiązać
- należy unikać podwójnego zaprzeczania w pytaniach i stwierdzeniach
- w ogóle nie nadużywać przeczeń, jeżeli już nawet jest ono zastosowane to należy je wyeksponować np. przez podkreślenie
Zadania nie powinny być sugestywne, bo:
- uczeń podatny na sugestie może popełniać błędy
- elementem sugestywnym może być także długość odpowiedzi. Niektórym dłuższe mogą wydawać się poprawniejsze a innym odwrotnie
Stopień trudności związany z rozwiązaniem:
- ani zadania trudne, ani łatwe nie mogą przeważać
-zbyt trudne zniechęcają do rozwiązywania
- zbyt łatwe niedostatecznie różnicują uczniów
- zadania powinny być zwięzłe
3. Dobór treści w zadaniach testowych
Materiał zawarty w testach powinien opierać się na programie nauczania, podręczniku, konspektach, literaturze. Testy obejmują zasięgiem całoroczny materiał, oparte są na kilku działach tematycznych.
Dobierając treści należy zwrócić uwagę, które zjawiska dotyczą relacji, a które pojedynczych faktów. Relacje są ważniejsze, a pojedyncze fakty można pominąć. Ważne są również informacje kształtujące.
Dobór dotyczy także dystraktorów (błędnych wyborów)- powinny one być zaprzeczeniem poprawnych odpowiedzi, ale też nie mogą za bardzo odbiegać od prawidłowego rozwiązania.
4. Inne zasady i warunki poprawności zadań testowych
- konstruując test należy przewidzieć maksymalną liczbę zadań, zazwyczaj gromadzi się ich więcej i wybiera najlepsze. Test na 1 h powinien zawierać 30-35 zadań. Czas rozwiązywania nie powinien być dłuższy niż 3 h lekcyjne
- test powinien posiadać instrukcję, w której uwzględnia się:
a) omówienie celu badań
b) czas, w jakim test powinien być rozwiązany
c) liczbę zadań zawartych w tekście
d) wyjaśnienie sposobu rozwiązywania zadań z przytoczeniem przykładów
e) prośbę z zaznaczeniem nazwiska, płci, wieku i klasy
- podczas tworzenia testów muszą być odpowiednie warunki oraz większa liczba osób. W skład musi wchodzić kilku nauczycieli danego przedmiotu oraz 1 lub dwie osoby, które wykazują głębsza znajomość teorii testów, psychologii i statystyki. Zespół taki rozpoczyna od utworzenia planu testu:
1. Wyznaczenie zakresu i tematyki- podstawa konstrukcji
2. Sporządzenie listy celów- określenie tego co zamierzamy badać testem
3. Wyznaczenie liczby zadań
Układaniem zadań zajmują się nauczyciele, znający dobrze swój przedmiot. Każdy układa 20-25 zadań po czym następuje ich selekcja na podstawie ich oceny przez wszystkich. W tworzeniu zadań ważne jest doświadczenie i odpowiednia ilość czasu- konstruowanie bez pośpiechu
- dla obiektywności zadań ważna jest odpowiednia punktacja. Słuszne wydaje się punktowanie po 1 punkcie za 1 zadanie.
Stopień trudności zadań testowych- wyrażamy za pomocą wskaźnika łatwości- odsetek uczniów poprawnie rozwiązujących. Im wyższy wskaźnik tym łatwiejsze zadanie.
Moc dyskryminacyjna zadań testowych- wskaźnik mocy dyskryminacyjnej- informuje on czy w danym zadaniu częściej odpowiadali trafnie ci co mieli ogólnie lepsze wyniki czy ci co mieli gorsze.
Rzetelność testu- określana jest przez współczynnik rzetelności lub przez standardowy błąd pomiaru. Współczynnik rzetelności jest to współczynnik korelacji między dwukrotnymi wynikami danego testu, uzyskanymi w pewnych odstępach czasu lub wyniki tych samych osób w innych testach lub metodach
Zalety badań testowych:
- pozwalają zbadać poziom wiadomości i umiejętności
- pozwalają bardziej obiektywnie ocenić uczniów, a także sprawność metod i form nauczania
- ułatwiają rozpoznanie osiągnięć i braków uczniów, stanowią punkt wyjścia w indywidualizacji nauczania
- bardziej gruntowo oceniają
- pomagają w ocenie własnej pracy dydaktycznej
- pomagają w ocenie pracy szkoły, nauczycieli
- pomagają w selekcji uczniów
Niedomogi badań testowych:
- należy pamiętać, że testy mogą zawieść w obiektywności, jeżeli nie będą zastosowane w odpowiedni sposób. W tym celu zaleca się:
a) zapewnienie odpowiedniego pomieszczenia
b) zapoznanie badanych z instrukcją
c) prosić o pytanie w razie wątpliwości
d) odpowiadać na zgłoszone wątpliwości bez sugestywności
e) obserwować badanych podczas testu
f) zebrać testy po sprawdzeniu ich wiarygodności
g) sporządzić protokół po badaniu
- żaden test nie jest nieomylny. Mogą na to wpływać jeszcze inne czynniki: psychiczne np brak motywacji, fizjologiczne np złe samopoczucie, fizyczne np niewłaściwe oświetlenie
- źle sformułowany test krzywdzi osobę badaną, bo niesprawiedliwie ocenia oraz wprowadza w błąd osobę badającą
- nauczyciel tworzący test musi mieć świadomość, że może on nie być miarodajny
7