TECHNIKI PROJEKCYJNE

ZAŁOŻENIA

TEORETYCZNE

Dynamiczna koncepcja osobowości jako

procesu organizacji doświadczenia i
strukturalizacji przestrzeni życiowej prowadzi
do pytania o:



potrzeby, motywy, konflikty, schematy

spostrzegania i organizowania rzeczywistości –



a nie o cechy (nawet jeśli opracowujemy

profil)



(Lawrence K. Frank, 1939)

WSPÓŁCZESNOŚĆ



Osobowość to proces konstruowania

doświadczenia, czyli nadawania mu struktury
oraz znaczenia.



Osobowość to specyficzna, unikalna dla

każdego człowieka mapa pamięciowa.



Znaczenia nabierają procesy nieświadome:

automatyzmy, struktury proceduralne,
przetwarzanie nieświadome.



Jeśli jest tak, że choć część procesów nie

poddaje się świadomej autorefleksji, do
diagnozy konieczne jest używanie technik
pośrednich, ujawniających tę część
funkcjonowania, której nie potrafimy badać
poprzez samoopis.



Stąd techniki projekcyjne, jako jedna z

możliwości

PROJEKCJA



Klasyczne rozumienie (Freud)



Mechanizm obronny – nieakceptowane myśli,

potrzeby, uczucia są fałszywie przypisywane
innym ludziom (rzutowane na innych)



Rozumienie poszerzone



Mechanizm obronny lub adaptacyjny – nie w

pełni świadome, ale także nieakceptowane
myśli, potrzeby i uczucia przypisujemy innym
ludziom.

ISTOTA TECHNIK

PROJEKCYJNYCH



Procedura ma charakter maskujący – badany

nie ma świadomości, jakiego typu interpretacji
psychologicznej poddane zostaną jego
wypowiedzi.



Interpretacja jest całościowa – globalna.



Badanie obejmuje nieświadome lub ukryte

aspekty osobowości.

KLASYFIKACJA TECHNIK

PROJEKCYJNYCH



Oparta o wykonywana przez badanego

czynność:



1. skojarzenia



2. selekcja



3. uzupełnianie



4. wytwarzanie



5. eksperesja



Oparta na rodzaju materiału testowego:



1. ustrukturalizowane (np. Test

Niedokończonych Zdań Rottera)



2. częściowo ustrukturalizowane (np. Test

Apercepcji Tematycznej)



3. nieustrukturalizowane (np. test Rorschacha

lub rysunek projekcyjny)

TESTY

USTRUKTURALIZOWANE



Przykłady:



- Test Frustracji Rosenzweiga – komiks

przedstawiający różne frustrujące sytuacje –
zadanie badanego wpisanie reakcji do „dymka”



- Test Metafor – porównywanie ludzi do różnych

obiektów (np. jakim byłby zwierzęciem)



- Test Egocentryzmu – dopisywanie początków

do zakończeń zdań

TNZ Rottera



Można obliczyć współczynnik przystosowania

społecznego – czy jest to jednak metoda
ilościowa ?



Popularny w klinice:



Wątpliwości dotyczące stosowania w

normalnej, niezaburzonej populacji.



Większość trzonów negatywna (na 40 tylko 10

pozytywnych)



Różne możliwości interpretacji i zastosowania.

Test Apercepcji

Tematycznej



40 obrazków.



Instrukcja: opowiedz historyjkę, która powinna

zawierać następujące elementy: co się dzieje,
jak do tego doszło, jak to się skończy, co
myślą i czują osoby na obrazku.



Wersja dla dzieci CAT-A zwierzątka i CAT-H -

ludzie

METODY INTERPRETACJI



Najbardziej popularny Bellaka.



Co bierzemy pod uwagę:



- opis bohatera (osoby, z która identyfikuje się

badany)



- opis innych osób (decentracja intepresonalna,

otoczenie społeczne)



- potrzeby i uczucia



- jak się skończy (umiejscowienie kontroli i

perspektywa czasowa)



- obronność (zaprzeczenie treści obrazka)

PODSTAWOWE BŁĘDY



Niewłaściwe badanie:



- zła kolejność



- brak drugiej części (skąd wzięły się pomysły)



Niewłaściwa interpretacja:



- opieranie interpretacji na pojedynczych

obrazkach.

TEST PLAM

ATRAMENTOWYCH

RORSCHACHA



Pierwszy raz opisany w 1921 roku.



Rorschach był psychiatrą (Szwajcar), zmarł w

1921 roku.



10 tablic plam atramentowych.



Wiele różnych metod interpretacji. Najbardziej

rozwinięty system Exnera.



Każdą wypowiedź kategoryzuje się ze względu

na: lokalizacje, poziom, treść, determinanty,
aktywność organizacyjna oraz popularność
(oryginalność).

PODSTAWOWE ZARZUTY

WOBEC TECHNIK

PROJEKCYJNYCH



Nie są obiektywne – zgodność sędziów

kompetentnych niska



Nie są standardowe – choć dąży się do

standaryzacji



Większość nie ma norm (na pewno dotyczy to

większości stosowanych w Polsce)



Brak dobrego potwierdzenia trafności

NADUŻYCIA



Testy, które na pewno nie są technikami

standardowymi:



Test drzewa



„Narysuj drzewo owocowe” – żadnych badań

trafności i rzetelności, brak podstaw
teoretycznych interpretacji



Test rodziny



Podobne zarzuty

CZY UŻYWAĆ TECHNIK

PROJEKCYJNYCH



Tak, ale:



1. tylko takich, które oparte są na teorii



2. tylko takich, które mają badania trafności i

rzetelności



3. TYLKO po przejściu odpowiedniego

szkolenia



4. NIGDY jako jedyna metodę