OWCE
Pogłowie owiec gwałtownie spadło w ostatnich latach ok. 300tys owiec
Przyczyny: ponieważ nie jesteśmy w stanie sprostać konkurencji, która produkuje tańszą wełnę
Produkcja owczarska nastawiona na produkcję wełny, jednak trudno było od tych ras uzyskać zwierzęta do opasu.
Produkcja mleka- Polska Owca Górska
Brakuje u nas wyspecjalizowanych ras mięsnych
Podhale 50tys sztuk, stada po 30 sztuk matek, nieliczne stada powyżej 200 sztuk matek
Chów owiec w gospodarstwach ekologicznych
Położenie gospodarstw:
Góry, niziny, wyżyny, z dużą ilością użytków zielonych
W terenach nizinnych więcej ras
Wybór owiec:
Rasy dobrze wykorzystujące pastwisko
Odporne na warunki klimatyczne (chłód)
Odporne na choroby szczególnie w grupie (kulawka i zarobaczenia, pasożyty)
Rozpoczynamy dobór od okrywy włosowej (wełnistej)
Zwierzęta z wełną mieszaną i grubą ( szybko wysycha i stanowi odpowiednią osłonę przed utratą ciepła)
Najlepsze rasy lokalne, które najlepiej potrafią się przystosować do danych warunków klimatycznych
Chów ekstensywny:
U nas preferowane były owce z delikatnym runem (okrywą włosową)- merynos, owca nizinna, Polska owca długowełnista (nie są najlepsze do gospodarstw ekologicznych, nie nadają się na wielomiesięczne przebywanie na pastwiskach) utrzymywane dawniej w systemie alkierzowym (w budynkach)
Dobra do gospodarstw ekologicznych jest Polska Owca Górska oraz owca wrzosówka (duża odporność, plenność i jest niewybredna w żywieniu)- rejony Polski północno- wschodniej mają surowy klimat więc świetnie się tam nadaje, jednak wrzosówka nie nadaje się do warunków górskich.
Safold, Hildefrans, Saola- rasy importowane, które nie nadają się do gospodarstw ekologicznych (rasy mięsne)
Rasy mięsne w gospodarstwach ekologicznych:
Czarno-główka (nadaje się nawet na tereny górskie), rasa mleczna (prod. mleko i inne produkty mleczne)
Wschodnio- fryzyjska- bardziej delikatna, nie nadaje się w góry i na Suwalszczyznę, muszą być dobre pastwiska; można ją wykorzystać do krycia z Polską Owcą Górską (takie krzyżówki charakteryzują się wyższą plennością i mlecznością od Polskiej Owcy Górskiej)
Polska Owca górska jest w Polsce od 14w zwana inaczej Cakiel i po II Wojnie Światowej zmieniono jej nazwę na Polską Owcę Górską, dawniej wykorzystywana w 4 kierunkach: produkcja skór, mleka, wełny, mięsa
Mleczność owiec Wschodnio- Fryzyjskich 40l (40g mleka za laktacje) niekiedy 60l mleka, wysoka plenność 2-2,5 (250%), laktacja 300dni (dwa razy więcej niż Polska owca górska)
Plenność owcy górskiej 1,2 (120%)
Rasy Bergshaf (Austryjacka), biała alpejska (Szwajcaria) charakteryzują się wczesnym dojrzewaniem, wysoką plennością, wyższą mlecznością, są to rasy trudno dostępne.
Inne rasy do gospodarstw ekologicznych: mieszańce ras lokalnych z trykami ras mięsnych. Stanowią lepszy materiał do opasu. Linie syntetyczne do produkcji ras rzeźnych w oparciu o dobre pastwiska
Preferuje się, aby w gospodarstwach ekologicznych utrzymywać zwierzęta ras rzadkich
Stada zachowawcze
Cechy takich zwierząt: dobra odporność, niezwykłe walory mięsa i mleka
Nie można utrzymywać ani ras ani zwierząt po zabiegach transplantacji zarodków, inżynierii genetycznej
Rasy (dotyczy rozrodu):
asezonalne (rozmnażają się w ciągu całego roku np. Bergshaf, Biała alpejska)
sezonalne (ruje tylko w okresie skracającego się dnia (koniec sierpnia początek grudnia np. Polska Owca Górska) takie rasy są prymitywniejsze
250% plenność Bergshaf masa ciała tryki 130kg maciorki 100kg
250% plenność Biała Alpejska masa ciała tryki 130kg maciorki 80kg
Polska Owca Górska masa ciała tryki 60- 7-kg maciorki 40- 45kg
Olchuska- rasa rodzima wskaźnik rozrodu (plenność) powyżej 200% tryko 100kg, matki 70kg
Krzyżowanie Polskiej owcy górskiej
1. wysoka plenność np.
2. rasy mięsne np. biała alpejska
Utrzymanie zwierząt- dobrostan
Budynki dla owiec- owczarnie
Okólniki
Wiaty, koszary, ogrodzenia, wodopoje, drogi komunikacyjne
Około pół roku zwierzęta powinny przebywać w budynkach inwentarskich
W okresach wykotów i strzyży ważne jest ciepło
Budynki nieogrzewane- o mikroklimacie decydują zwierzęta
Mikroklimat
Kubatura dla owiec 4,5m3 na jedną dużą owce
Wysokość budynku ok. 3,5m
CO2- 250ppm, długotrwałe stężenie, a krótkotrwałe może być większe
NH3 amoniak- 10ppm
H2S- 5ppm
Prędkość ruchu powietrza: zima- 0,5m/s, lato 4-5m/s
Wilgotność powietrza 80%
Temperatura- ważna w okresie wykotów nie niższa niż 10OC
Światło- ważna rola, wpływa stymulująco na wydzielanie hormonów rozrodczych, UV- dezynfekcyjne działanie
Oświetlenie naturalne u owiec stosunek świetlne 20%- okna do podłogi, dla bydła 12- 20
Odchody, ściółka
13,3 dużej sztuki owcy na 1ha, by nie przekroczyć 170kg N na ha
2- 4,5kg odchodów w ciągu doby produkuje owca
Zwykle głęboka ściółka (domieszki szkodliwe, wilgotność)
W górach torf i trociny, gdy brak słomy; lub stosujemy podłogi rusztowe (raczej nie stosujemy w gospodarstwach ekologicznych)
WYKŁAD VII- EKOLOGICZNE SYSTEMY CHOWU I ZYWIENIA ZWIERZĄT 2 grudnia 2009