WYKŁAD VII 2. 12. 2008 r.

FINANSE PUBLICZNE I PRAWO FINANSOWE

„KLASYCZNE” POSTEPOWANIE PODATKOWE

(postępowanie administracyjne, które ma zastosowanie w postępowaniu podatkowym do procedur niewymiarowych).

POSTEPOWANIE PODATKOWE WYMIAROWE

ZASADA INFORMACJI W ORDYNACJI PODATKOWEJ

Art. 121. § 1. Postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych.

§ 2. Organy podatkowe w postępowaniu podatkowym obowiązane są udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania.

Art. 9. KPA Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

KOMENTARZ: Początkowo art. 121 o. p. był ograniczeniem art. 9 k. p. a., ponieważ sądy administracyjne orzekały w oparciu o art. 9 k. p. a. i były to orzeczenia niekorzystne dla organów podatkowych w tym sensie, że uchylały decyzje, które zostały błędnie wydane, ponieważ podatnik został wprowadzony w błąd przez organ podatkowy (błąd wynikał z niedoinformowania organu podatkowego).

Art. 14. § 1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych:

  1)   sprawuje ogólny nadzór w sprawach podatkowych;

  2)   dąży do zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności jego interpretacji, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

§ 2. Interpretacjami, o których mowa w § 1 pkt 2, są wszelkie wyjaśnienia treści obowiązującego prawa podatkowego, kierowane do organów podatkowych i organów kontroli skarbowej, dotyczące problemów prawa podatkowego, z zastrzeżeniem § 4. Interpretacje, w tym także ich zmiany, są ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów.

§ 3. Zastosowanie się przez podatnika, płatnika lub inkasenta, a także następcę prawnego lub osobę trzecią odpowiedzialną za zaległości podatkowe do interpretacji, o której mowa w § 1 pkt 2, nie może im szkodzić. W zakresie wynikającym z zastosowania się do interpretacji podatnikowi, płatnikowi lub inkasentowi albo następcy prawnemu lub osobie trzeciej odpowiedzialnej za zaległości podatkowe podatnika nie określa się albo nie ustala zobowiązania podatkowego za okres do dnia jej uchylenia albo zmiany, a także:

  1)   nie ustala dodatkowego zobowiązania w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług;

  2)   nie wszczyna się postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, a postępowanie wszczęte w tych sprawach umarza się;

  3)   nie stosuje się innych sankcji wynikających z przepisów prawa podatkowego i przepisów karnych skarbowych.

§ 4. Minister właściwy do spraw finansów publicznych nie dokonuje interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnych sprawach podatników, płatników lub inkasentów.

KOMENTARZ: Nastąpiła instytucjonalizacja interpretacji podatkowej. Minister finansów wydawał wytyczne, które de facto były stosowane przez organy podatkowe. Prof. Borkowski mówi, że było to coś więcej niż prawo, ponieważ stosowano wytyczne ministra finansów a nie ustawę, czyli nie wzorowano się na powszechnie obowiązującym prawie.

DWA TYPY INTERPRETACJI PODATKOWYCH:

• interpretacje ogólne

• interpretacje indywidualne

INTERPRETACJE OGÓLNE

Art. 14a. Minister właściwy do spraw finansów publicznych dąży do zapewnienia

jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz

organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności jego interpretacji, przy

uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub

Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (interpretacje ogólne).

KOMENTARZ: Kiedyś powoływano się na interpretacje prof. Mozelewskiego. Interpretacje podatkowe obecnie cywilizują się. Art. 14 a to interpretacje ogólne, czyli takie, które wydawane są z urzędu i nie stanowią odpowiedzi na indywidualne zapotrzebowanie podatnika. Są stanowiskiem aparatu skarbowego wypracowanym do konkretnej sytuacji, ale adresatem interpretacji ogólnej normy podatkowej jest każdy. Każdy zatem może się na taką interpretację powołać.

INTERPRETACJE INDYWIDUALNE

Art. 14b. § 1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek

zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną

interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

KOMENTARZ: Interpretacje indywidualne wydawane są na wniosek osoby zainteresowanej, np. o dokonanie interpretacji wystąpić może płatnik w sprawie podatnika, ale także podmiot, który nie ma statusu strony postępowania podatkowego (np. spółka w organizacji).

TREŚĆ INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ

Art. 14c. § 1. Interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z

uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia

prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

§ 2. W razie negatywnej oceny stanowiska wnioskodawcy interpretacja

indywidualna zawiera wskazanie prawidłowego stanowiska wraz z uzasadnieniem prawnym.

KOMENTARZ: Prof. Borkowski uważał, że interpretacje wykraczają poza przepisy obowiązującego prawa, a więc interpretacje to coś więcej niż prawo. Obecnie już tak nie jest ze względu na wprowadzenie szczególnych przepisów do Ordynacji Podatkowej (art. 14 a-q). Interpretacja nie może tworzyć praw i obowiązków wykraczających poza przepisy powszechnie obowiązującego prawa. Negatywna ocena wniosku wymaga wskazania prawidłowego stanowiska. Interpretacja nie może być informacją o granicach stosowania prawa podatkowego. Decyzja podatkowa misi mieć zatem uzasadnienie prawne i tym uzasadnieniem nie może być interpretacja przepisu.

OBOWIĄZEK UZASADNIENIA WNIOSKU

Art. 14 b § 3. Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest

do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo

zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w

sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

KOMENTARZ: Wnioskodawca musi precyzyjnie określać istotę problemu. Podatnik musi właściwie zidentyfikować problem.

OŚWIADCZENIE POD RYGOREM ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ

Art. 14b § 4. Wnioskujący o wydanie interpretacji indywidualnej składa oświadczenie pod

rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że elementy stanu

faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia

wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego,

kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej

oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w

decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli

skarbowej. W razie złożenia fałszywego oświadczenia wydana interpretacja

indywidualna nie wywołuje skutków prawnych.

KOMENTARZ: jeżeli coś jest przedmiotem postępowania podatkowego, to nie trzeba składać wniosku o interpretację przepisu podatkowego. Nie należy dublować tych dwóch rzeczy. Nie wydaje się interpretacji do przepisów postępowania podatkowego już rozstrzygniętych.

WYDAWANIE INTERPRETACJI PRZEZ ORGANY UPOWAŻNIONE PRZEZ MINISTRA FINANSÓW

Art. 14b § 6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w celu zapewnienia

jednolitości wydawanych wiążących interpretacji i usprawnienia obsługi

wnioskodawców może, w drodze rozporządzenia, upoważnić podległe

organy do wydawania interpretacji indywidualnych w jego imieniu i w

ustalonym zakresie określając jednocześnie właściwość rzeczową i

miejscową upoważnionych organów.

POZOSTAWIENIE WNIOSKU BEZ ROZPATRZENIA

Art. 14g. § 1. Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej niespełniający wymogów

określonych w art. 14b § 3 pozostawia się bez rozpatrzenia.

KOMENTARZ: W ramach interpretacji stworzono specjalne procedury postępowania podatkowego. Te procedury dostosowane są do osiągnięcia danego celu. Nie ma jednolitej procedury podatkowej. Charakterystyczna jest różnorodność procedury podatkowej. Procedury podatkowe to nie jest postępowanie karne.

TERMIN WYDANIA INTERPRETACJI

Art. 14d. Interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego wydaje się bez

zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania

wniosku. Do tego terminu nie wlicza się terminów i okresów, o których mowa w art. 139 § 4.

KOMENTARZ: W przepisach z 1989 r. zwolniono organ podatkowy od wydawania interpretacji indywidualnej w sprawach konkretnych po zakończeniu roku podatkowego (jedna interpretacja w wielu sprawach). Zrzucono zatem odpowiedzialność samowymiaru na podatnika. Obecnie trzeba wydawać decyzje tzw. quasi - interpretacje. Oznacza to, że podatnik może złożyć wniosek o rozstrzygnięcie wielu problemów podatkowych (ale to kosztuje 75 zł każdorazowo) i organ musi wydać wiele interpretacji, tzn. do każdej sprawy osobną.

SKUTKI NIEWYDANIA INTERPRETACJI W TERMINIE

Art. 14o. § 1. W razie niewydania interpretacji indywidualnej w terminie określonym w

art. 14d uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął

termin wydania interpretacji, została wydana interpretacja stwierdzająca

prawidłowość stanowiska wnioskodawcy w pełnym zakresie.

§ 2. Przepisy art. 14e i art. 14i § 2 stosuje się odpowiednio.

DORĘCZENIE INTERPRETACJI ORGANOM PODATKOWYM

Art. 14l. W przypadku gdy skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada

stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miały miejsce przed

opublikowaniem interpretacji ogólnej lub przed doręczeniem interpretacji

indywidualnej, zastosowanie się do tej interpretacji nie zwalnia z obowiązku

zapłaty podatku.

ZMIANA INTERPRETACJI

Art. 14e. § 1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić

wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej

nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów,

Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

KOMENTARZ: Stanowisko organu podatkowego nie musi być stałe. Stara interpretacja gwarantuje podatników, że nie poniesie on negatywnych skutków błędnej interpretacji. Podatnik jednak musi dostosować się do nowej interpretacji.

STOSOWANIE PRZEPISÓW O POSTĘPOWANIU PODATKOWYM

Art. 14h. W sprawach dotyczących interpretacji indywidualnej stosuje się odpowiednio

przepisy art. 120, art. 121 § 1, art. 125, art. 129, art. 130, art. 135-137, art. 140,

art. 143, art. 165a, art. 169 § 1 i 1a, art. 170 i art. 171 oraz przepisy rozdziału 5,

6, 10 i 23 działu IV.

OCHRONA WYNIKAJĄCA Z INTERPRETACJI

Art. 14k. § 1. Zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą lub przed

doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia

sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną nie może

szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w

rozstrzygnięciu sprawy podatkowej.

KOMENTARZ: Artykuł ten jest nieczytelny. Interpretacja nie może szkodzić podatnikowi.

FORMA PRAWNA INTERPRETACJI

Akt wydania interpretacji nie jest ani decyzją , ani postanowieniem , ani czynnością materialno- techniczną. Interpretacja to po prostu interpretacja . Nie można wykonać ani wstrzymać wykonania interpretacji. Interpretacja bowiem to wykładnia przepisu.

INSTYTUCJE WSPOMAGAJĄCE WYMIAR ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH

• interpretacja4

• czynności sprawdzające

CEL CZYNNOŚCI SPRAWDZAJĄCYCH

Art. 272. Organy podatkowe pierwszej instancji dokonują czynności sprawdzających, mających na celu:

  1)   sprawdzenie terminowości:

a)  składania deklaracji,

b)  wpłacania zadeklarowanych podatków, w tym również pobieranych przez płatników oraz inkasentów;

  2)   stwierdzenie formalnej poprawności dokumentów wymienionych w pkt 1;

  3)   ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.

KOMENTARZ: W założeniu czynności sprawdzające miały usunąć drobne, widoczne wady, które ujawniły się przy składaniu przez podatnika deklaracji podatkowej. W zamyśle miała to być korekta podatnika pod nadzorem organu podatkowego.

POSTEPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE PROWADZONE POZA REGUŁAMI POSTĘPOWANIA ADM. W PRAWIE PODATKOWYM PRZYJMUJE POSTAĆPROCEDURY WYMIAROWEJ.

DECYZJA ORGANU PODATKOWEGO I INSTANCJI

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA

DECYZJA ORGANU PODATKOWEGO II INSTANCJI

SKARGA DO WSA

SKARGA KASACYJNA DO NSA

ZGŁOSZENIE OBOWIĄZKU PODATKOWEGO I INNE FORMY REJESTRACJI

KONTROLA PODATKOWA

SKŁADANIE DEKLARACJI OKRESOWYCH (MIESIĘCZNE, KWARTALNE)

DEKLARACJA SAMOWYMIAROWA - WYMIAR PIERWOTNY ART. 21 § 2 OP

AUTOKOREKTA PODATKOWA - ART. 81 OP

KOREKTA POD NADZOREM - ART 274 OP

WSZCZĘCIE POSTEPOWANIA PODATKOWEGO - ART. 165 I N. OP

DECYZJA I INSTANCJI (KOREKTA DEKLARACJI) - WYMIAR WTÓRNY

DECYZJA ORGANU PODATKOWEGO II INSTANCJI

SKARGA DO WSA

PROWADZENIE EWIDENCJI I DOKUMENTACJI PODATKOWEJ

SKARGA KASACYJNA DO NSA

Z

A

K

R

E

S

P

R

O

C

E

S

O

W

Y

S

A

M

O

W

Y

M

I

A

R

U

---