37. SÓL ZIEMI WITTLINA JAKO POWIEŚĆ EKSPRESJONISTYCZNA

Powieść ekspresjonistyczna - rozwijała się na kilku nurtach:

*prymitywistycznym - odwoływała się do zasad ewangelicznej prostoty i dobroci, rozpoznając je w świecie szarych, biednych ludzi, często skrzywdzonych przez los;

*onirycznym - hiperbolizacja, utrzymanie akcji w tonacji snu, koszmaru czy halucynacji. Erotyce towarzyszą zwykle wizje kosmiczne;

*metaforycznym.

Sól ziemi - w centrum zainteresowań znalazła się ideologia pacyfistyczna; bohater to niewinny prostaczek, analfabeta, dróżnika z huculskiej stacji kolejowej, Piotr Niewiadomski. Wielka kreacja przyszłej ofiary Wielkiej Wojny uosabia jej przyszłych żołnierzy traktowanych jak anonimowe mięso armatnie.

Stereotyp świadomej i dobrowolnej ofiary ewangeliczne dobrego, prostego człowieka, ulega tu ewolucji. Ofiara będzie wymuszona przez demoniczne Państwo i złożona demonicznej Wojnie. Ofiara będzie daremna i absurdalna, nie spowoduje niczyjego zbawienia.

Stylizacja ludowa, baśniowa sprawia, ze postać Piotra opromieniona jest aurą sympatii i współczucia.

Humanitarną wymowę utworu wzmacniają zarówno opisy transportu świeżo powołanych rekrutów przez ogarnięte wojenną gorączką kraje monarchii austro - węgierskiej, jak i przykłady bezmyślnego wojskowego drylu, celebrowane przez człowieka - automat: Bachmatiunka.

Przenikanie się w powieści realizmu i mitologizacji, epickiego patosu i ironii.

---