14010 Top 20 BMP

XXXVIII    POPULARNOŚĆ «NAGROBKÓW»

która zagarnęła w swój obręb również i bajkę, przede wszystkim oczywiście bajkę epigram atyczną, Nagrobki Simonidesa łączą najsilniej elementy erotyzmu i swoistego renesansowego humoru. Mimo iż wierszyki Simonidesa zaopatrzone zostały w sążniste morały, humor ów przebija jednak dość wyraźnie i dodaje im wdzięku.

Nagrobki zbieranej drużyny cieszyły się popularnością w XVII wieku. Były one nie tylko przedrukowywane przy następnych wydaniach Sielanek, ale i odpisywane ²⁷. Przy wydaniu Sielanek, które wyszło w Krakowie w drukarni Franciszka Cezarego w 1629 roku i w którym opuszczono część Nagrobków zbieranej drużyny, zamieszczono 33 nowych wierszyków zatytułowanych: Nagrobki zielone inszego autora; niektóre z nich dotyczą wydarzeń historycznych pierwszej ćwierci XVII wieku. Nie mamy jednak żadnych dowodów, by uznać je za wiersze Szymonowica.

IV. SIELANKI

Popularność form sielankowych w literaturze XVI i XVII wieku. W literaturze europejskiej XVI i początku XVII wieku wielką karierę zrobiły różnorodne formy literatury sielankowej. Rozwijają śię one w postaci zarówno lirycznej, jak i dramatycznej w literaturze hiszpańskiej cz^ portugalskiej. W literaturze włoskiej bardzo modny

²⁷ Por. np. Nagrobki rożnego zwierza (12, bez zaznaczenia autorstwa) w rkpsie BOZ 1162, s. 429—430; w rkpsie BN I 3052 nagrobek Słowikowi (k. 92); w rkpsie 1747 z Bibl, PAN w Krakowie, zawierającym pisma z zakresu retoryki i poetyki, bez podania autora i tytułu zamieszczono nagrobek Jastrząba (k. 83 verso). W r. 1650 Nagrobki zbieranej drużyny wydrukowano wraz z Sielankami J. Gawińskiego (u Cezarego w Krakowie).

t

POPULARNOŚĆ FORM SIELANKOWYCH XXXIX

jest dramat pastoralny, pieśni pasterskie, romans pasterski, sielanki w formie dialogowej. Autorowie włoscy piszący utwory sielankowe, a przede wszystkim Jakub San-nazaro, twórca Arkadii i Eclogae piscatoriae, bardzo wcześnie zyskują sławę międzynarodową. We Francji utwory sielankowe pisują poeci Plejady i późniejsi twórcy. Główny teoretyk Plejady, Joachim du Bellay, zalecał poetom francuskim sielankę jako jeden z gatunków literackich najbardziej godnych uwagi¹. Również w Anglii epoki elżbietańskiej poezja sielankowa cieszy się dużą popularnością.

Przy dużej rozmaitości form wspólną cechą różnorodnych utworów sielankowych jest przede wszystkim przyjęta w nich postawa wobec świata². Polega ona na apoteozie prostego żywota na łonie przyrody. Oczywiście tak najogólniej scharakteryzowana postawa meże być wyrażana z pozycji bardzo różnorodnych. Może być np. formą ucieczki przed przykrościami dworskiego żywota,.....Ograni

czającymi indywidualną swobodę duchową i fizyczną człowieka. Może stanowić jednak równie dobrze ap^eozę dworskiego życia, widzianego¹ jako rajski zakątek, gdzie można się schronić przed okropnościami świata.

Drugim wyróżnikiem cechującym utwory sielankowe jest kostium pasterski, wiejski lub rybacki bohaterów¹ oraz sceneria życia na łonie natury, najczęściej pasterska, wiejska. Oczywiście, sposób indywidualnej realizacji, doko-

1

   J. D u Bellay, La defence et illustration de la langue franęaise. Paris 1930, s. 87.

2

   Por. L. Kamykowski, Sielanka polska (Zasadnicze Unie rozwoju i kwestia dalszych badań) [w:] Prace histor¹y<fZ“ no~literackie. Księga ku czci I. Chrzanowskiego, jw., s. 15(ł; R. Poggioli, Wierzbowa fujarka. «Zagadnićnia Rodzajów literackich*, t. III, z. 1/14, s. 39 nn. Łódź }96G,