28062 str 7

108 Japonia okresu Meiji

Sadzenie ryżu

samurajskiego. To złagodzenie dotyczyło przede wszystkim pozycji i roli kobiet w domu. Nie było tak surowej przestrzennej separacji świata męskiego i żeńskiego ani tak sztywnego podziału ról. Przyczyny są w zasadzie dwie: wpływ natywnej tradycji sinto, która w pewnym stopniu zachowała elementy matriarchalne, oraz wymagania funkcjonalne. Dobrobyt rodziny samurajskiej zależał wyłącznie od mężczyzn, od ich pozycji w hierarchii bufa. Stan samurajski nie mógł parać się uprawią ziemi ani żadnymi rodzajami rzemiosła lub handlu (tym niemniej w schyłkowym okresie siogunatu zubożali samurajowie zajmowali się czasem rzemiosłem), a podstawą ich utrzymania był ryż, otrzymywany corocznie od feudalnego zwierzchnika. Kobieta była -w^r wypadku praw-owitej żony - narzędziem rodowych koneksji, a w wypadku konkubiny - partnerem seksualnym (sokushitsii) i brzuchem do rodzenia (oharasań).

W rodzinach mieszczan i chłopów kobieta była - poza jej rolą matki - cenną siłą roboczą łub „menedżerską” i od jej pracy w dużym stopniu zależał dobrobyt rodziny. Dawało to kobiecie poczucie własnej wartości, poczucie - w wąskich ramach możliwości życiowych całej rodziny - panow-ania nad wiasnym losem.¹⁶ Trzeba tu podkreślić, że w⁷ miarę podnoszenia się poziomu materialnego takiej rodziny kładziono

¹⁵    Ilość ryżu, mierzona w koku (1 koku to ok. 180 litrów) odzwierciedlała pozycję samuraja w feudalnej

hierarchii.

¹⁵ Zob.: Alice Mabel Bacon, Japanese Girls <& Women, Mifflin and Company, Boston, New York 1902, s. 218.