42344 strona0091 (2)

210 Zofia 1 lulmku

Interpre tac jo wyników badań prowadzonych za !»•*••*••• ą *k*p. tu naturalnego nastręcza szereg kłopotów. Trudna Jf*t p» •••!• kontrola, czy obok czynników, którymi manipulowaliśmy * m*¹*’! domy, nie działały inne jeszcze; mogły one wywi/»ć    • •• '

zjawisko, choć uszły naszej uwagi. Również .stwierdzenia, lopląi u a* id badań przeprowadzanych za pomocą eksperymentu nalm ubiega Ml sze mogą być dostatecznie analityczne; nieraz zachod/l i•• *1» ♦» h« • ' specjalnie pomyślanych eksperymentów naturalnych •»> łab autN»#|

Tak na przykład K. Ty bor owaka stwierdziła wpruv <1de i* »IMM która była bardziej aktywna w określonych sytuacjach, wyk«y*la *•*>•*»» | w rozwoju mowy niż ta, której aktywność była mnlejs/a, nie    ■ I* * i

aspekt aktywności dziecka odegrał tu rolę, Jakim warunkoo........ setem w

dać aktywność dziecka, aby wywrzeć opisane skutki, jakie zaś jaj n • Id -1 »•« nl»'

D. Zbieranie danych empirycznych

Dalszym krokiem po wyborze i sprecyzowaniu problemu mul « |hhm

niu programu badań jest — jak już mówiliśmy — ustaleni" ......t *

pośredniego uzyskiwania faktów, które będą stanowiły ptallU* *. tł • sków^,0.

Podstawowymi rodzajami metod, stosowanymi w tym •••In są It niki obserwacyjne i eksperymentalni- Nl« ■<( i •<» tyt ficzne dla psychologii rozwojowej, ani też w ogóle dla jiy lml #1' serwacja i eksperyment są szeroko stosowanymi metodom! |»«> v wej.

Specjalny rodzaj danych empirycznych, z których lun#wda log, stanowią rozmaite wytwory dzieci i młodzlHty, powslnl-niku zabawy, działalności konstrukcyjnej czy artystyczne) ł.|iU nauki szkolnej, podczas kontaktów z ludźmi itp. Będą to np i .    *

pianki, budowle, wypracowania, listy. Odrębny rodzaj wytwmów i» *

^M Dla określenia sposobów bezpośredniego uzyskiwania danych .....Hu «<

używać będziemy tu terminu techniki badawcze. Obserwncyjny (opisowy) H. •* perymentalny charakter może posiadać zarówno program badawczy, ro*oMU«n.i ogólna strategia badań, Jak też sposób bezpośredniego uzyskiwaniu feWIÓ* • przez nas techniką badawczą. Szczególnie termin eksperyment aloatiwato t w szerszym i węższym znaczeniu. Na poprzednich stronach omawialiśmy nW t mentalny program badawczy. Tu l dulej używany przez nas termin    •

bądź technika eksperymentalna, oznacza „(...) dowolno wywotywanta «)awlśl runkach możliwie ściśle określonych, celem Ich sbadanla” (por Krewi i-‘l*» Termin metoda obejmuje zarówno program badań, Jak i techniki hedawt--♦fcl H om przez młodzież¹'. Nlaktóro z tych wytworów (z wy-ht 'fi- i pamiętników) uzyskać można w wyniku przeprowadzonego

HlNlitt

• »MWA«VJNr

•iii tm»y wanty metody, której istotną cechą jest nieingerowanie >¹ ' •• i inych zjawisk, ograniczenie się do rejestrowania ich na-• i • ••liingii. Obserwator znajduje się w pobliżu dzieci, które chce * Uh u by mógł je widzieć i słyszeć; patrzy i przysłuchuje się lm¹HMiti, miłuje lub w inny sposób rejestruje to, co zaobserwo-i iii upi ucowujc uzyskany materiał. Termin „obserwacja" od-'    'i/tnłlu wymienionych wyżej czynności, prowadzących

" »|Nwi«k, które chcemy zbadać. Z przeprowadzeniem każdej i • it/cng trudności i problemów, rozwiązywanych w różny •'I¹ hi podstawę do wydzielania różnych rodzajów czy typów M'|» "•l|l«my Je nazywali technikami. Za H. F. Wrigh-•MÓWlmy tu kolejno sześć spośród nich: prowadzenie dziennicz-'    " |l (ten typ obserwacji bywa też nazywany metodą biogra-

’■    '"'•• u. |ij fotograficzną, próbki zdarzeń, skale ocen oraz bezpo-

h>, bulimie Jednostek zachowania się².

' tlłlęnnlnków obserwacji

‘ ¹"• hlmąi najwcześniejsze informacje o rozwoju dziecka pocho-pr/rz. rodziców obserwacji o własnych dzieciach^u. Nie-•I ona kolejno wszystkiego nowego, co pojawia się w rozwoju ¹    ", ni/rin mają charakter wybiórczy, cząstkowy, nastawiony

^4,1 "V u "i "Ul rozwoju; dotyczyć mogą np. rozwoju mowy, rozwoju żmildujemy wreszcie w dzienniczkach także opisy poszczcgól-

1

¹ h»MiM«n Znaczenie dzienników młodzieży jako źródła poznania jej psu uKunia tego źródła opracowania materiałów. „Kwartalnik • inO, iii 2, Sztuka dziecka. Psychologia twórczości rysunkowej dzieci.

¹ n UMf

2

i Wright obserwacyjni? badania dziecka. W: P. II. Musscn (1900). I ■ • ilsUm) części rozdziału o obserwacji na Wrighta, będziemy mieli • invIli U] właśnie Jego pracą. — Por. tri: II. F. Wright Iłecording and

4 • billi tiefuiujor. New York 1H«7.

•« - iw hhI/u)u obserwacji nic /onlaiy wyodrębnione w wyniku zasto-!•«¹• Un..¹ |ntni»llttfgo kryterium podziału. .Stanowią ona raczej pewne typy •m. iy« /ni¹, występują w baduw«/«ij praktyce paychologtcznej.

ini i, u,