22 Cele edukacji
można jeszcze uznać za dowód, że uczeń cel osiągnął. Przykładowo: musi odpowiedzieć na 9 z 10 podanych pytań, rozwiązać problem w ciągu 10 minut, wykonać złożone czynności w takim samym porządku, jak podano w tekście.
A oto inny przykład operacyjnych celów kształcenia, które mają charakter podmiotowy15:
„klasa I — mnożenie jako skrócone dodawanie jednakowych składników".
Nauczyciel: mam nadzieję, że to czego będziecie się dzisiaj uczyć,
każde z was uzna za ważne i potrzebne w życiu oraz uczyni
wszystko, aby mógł po cichu powiedzieć:
„— Ucieszę się, gdy się przekonam, że
• potrafię bez kłopotu dodawać te same liczby do 20,
• mnożenie jest skróconym dodawaniem tych samych, powtarzających się liczb i potrafię to wykazać na przykładach,
• potrafię wskazać korzyści ze stosoiuania mnożenia,
• znam znak mnożenia i odróżniam go od innych znaków matematycznych,
• potrafię prawidłowo zapisać i odczytać przykłady działań z użyciem mnożenia,
• nie mam kłopotów z rozwiązywaniem zadań z treścią, w których występuje mnożenie,
• umiem podać własne przykłady zadań z treścią, w których stosuje się mnożenie,
• współpraca z wybranym kolegą do wspólnego wykonania zadania przyniosła nam dobre wyniki,
• potrafię w domu samodzielnie wykonać zadanie, w którym występuje mnożenie''.
Powyższe cele zostały sformułowane w strategii O (oferowanie celów przez nauczyciela). Podobnie można formułować cele w teleologicznej strategii E.
Nauczyciel: chciałbym, by pod koniec tego zajęcia każdy uczeń mógł sobie z satysfakcją powiedzieć:
15 Puślecki W)., Kształcenie wyzioatające..., op. cit., s. 97 i 99.
„— Bardzo się ucieszę, gdy się przekonam, że
potrafię...
umiem...
znam...
przygotuję...
wskażę...
zastosuję...
przeprowadzę...
rozpoznam...
zaplanuję...
przewidzę...
dobiorę...
udowodnię...
wykażę...
okażę...
ocenię...".
Rzeczą nauczyciela jest, aby podane przykładowo, bądź inne niezbędne czasowniki operacyjne, zapełnić treścią wypełniającą zakres poszczególnych podmiotowych celów kształcenia określonego zajęcia dydaktycznego.
Przy formułowaniu celów operacyjnych musimy uwzględnić następujące kroki:
I. Sformułowanie celu ogólnego.
II. Ustalenie sytuacji odniesienia.
III. Sporządzenie testu sytuacji odniesienia.
IV. Sformułowanie operacyjnych celów kształcenia.
V. Wyznaczenie dolnej granicy stałości realizacji.
I krok
Cele ogólne wynikają z realizowanych programów nauczania; mówiąc dokładniej z dobieranych treści kształcenia,