48253 socjologia0 (2)

156 Struktury quasi-grupowe

przyjmie ona w związku z naciskami ze strony członków zespołu ról, a z drugiej strony na to, jakiego rodzaju żądania, wymogi i naciski skierują w jej stronę ci, którzy wchodzą w skład zespołu ról. Nie wolno jednakże zapomnieć, że komplet statusów jest także źródłem nacisków strukturalnych, a nie tylko dobrą lub złą pozycją wyjściową w rozwiązywaniu różnorodnych problemów związanych z uczestnictwem w danym zespole ról. Komplet statusów naszego badacza nie tylko daje mu możność - jeśli jest w swojej grupie wysoko ceniony - wywalczenia wysokiej pozycji przetargowej, ale stanowi także źródło nacisków i żądań, które muszą być spełnione.

Jak widać, pojęcie kompletu statusów pozwala nam zrozumieć te aspekty strukturalnie zdeterminowanego działania danej osoby, których nie można było zinterpretować, gdy przez kontekst strukturalny, w którym ona działa, rozumieliśmy tylko jej zespól ról. Myślę, że dopiero połączenie analizy nacisków, jakie wywiera zespól ról na jednostkę, z analizą nacisków, wymogów i szans działania wynikających z kompletu statusów, a więc zrozumienie właściwości i zasad działania tej całej złożonej struktury społecznej, jaką jest mikrostrukturalny układ działania jednostki, pozwała dać nieco pełniejszą odpowiedź na pytanie: w czym należy upatrywać swoistości mikrostrukturalnego poziomu świata społecznego? Na czym polega i jakie cechy ma struktura głębinowa mikrostrukturalnych zjawisk społecznych?

- granice zespołu ról pracownika naukowego

- • - granice małej grupy społecznej pracowników naukowych Instytutu ---granice kompletu statusów pracownika naukowego

Rysunek 5.3. Mikrostrukturalny układ działania jednostki

5.4. Złożoność zespołu ról a stopień autonomii jednostki

Jest rzeczą dość paradoksalną, że wzrastająca złożoność struktury zespołu ról rodząca coraz to nowe sytuacje konfliktowe, wymagająca często od jednostki niezwykle skomplikowanych zabiegów i działań, nie wywołuje stanów alienacyjnych jednostki, lecz