56177 sr2

Mydlnłca lekarska

ko pewną przestrzeń od czoła do podbródka, wyżej i niżej ciągnęła się przestrzeń nie skropiona nawet wodą. wznosząca się ku czołu, a w dole ciemnym pasmem okrążająca szyję. Mary sama zabrała się do niego, potem wyglądał już jak porządny chłopiec..."

Nie pisałbym o tym, gdyby wśród moich czytelników nie było wielu naśladowców Toma Sawyera.

Wielu z nich sądzi, że w lesie nie potrzeba się myć.

Często widzimy wokół ogniska umorusanych łazików zamiast kulturalnych zbieraczy roślin.

Korzeń mydlany i bańki mydlane

Zbierając rośliny i gotując leśny obiad u ogniska. na pewno ubrudzicie nie tylko ręce, ale i twarz. Skąd wziąć mydło, aby się umyć, jeśli nie zabraliśmy z sobą przyborów toaletowych?

Mydło wyrabia się z tłuszczu zwierzęcego lub roślinnego i sody lub potasu otrzymywanego z popiołu (trzeba zagotować jedną część popiołu z dwiema częściami wody, przefiltrować i odparować aż do otrzymania proszku).

Gotowanie mydła to sprawa długa i skomplikowana. Podczas wędrówki nie można się tym zająć, a zresztą po co? Zbieracz roślin może znaleźć gotowe mydło, rosnące na łąkach, w dolinach rzek, na skraju lasów. Jest to roślina wysokości 30 — 50 cm. kwitnąca od czerwca do września; białe kwiaty na wierzchołku łodygi zebrane są w grono po pięć do siedmiu. Kwiat ma dwa pręciki, pięć płatków, z dwoma ostrymi języczkami i żyłkami w każdym płatku. Liście są podłużne. Popularna nazwa tej rośliny — mydlnica, botaniczna — Saponaria of-ficinalis, od słów „sapo — mydło i „officina" — apteka Mydlnica należy do rodziny goździkowatych, Pachnąca jej odmiana hodowana jest w ogrodach. Korzenia mydlnicy używa się zamiast mydła, w wodzie daje on pianę. Szczególnie dobrze mydli się korzeń wysuszony i pokruszony; używa się go w fabrykach włókienniczych do bielenia i prania delikatnych tkanin jedwabnych i wełnianych, nie znoszących zwykłego mydła. Myjąc ręce mydlnicą nie należy wąchać ani kosztować piany, gdyż jest trująca i wywołuje kichanie.

Zamiast mydlnicy można używać korzeni pokrewnej rośliny — lepnicy, należącej również do goździkowatych. Białe kwiatki lepnicy mają kielich rozdęty, strzelający przy rozgniataniu. Łodyga jest lepka, stąd nazwa „Silene" — po grecku „sia-lon" ślina. Zauważcie, że kwiatki jej otwierają się późno wieczorem, pachną pięknie, opylają je ćmy nocne. Młode pędy lepnicy są jadalne, mają smak szparagów, można je gotować lub jeść jako sałatę.

Lepnica jako chwast przeniosła się z Europy do. Afryki północnej i do Północnej Ameryki.

By usunąć tłuszcz przy praniu i wywabić plamy na ubraniach, a także do mycia rąk używane są również korzenie jeszcze jednej rośliny gożdziko-watej — firletki białej — Lychnis alba („lychnos“ po grecku — lampa, światło). Białe przyjemnie pachnące kwiatki rozwijają się nocą; widoczne są z daleka w ciemnościach jak światło lampy. Roślina jest dwupienna, z kwiatami pręcikowymi i słupkowymi. Spotyka się ją na polach jako chwast, daje

225    15 — Siadami Robinsona

Łcpnlca

nrletiu biała